Vận hành chính quyền hai cấp miền núi gặp khó, nhiều nơi thiếu điện, chưa có mạng
Đến 15/8/2025, cả nước có 3.109/3.196 xã bảo đảm trụ sở làm việc, nhiều địa phương đạt 100%. Tuy vậy, việc triển khai mô hình chính quyền hai cấp ở miền núi vẫn gặp nhiều khó khăn về cơ sở vật chất, điều kiện làm việc của cán bộ và khả năng phục vụ người dân.
Việc triển khai mô hình chính quyền hai cấp ở miền núi vẫn gặp nhiều khó khăn. Phát biểu tại buổi thảo luận tổ sáng 21/10/2025, đại biểu Lò Thị Luyến, Phó Trưởng Đoàn chuyên trách, phụ trách Đoàn ĐBQH tỉnh Điện Biên cho biết, tại nhiều địa phương miền núi, việc bố trí, sử dụng trụ sở xã sau sáp nhập được thực hiện linh hoạt theo tình hình thực tế. Phần lớn các xã phải tận dụng lại trụ sở cũ, vốn được thiết kế chỉ đáp ứng cho khoảng 30 người làm việc. Khi sáp nhập từ hai đến ba xã, số lượng cán bộ, công chức tăng gấp đôi, gấp ba, khiến nhiều nơi rơi vào tình trạng quá tải, chật chội, không đủ phòng làm việc và không gian sinh hoạt.
Một thực tế đáng chú ý là ở nhiều địa phương, các cơ quan trong hệ thống chính trị cấp xã như Đảng ủy, HĐND, UBND, Mặt trận Tổ quốc không thể tập trung làm việc tại một địa điểm duy nhất. Do trụ sở chật hẹp, họ phải bố trí làm việc tại hai đến ba địa điểm khác nhau, có nơi cách nhau tới 30-50 km. Hạ tầng giao thông kém, đường sá đi lại khó khăn khiến việc phối hợp, xử lý công việc giữa các cơ quan gặp nhiều trở ngại. Khi có cuộc họp tập trung, cán bộ, công chức phải di chuyển xa còn người dân, đặc biệt là ở các bản vùng sâu, vùng xa, có nơi phải đi tới 100 km để giao dịch hành chính.

Đại biểu Lò Thị Luyến, Phó Trưởng Đoàn chuyên trách, phụ trách Đoàn ĐBQH tỉnh Điện Biên.
Không chỉ thiếu trụ sở, trang thiết bị phục vụ công việc ở nhiều nơi còn thiếu đồng bộ. Đường truyền Internet không ổn định, có nơi chưa có điện, chưa có sóng điện thoại, khiến việc triển khai các thủ tục hành chính trực tuyến gần như bất khả thi. Một số Trung tâm Phục vụ hành chính công chưa được trang bị đầy đủ thiết bị thiết yếu, hệ thống dữ liệu chưa liên thông, ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng giải quyết thủ tục cho người dân.
Ngoài khó khăn về cơ sở vật chất, đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã ở miền núi còn chịu áp lực lớn về khối lượng công việc. Tiền lương, phụ cấp của cán bộ vẫn tính theo mức cũ trước khi sáp nhập, chưa tương xứng với trách nhiệm và khối lượng công việc mới. Nhiều cán bộ dù được bổ nhiệm vào vị trí lãnh đạo nhưng chưa được hưởng phụ cấp lãnh đạo.
Phát biểu về nội dung này, Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh trưởng đoàn ĐBQH Cần Thơ cho hay, thời gian qua đoàn đã nhận được 7 kiến nghị liên quan đến khó khăn của chính quyền địa phương 2 cấp.
Còn đại biểu Đào Chí Nghĩa, Phó Trưởng đoàn ĐBQH Cần Thơ cũng cho biết, trụ sở làm việc của các phường, xã hiện còn nhiều vấn đề cần bàn. Chính phủ cần khảo sát thực tế từng địa phương. Ngoài ra, mô hình chính quyền hai cấp vẫn còn vướng mắc trong hướng dẫn và cách thức vận hành từ các bộ ngành.

Đại biểu Đào Chí Nghĩa, Phó Trưởng đoàn ĐBQH Cần Thơ phát biểu tại buổi thảo luận tổ.
Trước thực tế đó, đại biểu Lò Thị Luyến kiến nghị, Chính phủ sớm có chính sách tổng thể và lâu dài hơn. Trước mắt, việc tận dụng trụ sở cũ là giải pháp linh hoạt, giúp khắc phục tình trạng thiếu cơ sở vật chất, nhưng về lâu dài cần được đầu tư, nâng cấp trụ sở xã bảo đảm điều kiện làm việc tập trung, thuận lợi cho việc điều hành và phục vụ nhân dân.
Bên cạnh đó, cần ưu tiên đầu tư đồng bộ hạ tầng công nghệ thông tin, hoàn thiện hệ thống dữ liệu liên thông, thúc đẩy chuyển đổi số trong quản lý và điều hành. Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành xây dựng biểu mẫu báo cáo đơn giản, tăng cường ứng dụng công nghệ để giảm tải cho cấp xã, đồng thời đảm bảo thông tin, số liệu được cập nhật chính xác, kịp thời.
Một yêu cầu cấp thiết khác là đẩy nhanh cải cách tiền lương, tiến tới trả lương theo vị trí việc làm gắn với kết quả đánh giá cán bộ, công chức. Đồng thời, cần có chính sách đặc thù hỗ trợ điều kiện đi lại và làm việc cho đội ngũ cán bộ, công chức tại các tỉnh miền núi khó khăn, hỗ trợ kinh phí để địa phương triển khai hiệu quả.
Chỉ khi những bất cập về cơ sở vật chất, hạ tầng công nghệ và chính sách cho người lao động được giải quyết, mô hình chính quyền địa phương hai cấp mới thực sự phát huy hiệu quả, góp phần nâng cao năng lực quản lý, điều hành và mang lại dịch vụ hành chính thuận lợi, gần dân hơn.