Văn hóa ca từ đang ở đâu trong thế giới Rap Việt?

Nhạc rap cũng có “rác”

Chiều 7/10, Cục Nghệ thuật Biểu diễn gửi văn bản đề nghị Thanh tra Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch áp dụng Nghị định 38/2021 về xử phạt trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo với những rapper, người sáng tạo nội dung vi phạm.

Theo đó, mức phạt cao nhất cho hành vi lưu hành ghi âm, ghi hình xúc phạm tín ngưỡng, tôn giáo là 50 triệu đồng. Hành vi sử dụng trang phục, từ ngữ, âm thanh, hình ảnh, động tác, phương tiện biểu đạt, hình thức biểu diễn trái thuần phong mỹ tục, tác động tiêu cực đến đạo đức, sức khỏe cộng đồng và tâm lý xã hội bị phạt cao nhất 40 triệu đồng.

Thời gian vừa qua, nhạc rap bỗng nhiên ‘hot” trở lại, thế nhưng điều gây đáng tiếc là những sản phẩm âm nhạc này bị coi là “rác” gây tác động xấu đến xã hội. Sử dụng ngôn từ nhạy cảm, mang nội dung không phù hợp với chuẩn mực văn hóa đã khiến những tác phẩm bị lên án gay gắt.

Bản rap của Chị Cả bị lên án vì sử dụng ca từ tục tĩu, mang nghĩa phản cảm, trái luân thường đạo lý.

Chị Cả, một gương mặt từng gây sốt giới Underground bất ngờ nhận bão chỉ trích vì một bài nhạc trong quá khứ.

Chị Cả cùng ca khúc Censored bị lên án. Bài hát của nam rapper xuất hiện trong phần gợi ý xu hướng nổi bật của Tiktok được cho là mang ca từ tục tĩu về quan hệ loạn luân giữa bố chồng và con dâu.

MV Cypher do Low G, Teddie J, Chí, ResQ phát hành cũng bị “điểm mặt chỉ tên” khi nhắc về việc tán tỉnh, quan hệ tình dục. Nhóm Rap Nhà Làm ra mắt bản rap có từ ngữ báng bổ Phật giáo.

Rhymastic và Bình Gold cũng bị lên án vì sử dụng ngôn từ nhạy cảm trong tác phẩm của mình.

Chưa hết, mới đây nam rapper Bình Gold cùng với giám khảo Rhymastic cũng bị VTV chỉ tên bởi những tác phẩm sử dụng ngôn từ nhạy cảm, không phù hợp với chuẩn mực văn hóa.

Sau khi bị nhắc nhở, các rapper nhanh chóng lên tiếng thanh minh. Bình Gold nhấn mạnh mình hoàn toàn chỉ muốn theo đuổi nghệ thuật, muốn làm Rap Việt giống như Rap Mỹ. Đồng thời, tự nhận xét có vẻ bấy lâu nay anh quá phóng khoáng trong suy nghĩ nên đã vượt qua những chuẩn mực thuần phong mỹ tục truyền thống của Việt Nam. Nam rapper nhận sai và cân nhắc lại hướng phát triển sự nghiệp.

Từ những sự việc đáng tiếc kể trên, hơn ai hết, rapper phải là người chọn lựa kỹ lưỡng ngôn từ trước khi cho vào bài nhạc và cần thận trọng trong việc giữ chuẩn mực văn hóa.

Tìm hướng đi đúng cho nhạc Rap

Giải pháp nào cho những rapper muốn được khán giả công nhận?

Đã từ lâu, nền công nghiệp âm nhạc xuất hiện những chuyên gia phong cách, tham gia “nhào nặn” nên hình ảnh, định hướng cá tính cho một nghệ sĩ trẻ, bởi giờ đây, không chỉ có tiếng hát mà chính yếu tố giải trí, diện mạo, cá tính, phát ngôn, thậm chí chiêu trò… mới giúp tạo nên danh tiếng.

Nhạc Rap gần đây trở lại và tạo nên hiệu ứng nhất định cho nền âm nhạc nước nhà. Có thể thấy rằng, ngoài những tác phẩm bị điểm tên vì sử dụng ngôn từ lệch chuẩn thì vẫn còn những bài Rap mang ý nghĩa tốt đẹp, góp phần xây dựng cộng đồng.

Vậy trước những lệch chuẩn không đáng có nêu trên, nhạc Rap nên tìm một hướng đi đúng đắn cho định hướng phát triển cho chính mình. Có như vậy, rapper mới có chỗ đứng trong lòng khán giả.

Biên tập viên của trang “Yahoo! Music” - Lyndsey Parker từng cho rằng: “Nghệ sĩ bây giờ muốn nổi tiếng không thể chỉ biết làm nhạc. Âm nhạc chỉ là một khía cạnh của nghệ sĩ. Giờ đây, rất nhiều người trẻ hy vọng mình thành công chỉ sau một đêm, có thể bằng cách đăng tải video lên YouTube hoặc tham gia show truyền hình thực tế”.

Tất cả những điều đó cho thấy bước chuyển mình của xã hội. Chúng ta đang sống trong một thời đại mà chỉ cần bấm nút “upload” video, nội dung của nó có thể khiến bạn ngay lập tức được biết đến.

Thế nhưng muốn tồn tại lâu dài trong lòng khán giả, hơn hết những người nghệ sĩ cần phải thay đổi từ chính lối tư duy về phong cách làm nhạc cho đến cách thể hiện tác phẩm âm nhạc. Hình ảnh tiếp cận đến khán giả phải là những ca từ trong sáng, phù hợp với chuẩn mực văn hóa. Có như vậy, tác phẩm làm ra mới sống mãi với gian…

Giáng Son là một trong số rất ít những nữ nhạc sĩ thành công vào đầu thập niên 2000. Theo chị, dòng nhạc thuộc giới Underground mang hơi hướng hoang dã, có một vài ngôn từ trong một số bài nhạc chưa thật sự phù hợp với văn hóa của xã hội.

Nói về vấn đề tìm hướng đi đúng cho rapper đang theo đuổi dòng nhạc Rap, trao đổi với Đại Đoàn Kết Online, nhạc sĩ Giáng Son đưa ra một vài định hướng cho sự phát triển của nhạc Rap ở thời tương lai. Theo chị, trong thời gian tới, những rapper nên thay đổi mình để phù hợp với văn hóa và tiêu chuẩn của xã hội.

Để làm được điều này, nhạc sĩ Giáng Son đưa ra quan điểm: “Hơn ai hết những rapper nên biết cách tiết chế cái tôi của bản thân để phù hợp với nhu cầu của người nghe. Dẫu biết, dòng nhạc Rap thuộc giới Underground thế nhưng khi công chiếu trên các phương tiện thì đối tượng tiếp cận không chỉ còn là người trong giới với nhau.

Nhạc sĩ Giáng Son khẳng định: "Không một bậc làm cha, làm mẹ nào muốn con của mình tiếp cận với dòng nhạc có ngôn từ phản cảm, bởi vậy, hơn ai hết những rapper nên thay đổi tư duy trong cách làm nhạc để tác phẩm của mình có thể tiếp cận một cách gần gũi hơn với công chúng”.

Hoàng Vân