Vận hành chính quyền 2 cấp: Cán bộ sẽ 'giỏi một việc nhưng thạo nhiều việc'
Chuyển sang mô hình chính quyền 2 cấp, chuyển từ cơ chế lãnh đạo này sang cơ chế lãnh đạo khác sẽ đòi hỏi rất cao đối với đội ngũ cán bộ. Đặc biệt, cán bộ cần 'giỏi một việc nhưng thành thạo nhiều việc'.
Bộ Nội vụ và các cơ quan đang khẩn trương tham mưu xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, sắp xếp, sáp nhập một số tỉnh, thành phố; sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp xã, với tinh thần "vừa chạy vừa xếp hàng", bảo đảm thận trọng, kỹ lưỡng và hiệu quả.
Theo chủ trương của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, cả nước sẽ sáp nhập tỉnh để giảm khoảng 50% tỉnh, thành phố; bỏ cấp huyện và tổ chức lại đơn vị hành chính cấp xã, giảm 60%-70%. Nội dung này đang được lấy ý kiến các địa phương, cơ quan, đơn vị, sau đó trình Bộ Chính trị, Trung ương và trình tại Hội nghị Trung ương XI vào tháng 4/2025.
Trao đổi với báo chí, nguyên Vụ trưởng Vụ cơ sở Đảng, Ban Tổ chức T.Ư Nguyễn Đức Hà cho rằng, chuyển sang mô hình chính quyền 2 cấp, chuyển từ cơ chế lãnh đạo này sang cơ chế lãnh đạo khác sẽ đòi hỏi rất cao đối với đội ngũ cán bộ. Theo đó, cán bộ phải toàn diện hơn, phải đồng bộ hơn, phải toàn năng hơn. Đặc biệt, "giỏi một việc nhưng thành thạo nhiều việc".
Nguyên Vụ trưởng vụ cơ sở Đảng, Ban Tổ chức T.Ư Nguyễn Đức Hà.
PV: Ông phân tích như thế nào về công tác điều hành, sự phân công cán bộ của chính quyền 2 cấp?
Ông Nguyễn Đức Hà: Theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư tại kết luận số 127 ngày 28/2/2025 về triển khai nghiên cứu và định hướng sáp nhập một số tỉnh, không tổ chức cấp huyện nữa và tiếp tục sáp nhập các đơn vị hành chính cấp xã, khi thực hiện sáp nhập theo đề án của Chính phủ, thì dự kiến sẽ giảm một nửa số tỉnh, còn lại khoảng trên dưới 30 tỉnh. Không tổ chức cấp huyện tức là bỏ gần 700 đơn vị hành chính cấp huyện và sáp nhập lại các đơn vị hành chính cấp xã thì giảm xuống khoảng 70% tức là còn lại từ 2.000 - 3.000 xã.
Theo Luật tổ chức chính quyền địa phương, chúng ta có 3 cấp: cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã, nhưng tới đây thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp thì chỉ còn cấp tỉnh, cấp xã, không còn cấp huyện nữa. Chúng ta thấy, vấn đề là khi không còn cấp huyện, nhưng nhiệm vụ của cấp huyện vẫn phải tiếp tục được thực hiện. Theo đó, 1/3 phần nghiệm vụ của cấp huyện sẽ được chuyển về cấp tỉnh và 2/3 sẽ được chuyển về cấp xã. Như vậy, đơn vị hành chính cấp xã tới đây sẽ rất lớn.
Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa là chuyển 1/3 cán bộ về tỉnh và 2/3 cán bộ về xã. Tỷ lệ này không tương đồng, do vậy, sẽ phải lựa chọn cán bộ theo yêu cầu công việc. Bởi yêu cầu đối với cán bộ cấp tỉnh có sự khác biệt so với yêu cầu với cán bộ cấp xã.
Cụ thể, yêu cầu đối với cán bộ cấp tỉnh phải tổng hợp hơn, khái quát hơn, toàn diện hơn, đồng thời có những yếu tố rất cụ thể, thực tiễn. Đối với cán bộ cấp xã - là người trực tiếp làm việc với dân, với doanh nghiệp hay nói cách khác là những cán bộ gần dân nhất và sẽ giải quyết những công việc cụ thể, trực tiếp liên quan đến đời sống của nhân dân.
