Văn kiện trình Đại hội Đảng phải xứng tầm

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10 của Quốc hội, chiều 4-11, trước khi thảo luận ở tổ về dự thảo Văn kiện trình Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng (Đại hội XIV của Đảng), Tổng Bí thư Tô Lâm đã trao đổi, thông tin về một số điểm mới và những định hướng quan trọng trong dự thảo Văn kiện cũng như gợi mở, đề xuất những nội dung cần được quan tâm thảo luận.

Luật phải dễ nhớ, dễ hiểu, dễ thực hiện

Nhấn mạnh ban hành luật là để quản lý xã hội bằng pháp luật, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa nhưng Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết trong thực tiễn vẫn còn tình trạng "luật thì đúng mà làm thì khó". Vì vậy, Tổng Bí thư đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận thật kỹ vấn đề: Vì sao có những đạo luật, nghị định, thông tư ban hành rất công phu, rất dày nhưng cán bộ cơ sở không dám làm; doanh nghiệp loay hoay, xoay xở; người dân lúng túng, xuôi ngược? Từ đó phải tìm ra được chỗ nào chồng chéo, chỗ nào cách hiểu khác nhau giữa các bộ, ngành; chỗ nào trao quyền mà lại buộc người chịu trách nhiệm vượt quá khả năng kiểm soát của họ.

Tổng Bí thư yêu cầu phải hướng tới hệ thống pháp luật "dễ nhớ, dễ hiểu, dễ thực hiện". Chính sách ban hành ra phải đo được tác động xã hội, kiểm soát được rủi ro, đặc biệt là phải tạo thuận lợi chứ không tạo thêm thủ tục. "Các đại biểu cần chỉ rõ để luật thực sự đi vào cuộc sống thì trong Văn kiện Đại hội XIV cần bổ sung, điều chỉnh những định hướng gì" - Tổng Bí thư lưu ý.

Về xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, Tổng Bí thư đề nghị ý kiến của các đại biểu tập trung vào câu hỏi "Chúng ta đã làm đủ chưa để mỗi quyền lực đều được ràng buộc trong khuôn khổ pháp luật, vận hành đúng thẩm quyền, đúng mục đích, đúng lợi ích của nhân dân? Còn khoảng trống nào khiến người dân thấy "muốn thì được, không muốn thì thôi"? Còn tình trạng người dân phải xin những thứ lẽ ra họ được hưởng?". "Nếu chưa có câu trả lời đầy đủ thì cho thấy Nhà nước pháp quyền chưa hoàn chỉnh. Xây dựng Nhà nước pháp quyền của chúng ta là xây dựng một nhà nước mạnh nhưng không lạm quyền; có kỷ cương nhưng không xa dân; hành động quyết liệt nhưng vẫn nhân văn, thuyết phục, có đối thoại. Những định hướng như thế cần được làm thật rõ trong văn kiện Đại hội XIV" - Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định Đảng gánh trách nhiệm trước dân về sự phát triển của đất nước, về cuộc sống hằng ngày của nhân dânẢnh: PHẠM THẮNG

Giao quyền không phải là đẩy việc, đẩy rủi ro

Về phân cấp, phân quyền và tổ chức bộ máy, Tổng Bí thư gợi mở cần thảo luận, góp ý 2 vấn đề: Phân cấp những gì, cho ai, đi liền với điều kiện gì? Cơ chế chịu trách nhiệm, kiểm tra, giám sát sẽ như thế nào? "Nơi nào cấp dưới có thể quyết nhanh, sát dân hơn cấp trên thì phải mạnh dạn giao quyền. Nhưng giao quyền không phải là đẩy việc xuống, đẩy rủi ro xuống. Giao quyền phải đi cùng nguồn lực, nhân lực, công cụ và cả vùng an toàn pháp lý để cán bộ dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung" - Tổng Bí thư phân tích.

