Văn hóa và nghệ thuật là nền tảng cốt lõi nâng cao vị thế Thủ đô

Sáng ngày 14/10 tại Hà Nội diễn ra Hội thảo “Phát triển nghệ thuật trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số: Kinh nghiệm quốc tế và bài học cho Việt Nam”; hội thảo do Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) phối hợp UBND phường Cửa Nam tổ chức.

Ban Tổ chức hội thảo.

Tìm sáng kiến trong bối cảnh toàn cầu hóa

Thông qua việc tổ chức hội thảo nhằm tạo diễn đàn trao đổi kinh nghiệm quốc tế và gợi mở định hướng phát triển nghệ thuật tại Việt Nam trong thời gian tới. Đồng thời, nhận diện, làm rõ các xu thế và yếu tố tác động đến sự phát triển của nghệ thuật trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số; so sánh bối cảnh và kinh nghiệm quốc tế với bối cảnh, mô hình và yêu cầu thực tiễn của Việt Nam.

Hội thảo cũng là dịp để xác định những bài học được rút ra từ khuôn khổ quốc tế và kinh nghiệm của các quốc gia khác có khả năng áp dụng tại Việt Nam. Đề xuất các giải pháp, sáng kiến nhằm thúc đẩy sự phát triển của nghệ thuật Việt Nam trong thời gian tới.

Theo Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam, nghệ thuật là lĩnh vực rộng, luôn chịu tác động mạnh mẽ từ những biến đổi kinh tế, chính trị, xã hội trong nước và quốc tế. Trong những thập niên qua, phát triển nghệ thuật ở Việt Nam đạt nhiều kết quả tích cực, như: Hệ sinh thái hoạt động ngày càng phong phú; chất lượng sáng tác được nâng cao; chủ thể tham gia sáng tạo đa dạng; cơ hội tiếp cận và thụ hưởng nghệ thuật của công chúng được mở rộng; thị trường nghệ thuật bước đầu hình thành và phát triển.

Tuy nhiên, trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số diễn ra nhanh chóng, lĩnh vực nghệ thuật đứng trước cả cơ hội và thách thức. Phát triển nghệ thuật hiện nay đòi hỏi vừa kế thừa giá trị truyền thống, vừa tiếp thu xu hướng đương đại, tận dụng sức mạnh công nghệ và hội nhập quốc tế. Việt Nam đang triển khai Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030, nên việc nghiên cứu và trao đổi kinh nghiệm quốc tế về phát triển nghệ thuật càng có ý nghĩa thiết thực.

Phát biểu tại hội thảo, PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Phương - Viện trưởng Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam nhấn mạnh, quá trình phát triển âm nhạc nói riêng, các loại hình di sản nói chung tại Việt Nam có thể được học hỏi từ nhiều nước như Nhật Bản, Pháp, Australia hay Thái Lan... nhằm quảng bá, xây dựng dữ liệu của nghệ sĩ và không gian biểu diễn, sáng tạo, để các điểm chạm nghệ thuật trở thành những nghiên cứu chung trong sự phát triển văn hóa, nghệ thuật các quốc gia.

Hội thảo vì thế như điểm khởi phát năng động để các nhà nghiên cứu, các nghệ sĩ cùng chia sẻ, tìm sáng kiến trong bối cảnh toàn cầu hóa.

Hội thảo làm rõ các xu thế và yếu tố tác động đến sự phát triển của nghệ thuật trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số. Ảnh: Anh Tuấn.

Thúc đẩy hợp tác xuyên biên giới

Tại hội thảo, các chuyên gia tập trung làm rõ những vấn đề như: Nhận diện xu thế phát triển nghệ thuật ở Việt Nam và trên thế giới; so sánh, phân tích kinh nghiệm phát triển nghệ thuật của các quốc gia, từ đó đúc rút bài học cho Việt Nam; đề xuất các giải pháp, kiến nghị mang tính đột phá, hữu ích cho sự nghiệp phát triển nghệ thuật nước nhà trong giai đoạn mới.

Lấy ví dụ từ Gagaku, một trong những loại hình âm nhạc và vũ đạo lâu đời nhất thế giới ra đời và phát triển tại Nhật Bản, GS.Noriaki Mita - Giám đốc Hiệp hội nghiên cứu Mita Gagaku (Nhật Bản) đã phân tích quá trình lưu giữ, phát triển hình thức âm nhạc này là minh chứng sống cho sự kết nối văn hóa giữa các quốc gia châu Á qua nhiều thế kỷ.

Đặc biệt, GS. Noriaki Mita đã chỉ ra nét tương đồng giữa điệu múa Chăm của Việt Nam và điệu múa cổ Nhật Bản cho thấy mối liên hệ lịch sử sâu sắc, mở ra cơ hội để các nghệ sĩ và học giả Việt Nam nghiên cứu, so sánh và phát triển các truyền thống múa cổ điển.

"Việc duy trì, truyền dạy và giới thiệu Gagaku đến công chúng quốc tế, du khách, cũng như hợp tác xuyên biên giới, chính là cách thức bảo tồn nghệ thuật sống, đồng thời tạo nền tảng cho các sáng tạo mới dựa trên những giá trị cổ điển" - GS. Noriaki Mita nói.

Bà Jimin Jeon - Giám đốc Poem Music (Hàn Quốc) cũng đưa ra các nghiên cứu về giao thoa âm nhạc Hàn - Việt trong bối cảnh toàn cầu hóa, nhấn mạnh ứng dụng công nghệ số trong nghệ thuật ứng tác - một yếu tố đặc trưng trong âm nhạc truyền thống của cả Hàn Quốc và Việt Nam.

Từ thực tế nghiên cứu đờn ca tài tử Việt Nam và thể loại âm nhạc nghi lễ Hàn Quốc, bà Jimin Jeon cho rằng, ứng tác trở thành cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa hai nền âm nhạc phương Đông có cùng tinh thần nhân bản nhưng biểu đạt khác nhau. Đây cũng là hướng tiếp cận giàu tiềm năng cho các nghiên cứu âm nhạc giao thoa trong khu vực châu Á, nơi sự linh hoạt và sáng tạo được xem như nền tảng của nghệ thuật truyền thống.

Ông Nguyễn Quốc Hoàn - Chủ tịch UBND phường Cửa Nam thông tin, phường Cửa Nam nói riêng và thành phố Hà Nội nói chung luôn xác định văn hóa và nghệ thuật là nền tảng cốt lõi, góp phần nâng cao vị thế của Thủ đô, thành phố sáng tạo trong mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO. Việc đồng hành với các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý và nghệ sĩ là cơ hội cùng nhau chia sẻ tầm nhìn, kiến tạo những giá trị mới cho nghệ thuật Việt Nam.