VASEP: Xuất khẩu tôm Việt sang EU dự kiến duy trì nhịp tăng 12–15%

Nhu cầu nhập khẩu tôm của EU năm nay hướng tới kỷ lục

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản (VASEP) dẫn số liệu của Hải quan Việt Nam, 8 tháng đầu năm, xuất khẩu tôm Việt Nam sang thị trường EU đạt 376 triệu USD, tăng 17% so với cùng kỳ năm 2024 và chiếm 12,6% tổng kim ngạch tôm cả nước.

VASEP cho rằng đà tăng trưởng này cho thấy EU tiếp tục là điểm tựa quan trọng cho ngành tôm Việt trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu gay gắt.

Theo số liệu của Eurostat, trong 7 tháng đầu năm 2025, EU nhập khẩu tổng cộng 342.509 tấn tôm nguyên liệu và giá trị gia tăng từ châu Á, Mỹ Latinh và châu Phi, tăng 15% so với cùng kỳ năm trước. Về giá trị, nhập khẩu đạt 2,28 tỷ EUR, tăng 19% so với cùng kỳ 2024.

Cả năm, nhu cầu nhập khẩu tôm của EU được dự báo tiến sát mốc 400.000 tấn, mức cao chưa từng thấy trong nhiều năm, mở ra dư địa lớn cho các nước xuất khẩu, trong đó có Việt Nam.

Số liệu của EU cho thấy Ecuador tiếp tục dẫn đầu thị phần với lượng xuất sang EU 140.055 tấn trong 7 tháng, tăng 38% so với cùng kỳ. Ấn Độ giữ vị trí thứ hai với 50.860 tấn, tăng 25%, trong khi Việt Nam đạt 30.715 tấn, tăng 19%.

Sự bùng nổ xuất khẩu của Ecuador, đặc biệt từ quý II, khiến nguồn cung khối lượng lớn chịu áp lực. Ngoài ra, Ecuador còn tăng cường sản phẩm bóc vỏ và giá trị gia tăng, chen chân vào phân khúc vốn là thế mạnh của Việt Nam.

Ấn Độ cũng quyết liệt xoay trục sang EU sau khi Mỹ áp thuế cao từ cuối tháng 8/2025. Tuy nhiên, rào cản lớn của họ là quy định kiểm soát kháng sinh mới của EU, có hiệu lực từ 3/9/2026. VASEP cho rằng đây có thể trở thành “cửa sổ cơ hội” cho Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.

Với đà tăng trưởng 17% tính đến hết tháng 8, cộng với bức tranh nhu cầu tích cực, VASEP dự báo xuất khẩu tôm Việt sang EU từ nay đến cuối năm dự kiến tiếp tục duy trì nhịp tăng 12–15% so với cùng kỳ. Cả năm, giá trị xuất khẩu có thể cao hơn 15–18% so với 2024.

Nhóm sản phẩm chủ lực vẫn là tôm thẻ bóc vỏ, tôm chế biến tiện lợi và tôm sú có chứng nhận bền vững. Đây là nhóm hàng vừa hợp khẩu vị tiêu dùng, vừa ít chịu áp lực cạnh tranh trực diện từ Ecuador và Ấn Độ.

Tuy nhiên, VASEP cho rằng rủi ro còn hiện hữu từ biến động giá nguyên liệu toàn cầu, tỷ giá EUR/USD và việc EU siết chặt các quy định kiểm soát chất lượng.

Chiến lược cho doanh nghiệp Việt

Để giữ vững và gia tăng thị phần tại EU, VASEP cho rằng doanh nghiệp tôm Việt cần chuyển từ cạnh tranh giá sang cạnh tranh bằng chất lượng, minh bạch và bền vững. Các chứng nhận như ASC, hữu cơ, carbon-smart sẽ không chỉ là lợi thế mà dần trở thành điều kiện bắt buộc để tiếp cận hệ thống bán lẻ.

Tập trung hơn vào Đức, Bỉ, Pháp và Đan Mạch giúp doanh nghiệp tối ưu hóa nguồn lực, bởi đây là những thị trường tăng trưởng nhanh và tiêu thụ sản phẩm giá trị cao. Song song, đa dạng hóa sản phẩm giá trị gia tăng (cooked-peeled, ring, tẩm ướp, chế biến sẵn) sẽ giúp Việt Nam cạnh tranh tốt hơn với Ecuador.

Ngoài ra, cần chủ động chuẩn hóa quy trình kiểm soát dư lượng kháng sinh, tuân thủ vượt mức quy định EU trước khi các yêu cầu mới có hiệu lực. Đây vừa là bước chuẩn bị cần thiết, vừa là thông điệp củng cố niềm tin với khách hàng châu Âu.

Trong bối cảnh biến động giá và tỷ giá, hợp đồng xuất khẩu nên thiết kế linh hoạt, có cơ chế điều chỉnh theo chỉ số giá, phân bổ lịch giao hàng hợp lý để tránh co hẹp biên lợi nhuận. Bên cạnh đó, tăng cường hợp tác với các chuỗi bán lẻ “xanh” và triển khai sản phẩm có truy xuất số hóa sẽ giúp nâng cao vị thế tại EU.

EU đang bước vào giai đoạn tăng mạnh nhập khẩu tôm, mở ra cơ hội cho Việt Nam. Tuy nhiên, cạnh tranh gay gắt từ Ecuador và Ấn Độ cùng với yêu cầu ngày càng cao về bền vững và an toàn đòi hỏi doanh nghiệp Việt phải linh hoạt điều chỉnh chiến lược. Lợi thế không nằm ở giá rẻ, mà ở chất lượng, câu chuyện sản phẩm và tuân thủ vượt chuẩn. Nếu làm tốt, tôm Việt không chỉ giữ vững mà còn mở rộng chỗ đứng tại thị trường khó tính nhưng đầy tiềm năng này.

Trang Mai