Ván bài Kursk của Ukraine trước bờ vực sụp đổ hoàn toàn

Lính Ukraine chia làm những toán nhỏ rút lui khỏi Kursk

Liên tục bị Nga tập kích bằng UAV (đặc biệt là UAV sợi cáp quang lợi hại), các binh sĩ Ukraine ở Kursk (thuộc Nga) phải chia thành các đội nhỏ gồm 2 hoặc 3 người chạy dọc theo các con đường mòn bí mật hoặc xuyên qua cánh đồng, cuốc bộ nhiều kilomet để trở về lãnh thổ Ukraine.

Lính Nga đánh chiếm thị trấn Sudzha. Ảnh: Guardian.

Việc quân Ukraine rút lui khỏi tỉnh Kursk theo từng đợt trong 2 tuần qua có thể là dấu hiệu về sự kết thúc một trong những chiến dịch táo bạo và bất ngờ nhất trong cuộc xung đột Nga - Ukraine. Nếu Ukraine mất hoàn toàn kiểm soát với một bộ phận lãnh thổ trong tỉnh Kursk, điều đó cũng đồng nghĩa với việc Ukraine mất đi một trong những lá bài ít ỏi để mặc cả với Nga trong đàm phán hòa bình sau này.

Trong 7 tháng qua, Ukraine nắm giữ một khoảng lãnh thổ của Nga ở tỉnh Kursk, bao gồm thị trấn Sudzha, nơi từng có dân số trước chiến tranh là 5.000 người. Đây cũng là lần đầu tiên một quân đội nước ngoài chiếm đất của Nga kể từ sau Thế chiến II.

Nhưng rồi với sự hỗ trợ của binh sĩ Triều Tiên, Nga đã đẩy lui từng bước lực lượng Ukraine tại Kursk. Trong những tuần gần đây, áp lực của Nga lên các vị trí của quân Ukraine đã lên tới mức áp đảo cao độ. Với khí thế đó, ngày 12/3/2025, đích thân Tổng thống Nga Putin trong bộ đồ dã chiến đã thăm một sở chỉ huy của quân Nga ngay tại tỉnh Kursk. Sang ngày 13/3, phía Nga thông báo đã giành được hoàn toàn kiểm soát đối với Sudzha - thị trấn quan trọng nhất của tỉnh Kursk.

Hiện tại binh sĩ Ukraine vẫn nắm giữ một số ngôi làng còn lại ở Kursk. Tuy nhiên, tinh thần chiến đấu của họ không còn cao nữa. Những người lính cho rằng chỉ còn vấn đề thời gian trước khi lực lượng Ukraine tháo lui hoàn toàn.

Serhiy - một viên chỉ huy đặc nhiệm Ukraine mới rời khỏi Kursk, chia sẻ: “Nga đã và đang thọc sâu vào cả tỉnh Sumy của Ukraine, toàn bộ nhiệm vụ lúc này là phòng ngự”.

Khí thế Nga dâng cao trước triển vọng giành lại toàn bộ Kursk

Chỉ thị của Tổng thống Nga Putin cho binh sĩ dưới quyền tạo ra một “vùng đệm” sát biên giới cho thấy Nga có thể đang tính tới một chiến dịch tấn công sâu vào lãnh thổ Ukraine. Giới chức Ukraine đã buộc phải sơ tán dân chúng khỏi một số khu vực định cư sát biên giới.

Tình cảnh hiện nay đã dẫn tới nhiều đánh giá khác nhau trong nội bộ Ukraine. Một số cho rằng họ đã đạt được nhiều mục tiêu. Số khác phân vân rằng chiến dịch đột kích vào Kursk có thể là sự trệch hướng khỏi mục tiêu chính và khiến Ukraine tổn thất nhiều sinh mạng mà không thu được thành quả hữu hình.

Michael Kofman - nghiên cứu viên cấp cao tại Quỹ Hòa bình quốc tế Carnegie, nói: “Cuộc chiến tại Kursk đã đưa xung đột vào bên trong lãnh thổ Nga. Nga đã sử dụng một số đơn vị thiện chiến để giành lại lãnh thổ ở Kursk, trong khi Ukraine cũng phải tung vào trận những đơn vị tinh nhuệ của mình để giữ được khúc lồi tại đây”.

Lúc này, cuộc tiến công của Nga có thể thay đổi động lực xung đột Ukraine một lần nữa, vào thời điểm Washington đang thúc đẩy cả Moscow và Kiev ký vào một hiệp đình đình chiến. Volodymyr Fesenko - nhà phân tích chính trị tại Kiev, bày tỏ lo ngại những diễn biến này có thể khiến điện Kremlin và quân đội Nga thêm quyết tâm hành động.

Hé lộ thêm về cuộc đột kích của Ukraine năm ngoái

Vụ đột kích Kursk xảy ra vào tháng 8/2024. Kiev đã giữ bí mật về chiến dịch này nhằm tạo yếu tố bất ngờ. Kế hoạch do một nhóm nhỏ xây dựng và Kiev không thông báo cho các đồng minh đến khi chiến dịch đã thực sự diễn ra. Binh sĩ Ukraine tập kết ở tỉnh Sumy (sát Nga) trong những nhóm nhỏ và nhiều người trong số họ trú tạm trong những căn hộ cho thuê để che mắt đối phương.

Tài liệu mà Ukraine thu được từ doanh trại quân đội Nga ở Kursk cho thấy giới hoạch định quân sự Nga trong nhiều tháng đã cảnh báo về mối đe dọa bị đột kích. Tuy nhiên, quân Ukraine khi tràn đến vẫn hạ được các chốt của quân Nga, bắt hàng trăm người làm tù binh.

Tại thị trấn Sudzha, giới chức và cảnh sát Nga di tản khẩn khi chưa kịp tiêu hủy hoặc mang theo các tài liệu nhạy cảm. Quân Ukraine đã thu được các tài liệu đó và gửi về Kiev để phân tích.

Bản thân giới chức Ukraine cũng bất ngờ về mức độ thành công trong giai đoạn đầu của chiến dịch đột kích, khi Ukraine kiểm soát được khoảng 1.200km2 lãnh thổ Nga chỉ trong vài ngày.

Một nguồn tin Ukraine cho hay: “Ban đầu ý tưởng chỉ là tạo ra đòn nghi binh, lôi kéo lực lượng Nga ra khỏi Donbass. Nhưng rồi mọi thứ diễn ra tốt hơn dự kiến và chúng tôi cứ thế đánh sâu, bám chắc vào”.

Đây là lần đầu tiên Ukraine chuyển sang vai chiếm đóng chính lãnh thổ Nga. Sau đó, quân đội Ukraine đã đưa một số nhà báo đi thăm Sudzha.

Trung Hiếu/VOV.VN biên dịch Nguồn: The Guardian