Vấn nạn 'ship' tình yêu đồng giới ở showbiz Hàn

"Vấn đề kỳ thị người đồng tính ở Hàn Quốc đã khá hơn, nhưng vẫn còncả chặng đường dài phía trước", Paul Han - chuyên gia đến từ 6Theory Media - chia sẻ trong bài viết về văn hóa fanfiction của SCMP.

Fanfiction là cụm từ ghép giữa fan (người hâm mộ) và fiction (sự tưởng tượng), dùng để chỉ các sản phẩm văn chương, truyện tranh có nhân vật là các thần tượng Kpop. Tất nhiên, nội dung trong fanfic hoàn toàn là hư cấu, được dựng nên từ trí tưởng tượng của fan.

Bởi câu chuyện được đưa ra trong fanfic hoàn toàn hư cấu, nên sau nhiều năm phát triển, nhiều người bắt đầu đặt câu hỏi rằng liệu fanfic có phải tài liệu hợp pháp, hành vi dùng hình tượng người thật để viết truyện với những cảnh yêu đương, quan hệ thể xác có được tính là quấy rối tình dục.

Đây là vấn đề gây tranh cãi lớn ở Hàn Quốc nói riêng và một số quốc gia nơi văn hóa fandom phát triển nói chung.

Fanfic viết về tình yêu đồng giới của thần tượng Kpop gây tranh cãi trái chiều ở Hàn Quốc.

Sản phẩm của tội ác tình dục?

Có hàng triệu người hâm mộ tham gia viết fanfic trên toàn cầu. Và văn hóa viết fanfic gán ghép thần tượng của người hâm mộ đã xuất hiện từ thời kỳ của H.O.T, Sechkies, S.E.S, Fin.K.L... tức là những năm cuối thập niên 1990. Xuất phát từ Hàn Quốc và lan rộng ra toàn thế giới, ngày nay, fanfic được coi là một phần hiển nhiên tồn tại của văn hóa fandom.

"Thế giới" lớn nhất của fanfic là trang web Archive of Our Own của Mỹ, do người hâm mộ tạo ra và tự điều hành. Trang web trên có khoảng 3,3 triệu người dùng và có 41.370 fandom khác nhau, cho ra đời hàng triệu fanfic mỗi năm.

Fanfic khác gì các tiểu thuyết tình cảm thông thường? Khác ở chỗ tác giả - cũng là người hâm mộ - sẽ tạo nên tuyến tình cảm cho hai nghệ sĩ cùng giới tính trong nhóm, hoặc khác nhóm - nhưng trường hợp trên không có nhiều. Hành động ghép đôi tình cảm trên được gọi là "ship", người hâm mộ yêu thích những cặp đôi giả tưởng trên được gọi là "shipper".

Lavina - một sinh viên đại học ở Ấn Độ và là người hâm mộ nhóm EXO - trả lời SCMP: “Người hâm mộ ship các cặp đôi cùng giới tính trong nhóm nhạc, tạo nên những câu chuyện tình yêu và khoảnh khắc lãng mạn để thỏa mãn trí tưởng tượng của họ".

Ở Hàn Quốc, fanfic được gọi là Real Person Slash (RPS). Thực tế, xứ kim chi chính là cái nôi của fanfic (hay RPS) Kpop, cũng như việc đất nước này đã tạo ra văn hóa thần tượng ảnh hưởng tới cả thế giới. Nhưng chính khán giả Hàn Quốc lại đang phản ứng mạnh mẽ với văn hóa "mượn người" trên.

Văn hóa "ship" tình yêu cùng nhóm của các thần tượng Kpop đã xuất hiện từ cuối thập niên 1990.

Vài tuần trước, một số cuộc tranh cãi xung quanh RPS nổ ra khi nhiều người cho rằng hành động "mượn người" để viết truyện tình yêu, quan hệ thể xác của fan có tính chất phạm tội tương tự như vụ án "phòng chat thứ N". Theo nhiều ý kiến, vì các thần tượng có thể biết hoặc không biết, nhưng chưa từng đồng ý cho fan sử dụng tên tuổi, hình ảnh của mình để viết truyện, cũng giống như tội phạm "phòng chat thứ N" quay và phát tán trái phép video nhạy cảm của nữ giới.

