Vai trò của Công đoàn trong bảo vệ môi trường và giảm thiểu rác thải nhựa

Ông Nguyễn Trung Ngạn, Trưởng Ban Chính sách pháp luật Liên đoàn Lao động tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, phát biểu tại hội thảo.

Đây là hoạt động hưởng ứng phát động của Bộ Nông nghiệp và Môi trường về tổ chức các hoạt động hưởng ứng Tháng hành động vì môi trường năm 2025, Ngày môi trường thế giới 5/6; thể hiện rõ nét, phát huy vai trò của Công đoàn tuyên truyền, vận động cán bộ, đoàn viên, người lao động tham gia bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu.

Bà Hồ Thị Kim Ngân, Phó Trưởng Ban Chính sách pháp luật và Quan hệ lao động, Tổng Liên đoàn Liên đoàn Lao động Việt Nam, nhấn mạnh, báo cáo của Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP), ô nhiễm môi trường từ rác thải nhựa đang trở thành vấn đề bức thiết hàng đầu mà các quốc gia trên thế giới phải đối mặt.

Hằng năm, trên thế giới có khoảng 430 triệu tấn nhựa được sản xuất, phần lớn là sản phẩm dùng một lần, ít hơn 10% được tái chế. Ước tính, có khoảng 19 - 23 triệu tấn rác thải nhựa được thải ra hồ, sông và biển hằng năm. Lâu ngày, rác thải nhựa phân thành các hạt nhựa nhỏ (microplastic) đi vào thức ăn, nguồn nước và không khí. Ước tính, mỗi người trên hành tinh có thể phải tiếp nhận hơn 50.000 hạt nhựa mỗi năm. Rác thải nhựa gây hại cho sức khỏe con người, gây ô nhiễm đại dương và ảnh hưởng hệ sinh thái…

Các đại biểu tham luận tại hội thảo.

Việt Nam đã và đang thực thi nhiều cơ chế, chiến lược, chính sách, đề án để giảm thiểu rác thải nhựa, bảo vệ môi trường. Điển hình như: Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 đã bổ sung những quy định về giảm thiểu, tái sử dụng, tái chế và xử lý chất thải nhựa; hạn chế sử dụng các sản phẩm nhựa dùng một lần, túi nylon khó phân hủy; khuyến khích sản xuất sản phẩm thân thiện với môi trường thay thế sản phẩm nhựa truyền thống. Song. cũng rất cần lan tỏa mạnh mẽ thông điệp cùng nhau xây dựng lối sống bền vững; sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên; kiểm soát, giải quyết ô nhiễm rác thải nhựa thông qua các chính sách, sáng kiến và tham gia vào cơ chế hợp tác toàn cầu, khu vực...

TS Phan Quang Thăng, Viện Khoa học công nghiệp năng lượng và Môi trường (Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam) chỉ rõ, tác động của rác thải nhựa tới sức khỏe người lao động và môi trường sống; hạt vi nhựa - nỗi ám ảnh đến sức khỏe con người. TS đề xuất các giải pháp và hành động giảm thiểu sử dụng nhựa; ưu tiên sản phẩm tái chế và thân thiện môi trường; phát triển công nghệ, khuyến khích phân loại rác tại nguồn; nâng cao nhận thức, giáo dục cộng đồng, truyền thông về tác hại của nhựa; siết chặt quản lý, xử phạt các hành vi xả thải nhựa.

Ông Võ Thành Nhân, Phó Phân Viện trưởng Phân viện Khoa học An toàn Vệ sinh lao động và Bảo vệ môi trường miền Nam, chia sẻ về chính sách quản lý rác thải nhựa tại Việt Nam - Từ mục tiêu đến hành động thực tiễn. Trong đó, nguyên nhân chính là do thói quen sử dụng đồ nhựa một lần; thiếu cơ chế thu gom, tái chế hiệu quả; nhận thức cộng đồng còn hạn chế; doanh nghiệp chưa chuyển đổi sang sản xuất xanh… Ông đề xuất xây dựng mô hình "Công đoàn xanh - nhà máy xanh"; phát động phong trào "Không nhựa một lần"; giám sát thực hiện chuyển đổi xanh. Người lao động cần thay đổi hành vi tiêu dùng, phân loại rác; sáng kiến sản xuất xanh tại nơi làm việc.

Quang cảnh hội thảo.

Theo đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường, mỗi năm, cả nước phát sinh khoảng 1,8 triệu tấn rác thải nhựa thải ra môi trường; trong đó có từ 0,28 - 0,73 triệu tấn bị thải ra biển, chỉ có khoảng 27% được tái chế, tận dụng.

Việt Nam đang đối mặt với nhiều nguy cơ từ rác thải nhựa bởi bình quân mỗi gia đình sử dụng khoảng 1 kg nylon/tháng. Riêng Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, trung bình mỗi ngày thải ra khoảng 80 tấn rác thải nhựa và túi nilon. Trong khi đó, việc xử lý và tái chế rác thải nhựa còn nhiều hạn chế khi có đến 90% được xử lý theo cách chôn, lấp, đốt; chỉ có 10% được tái chế, dẫn đến "gánh nặng" cho môi trường, thậm chí có thể dẫn đến thảm họa "ô nhiễm trắng"…

Tin, ảnh: Thanh Vũ (TTXVN)