Liên quan đến mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Tổng Bí thư đề nghị các đại biểu có ý kiến cụ thể: Mô hình 2 cấp phải thiết kế thế nào để dân không bị xa chính quyền, không bị đứt gãy dịch vụ công; không xảy ra tình trạng tinh gọn bộ máy mà sinh thêm tầng nấc xin - cho. Chính quyền cơ sở phải có quyền gì, nguồn lực nào cho nhiệm vụ kiến tạo phát triển ở cơ sở cùng với hành lang pháp lý cụ thể. Cùng với đó, làm sao để mối quan hệ giữa 3 cấp chính quyền - trung ương, tỉnh/thành phố, cơ sở - là một chỉnh thể vận hành thông suốt, chia sẻ trách nhiệm và hỗ trợ nhau, không phải 3 lớp "chuyền trách nhiệm cho nhau" để nhân dân chạy vòng quanh.

Về mối quan hệ gắn bó hữu cơ giữa Đảng, Nhà nước, MTTQ, các đoàn thể và nhân dân, Tổng Bí thư mong muốn các đại biểu góp ý cơ chế nào để Đảng lãnh đạo tuyệt đối, toàn diện nhưng không làm thay, không bao biện, không buông lỏng. Chính phủ quản lý, điều hành theo pháp luật, dám chịu trách nhiệm cá nhân. MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội thực sự trở thành cầu nối tin cậy giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân. Người dân không chỉ là đối tượng thụ hưởng mà là chủ thể tham gia, giám sát, phản biện, đồng hành. "Nói "lấy dân làm trung tâm" thì phải thiết kế cơ chế để dân có tiếng nói thực chất, có quyền giám sát thực chất, có cơ hội tham gia thực chất vào các vấn đề" - Tổng Bí thư nói.

Về vai trò lãnh đạo, cầm quyền của Đảng trong hệ thống pháp luật và trong điều hành thực tiễn, Tổng Bí thư nhấn mạnh Đảng ta là Đảng cầm quyền. Cầm quyền tức là gánh trách nhiệm trước dân về sự phát triển của đất nước, về cuộc sống hằng ngày của nhân dân. Cầm quyền không chỉ là đưa ra đường lối mà còn là tổ chức thực hiện, kiểm tra thực hiện, chịu trách nhiệm về kết quả.

Tổng Bí thư đề nghị các đại biểu trả lời 2 câu hỏi

Về tinh thần đổi mới tư duy, đổi mới cách làm, đổi mới quản trị quốc gia theo phương châm kiến tạo và vì dân, Tổng Bí thư đề nghị các đại biểu đóng góp bằng những ví dụ cụ thể từ ngành, địa phương, lĩnh vực mình phụ trách về các vướng mắc: Thủ tục rườm rà làm doanh nghiệp nản lòng, người dân bức xúc vì phải đi lại nhiều lần, tình trạng "chạy cơ chế".

Về những điểm mới, điểm đột phá, Tổng Bí thư nhìn nhận Tiểu ban Văn kiện đã nêu 18 điểm mới, những định hướng được coi là đột phá, thể hiện tinh thần dám đổi mới, dám chuyển đổi mô hình phát triển, dám tổ chức lại bộ máy và phương thức vận hành. Tổng Bí thư đề nghị các đại biểu trả lời 2 câu hỏi: 18 điểm mới ấy đã đủ tầm chưa? Có điểm nào còn đang ở mức "chủ trương", "định hướng", "sẽ nghiên cứu", trong khi xã hội đang đòi hỏi câu trả lời cụ thể, lộ trình rõ ràng, trách nhiệm rõ người?

Tổng Bí thư nêu rõ Văn kiện Đại hội là văn kiện gốc, làm rõ các vấn đề ngay từ đầu thì sau này, trong quá trình thể chế hóa, xây dựng luật, tổ chức thi hành sẽ thống nhất, thuận lợi hơn. Ngược lại, nếu văn kiện còn chung chung, chưa hoàn thiện, khi đưa vào luật sẽ sinh ra cách hiểu, cách làm khác nhau và người chịu thiệt là nhân dân.

VĂN DUẨN - MINH CHIẾN