Rapper Hàn Quốc Son Simba công khai lên án một số RPS lưu hành trên mạng xã hội, nói rằng đó là những sản phẩm văn chương "mô tả cảnh quan hệ tình dục đồi bại" của các thành viên nhóm nhạc nam chưa đến tuổi trưởng thành. Với Son Simba, fanfic/RPS là "tội ác tình dục trên Internet, xã hội cần nhổ bỏ tận gốc rễ".

Theo SCMP, sau khi một số trang tin tức trực tuyến dẫn lại lời nhận xét của Son Simba, một bản kiến nghị đã được gửi tới văn phòng của Tổng thống Moon Jae In với nội dung: “Hãy trừng phạt nghiêm khắc những người viết và đọc RPS, đây là hành vi biến các thành viên nhóm nhạc Kpop chưa đủ tuổi trưởng thành thành đồ chơi tình dục”.

Bản kiến nghị thu được hơn 211.000 chữ ký trực tuyến đồng tình, khiến đại diện Nhà Xanh (phủ Tổng thống Hàn Quốc) phải đưa ra trả lời theo quy định. Ngoài ra, một đại biểu quốc hội đã tới gặp cán bộ ở đồn cảnh sát Seoul để yêu cầu điều tra 110 người đã sản xuất hoặc phân phối RPS.

Trong khi đó, Son Simba và các nhạc sĩ Hàn Quốc khác - những người cố gắng thúc đẩy quá trình điều chỉnh nội dung RPS - đang bị người hâm mộ tấn công trên mạng xã hội. Fan Kpop chỉ trích Son và nhiều nhà phê bình nam giới khác, khẳng định nhóm người trên không thực sự quan tâm đến các thành viên nhóm nhạc nam, thay vào đó chỉ mượn sự việc trên để bày tỏ quan điểm kỳ thị đồng tính của họ.

Một phần không thể chối bỏ của văn hóa fandom Kpop

Trong khoảng một năm trở lại đây, các diễn đàn mạng xuất hiện nhiều cuộc tranh luận về RPS. Một số ý kiến cho rằng đây là hành vi quấy rối tình dục nghệ sĩ và cần bị loại bỏ. Số đông còn lại vẫn bảo vệ RPS, cho rằng đây là một phần của văn hóa fandom Kpop, có thời gian hình thành và phát triển song song cùng nền công nghiệp âm nhạc Hàn Quốc suốt hơn hai thập kỷ qua.

Fanfic/RPS xuất hiện ở cả các nhóm nhạc nữ.

Đối với người hâm mộ, chẳng hạn Lavina, RPS mang đến cho cô nói riêng và cộng đồng fan nói chung một “lối thoát khỏi thực tế”, giống như các dạng tiểu thuyết khác.

Cô nói: “Cũng giống như phim ảnh, sách truyện, fanfic cũng có nội dung mang tính chất khiêu dâm, nhưng đó hoàn toàn hư cấu, và miễn là những người viết và đọc nội dung đó đủ tuổi hợp pháp".

Các trang web đăng tải fanfic/RPS như Archive of Our Own cũng có hệ thống xếp hạng truyện, trong đó có hạng mục dành riêng cho những câu chuyện "người lớn". Người đọc cũng phải xác nhận bản thân trên 18 tuổi nếu muốn theo dõi những sản phẩm trên.

Tuy nhiên, không phải fanfic/RPS 18+ nào cũng được phép đăng tải trên mạng hoặc các forum như Archive of Our Own. Theo Lavina, các trang web đã gỡ xuống nhiều truyện quá đồi trụy và đi ngược lại quy tắc của cộng đồng viết và đọc fanfic.

Paul Han - người đồng sáng lập 6Theory Media, công ty sở hữu trang web AllKpop - cho rằng Hàn Quốc đang trải qua giai đoạn phân vân về fanfic/RPS mà người Mỹ đã bước qua từ hàng thập kỷ trước.