Như vậy, cán bộ cấp xã ngoài nắm được cái chung, thì lại phải rất cụ thể, rất thiết thực, đa năng và am hiểu rộng. Bởi vì ở cấp xã là sự tiếp xúc thường xuyên và phải tiếp nhận, giải quyết những phát sinh, những vấn đề rất mới.
PV: Yêu cầu với đội ngũ cán bộ trong cuộc tinh gọn, sáp nhập và thực hiện chính quyền 2 cấp là gì thưa ông?
Ông Nguyễn Đức Hà: Với yêu cầu về đội ngũ cán bộ như vậy, đã đặt ra vấn đề lựa chọn cán bộ cấp huyện đưa về tỉnh và đưa về xã như thế nào. Đồng thời, yêu cầu của chúng ta sau khi sắp xếp lại tổ chức là đội ngũ cán bộ cũng được tinh giản hiệu quả. Rõ ràng, yêu cầu đặt ra đối với đội ngũ cán bộ là không chỉ có phẩm chất mà phải rất có năng lực và năng lực phải khá toàn diện. Cùng với đó, phương pháp công tác, phương pháp lãnh đạo cũng phải đổi mới khi có cơ chế mới.
Chuyển sang mô hình chính quyền 2 cấp, chuyển từ cơ chế lãnh đạo này sang cơ chế lãnh đạo khác rõ ràng đặt ra đòi hỏi rất cao đối với đội ngũ cán bộ. Theo đó, cán bộ phải toàn diện hơn, đồng bộ hơn và toàn năng hơn. Đặc biệt, giỏi một việc nhưng thành thạo nhiều việc.
PV: Với những địa phương đặc thù, việc thực hiện chính quyền 2 cấp sẽ có những lưu ý gì?
Ông Nguyễn Đức Hà: Triển khai chính quyền 2 cấp, chúng ta đang làm từng bước, vừa làm vừa rút kinh nghiệm. Khi không còn tổ chức cấp huyện, thì tôi cho rằng, quận, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh cũng sẽ không còn.
Tôi cho rằng, vấn đề này Trung ương cũng sẽ bàn. Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban chỉ đạo của Trung ương đã tính toán rất kỹ. Nói đến đặc thù, thì mỗi địa phương đều rất khác nhau. Hà Nội có đặc thù của Hà Nội, các tỉnh miền núi hay ở miền biển đều có đặc thù riêng. Do vậy, sẽ có tính toán, xem xét riêng cho việc sáp nhập các tỉnh và sáp nhập các xã. Tại Hà Nội, có thể sáp nhập 3-4, thậm chí 5 phường thành 1 phường. Theo đó sẽ là vấn đề cư dân đông đúc nhưng sáp nhập lại việc xử lý thông tin sẽ thuận tiện hơn, với trình độ đội ngũ cán bộ tốt hơn…
Do vậy, tôi tin rằng, các cơ quan chức năng cuối cùng là Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư sẽ cân nhắc, xem xét, tính toán cả vấn đề diện tích, dân số, yếu tố văn hóa và lịch sử để tiến hành sáp nhập và đặt tên đựa trên cơ sở khoa học, chứ không thực hiện một cách chủ quan.
PV: Xin cảm ơn ông!
Bộ Nội vụ đề xuất sửa đổi các quy định liên quan đến việc tổ chức đơn vị hành chính và mô hình chính quyền địa phương 02 cấp.
Cụ thể, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung các quy định về tổ chức đơn vị hành chính và mô hình chính quyền địa phương 02 cấp (gồm: cấp tỉnh và cấp cơ sở, không tổ chức cấp huyện) phù hợp với địa bàn đô thị, nông thôn, hải đảo, đơn vị hành chính kinh tế - đặc biệt.
Theo đó, cấp tỉnh giữ như quy định hiện hành (gồm: tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương), nhưng sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh để bảo đảm đạt tiêu chuẩn theo quy định, đồng thời để mở rộng không gian phát triển.
Tổ chức lại các đơn vị hành chính cấp xã hiện nay để hình thành các đơn vị hành chính cấp cơ sở (gồm: xã, phường và đặc khu ở hải đảo) để phù hợp với mô hình tổ chức mới; đơn vị hành chính kinh tế - đặc biệt giữ như quy định hiện hành do Quốc hội quyết định thành lập.
