Văn hóa truyền thống - điểm nhấn du lịch ở Thái Nguyên

Người dân thôn Khâu Đấng gìn giữ nghề dệt vải chàm và thêu tay truyền thống.

Cách trung tâm xã hơn 2km, Khâu Đấng nằm nép mình giữa những dãy núi trùng điệp. Từ xa, những mái ngói âm dương trầm mặc của các nếp nhà sàn hiện rõ giữa mây trời, tạo nên bức tranh sơn thủy hữu tình đặc trưng vùng cao Thái Nguyên. Đáng quý là thôn vẫn lưu giữ được 33 ngôi nhà sàn truyền thống, con số hiếm hoi giữa làn sóng hiện đại hóa.

Mỗi ngôi nhà sàn đều mang đậm dấu ấn kiến trúc cổ, lưng tựa núi, mặt hướng Nam, cầu thang quay về hướng Đông để đón ánh nắng đầu tiên, cầu mong may mắn và ấm no. Chính những nét văn hóa ấy đã trở thành nền tảng để người dân phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn bản sắc dân tộc.

Bước ngoặt quan trọng đến với Khâu Đấng từ năm 2023, khi thôn được lựa chọn thực hiện Dự án “Bảo tồn làng, bản, văn hóa truyền thống tiêu biểu của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch cộng đồng” thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (Chương trình 1719). Nguồn vốn hỗ trợ giúp thôn chỉnh trang 9 ngôi nhà sàn, xây dựng cổng làng, biển chỉ dẫn và hỗ trợ người dân mua sắm vật dụng phục vụ homestay.

Sự đổi thay không chỉ thể hiện ở diện mạo bản làng. Chị Hoàng Thị Mộng, Bí thư Chi bộ thôn Khau Đấng cho biết: Du lịch cộng đồng đã thổi luồng sinh khí mới vào các hoạt động văn hóa truyền thống. Đội văn nghệ được khôi phục; trang phục truyền thống được sử dụng nhiều và thường xuyên hơn trong sinh hoạt hằng ngày; nhiều nghi lễ, làn điệu dân ca được phục dựng. Khi du khách đến thăm, họ không chỉ được thưởng thức món ăn đặc trưng mà còn hòa mình trong điệu múa, lời hát giao duyên cùng bà con.

Du khách trẻ trải nghiệm và tìm hiểu nghề dệt, thêu tay truyền thống của người dân thôn Khâu Đấng.

Những giá trị văn hóa xưa nay đã trở thành sản phẩm du lịch độc đáo. Nghề dệt vải chàm, thêu tay hoa văn được duy trì đều đặn. Làn điệu hát giao duyên, lễ cấp sắc, điệu múa mặt nạ cùng ẩm thực dân dã như xôi ngũ sắc, thịt treo gác bếp giờ đã vượt ra khỏi khuôn khổ sinh hoạt thường nhật, trở thành điểm nhấn thu hút du khách và mang lại nguồn thu nhập mới cho người dân.

Từ chỗ chỉ quen với nông nghiệp tự cung tự cấp, người dân Khâu Đấng nay đã tự tin tham gia hoạt động du lịch. Họ cùng nhau cải tạo nhà cửa, giữ gìn vệ sinh môi trường, trồng hoa dọc các tuyến đường, tạo dựng hình ảnh bản làng xanh - sạch - đẹp. Hiện thôn có 9 hộ làm dịch vụ homestay, có thể đón khoảng 50 khách lưu trú mỗi lần.

Theo ông Đào Duy Hưng, Bí thư Đảng ủy xã Bằng Thành: Mục tiêu của địa phương là bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa Sán Chỉ gắn với phát triển du lịch cộng đồng. Thời gian tới, địa phương tiếp tục hỗ trợ bà con mở rộng dịch vụ homestay, quảng bá hình ảnh và tạo sinh kế bền vững cho người dân.

Không ồn ào hay phô trương, Khâu Đấng đón khách bằng sự mộc mạc, chân tình. Ở đây, văn hóa không dừng lại trong bảo tàng hay những trang sách, mà được “sống lại” trong đời sống thường ngày. Du khách đến để ngắm nhìn, cảm nhận và thấu hiểu con người cùng bản sắc văn hóa độc đáo của vùng cao Thái Nguyên.

Giữa đại ngàn Bằng Thành, tiếng hát Sán Chỉ vang lên trong làn khói bếp chiều, hòa cùng nhịp sống mới của bản làng đang chuyển mình. Khâu Đấng hôm nay là minh chứng sinh động cho hiệu quả của Chương trình 1719 - nơi bản sắc được gìn giữ, sinh kế được mở rộng và tương lai tươi sáng đang hiện hữu giữa mây ngàn.

Thu Hà