“Khoảng 20 năm trước, vấn đề viết truyện hư cấu về người thật đã gây tranh cãi rất nhiều trên trang web, trong đó có fanfiction.net với trụ sở tại Mỹ, đến mức có một lệnh cấm đối với những tác phẩm hư cấu vì lo ngại bị những người nổi tiếng ngoài đời thực được mô tả trong fanfic khởi kiện", Paul Han chia sẻ.

Ông cho rằng fanfic tại Hàn Quốc có thể gặp nhiều khó khăn hơn, dễ gây tranh cãi hơn vì Hàn Quốc là quốc gia có tư tưởng bảo thủ, và fanfic Kpop thường tập trung vào các chuyện tình đồng tính - chủ đề khá nhạy cảm và còn chịu nhiều kỳ thị ở xứ sở kim chi.

Trái với động thái của truyền thông và nhiều nhà phân tích, phê bình vấn đề xã hội, các nhóm nhạc Kpop và công ty quản lý vẫn giữ im lặng về vấn đề liệu fanfic/RPS có thể được coi là một hình thức bóc lột, quấy rối tình dục hay không. Và hiển nhiên, cũng không có thành viên nhóm nhạc nào đệ đơn kiện tác giả fanfic.

Trên thực tế, một số nhóm nhạc nam thậm chí thoải mái đóng giả phụ nữ, cùng thành viên trong nhóm diễn lại các phân cảnh tình cảm nổi tiếng trong phim ngay trên sóng truyền hình. Nhiều công ty lại tổ chức các cuộc thi dành cho trí tưởng tượng của người hâm mộ, trong đó có thể bao gồm cả viết fanfic, như một phần trong chiến dịch marketing cho nghệ sĩ.

Và cũng không ít trường hợp thần tượng tự lên mạng tìm kiếm, đọc thử fanfic viết về chính mình, sau đó chia sẻ cùng người hâm mộ. Ở trên khía cạnh phản ứng công khai trước mặt fan, rõ ràng những thần tượng trên không hề bài xích fanfic/RPS.

Nhiều người lên án fanfic/RPS về thần tượng Kpop, cho rằng đây là sản phẩm của tội ác tình dục.

Choi Kyu Sung - thành viên ủy ban cố vấn cho Giải thưởng Âm nhạc Hàn Quốc và Bảo tàng Kpop - cho rằng fanfic/RPS rất phổ biến và có sức ảnh hưởng không nhỏ trong văn hóa fandom, nhưng lại không phải là một phần của Kpop chính ngành.

“Đó là một phần nhỏ trong nền văn hóa Kpop, tôi nghĩ chỉ có một bộ phận người hâm mộ ở Hàn Quốc quan tâm tới mà thôi”. Theo Choi, fanfic/RPS bắt đầu bị chỉ trích nhiều hơn vì bắt đầu từ thập niên 2010, các thành viên nhóm nhạc trẻ tuổi dần bị gợi dục hóa qua trang phục ngắn cũn cỡn và vũ đạo quá gợi cảm khi bước lên sân khấu.

Choi Kyu Sung nói: “Các nghệ sĩ Kpop nên được biết đến nhờ âm nhạc và phong cách khác biệt, hơn là những bộ váy ngắn cũn cỡn đã gây nên tranh cãi trong quá khứ. Tôi không nghĩ rằng mọi người có thể dễ dàng liên kết giữa những fanfic mô tả về tình dục với hình ảnh thực tế thường xuất hiện trước mắt công chúng của các ngôi sao Kpop".

Paul Han cho rằng fanfic/RPS đang đứng trên ranh giới giữa thích và ghét, 50% số người ghét bỏ và 50% còn lại yêu thích, ủng hộ. “Theo thời gian, tôi nghĩ fanfic sẽ ít gây tranh cãi hơn. Nhưng vào thời điểm này, có một số điều tốt nhất người hâm mộ chỉ nên giữ trong đầu của họ”, Han chia sẻ.

Nghiêm Ngọc