VCCI đề xuất cho doanh nghiệp tự quyết giá bán xăng dầu

VCCI đề nghị chọn phương án Nhà nước không định giá xăng dầu mà sẽ do cung cầu của thị trường quyết định. Ảnh minh họa: Lê Vũ.

Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa có văn bản gửi Văn phòng Chính phủ góp ý về dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 95/2021 và Nghị định 83/2014 về kinh doanh xăng dầu do Bộ Công Thương soạn thảo.

Theo TTXVN, trong văn bản, VCCI cho rằng, tình trạng đứt gãy chuỗi cung ứng xăng dầu lan rộng trên cả nước trong thời gian qua xuất phát chủ yếu từ phương thức quản lý giá của Nhà nước đặt trong bối cảnh biến động trên thế giới.

Thời gian qua, Bộ Công Thương ngăn chặn tình trạng thiếu xăng bán lẻ bằng cách xử phạt cây xăng đóng cửa. Các cây xăng có thể vì sợ bị phạt mà vẫn chấp nhận mở cửa nhưng cố tình bán nhỏ giọt khiến người tiêu dùng phải xếp hàng mất nhiều thời gian.

VCCI cho rằng, đây chỉ là giải pháp tình thế và chỉ có tác dụng trong ngắn hạn. Nếu tình trạng giá bán thấp hơn chi phí kéo dài thì các doanh nghiệp sẽ không chỉ bán hàng nhỏ giọt như hiện tại mà còn có thể không đầu tư thêm, thậm chí rời bỏ thị trường trong dài hạn.

Trong phương thức điều hành giá, Bộ Công Thương đưa ra hai phương án. Phương án 1 là Nhà nước tiếp tục định giá xăng dầu và sửa đổi công thức tính giá để bảo đảm tính đúng, tính đủ và kịp thời các chi phí trong giá cơ sở. Công thức tính cụ thể sẽ do Bộ Tài chính đề xuất. Phương án 2 là Nhà nước không định giá xăng dầu mà sẽ do cung cầu của thị trường quyết định.

Tại văn bản số 288/BCT-TTTN ngày 18-1-2023, Bộ Công Thương ưu tiên lựa chọn phương án 1. VCCI lo ngại về tính hợp lý và khả thi của phương án này vì cho rằng sẽ tiếp tục lặp lại tình trạng bất cập như đã diễn ra mà không có cách khắc phục được.

Từ đó, VCCI đề nghị cân nhắc lựa chọn phương án Nhà nước không định giá xăng dầu mà sẽ do cung cầu của thị trường quyết định vì cho rằng, giá bán do cung cầu quyết định thì sẽ phụ thuộc vào mức độ cạnh tranh của thị trường.

Khi thị trường có mức độ cạnh tranh cao, giá bán sẽ sát với chi phí còn ngược lại, khi có ít nhà cung cấp hoặc các nhà cung cấp bắt tay để nâng giá thì giá bán sẽ cao hơn chi phí.

Để khắc phục tình trạng này, cơ quan quản lý cần thúc đẩy tính cạnh tranh của thị trường bằng nhiều biện pháp. Trong đó, có việc cho phép mở các cây xăng gần nhau, cho chủ cây xăng nhập hàng từ nhiều nguồn, hạ rào cản gia nhập thị trường xăng dầu và điều tra hành vi thỏa thuận hạn chế cạnh tranh khi có dấu hiệu.

Theo TTXVN, trong văn bản góp ý, VCCI cũng cho rằng thời gian vừa qua, nhiều doanh nghiệp bán lẻ phản ánh tình trạng chiết khấu bán lẻ bằng 0 đồng hoặc thậm chí âm. Điều này khiến chủ cửa hàng không muốn bán hàng nhưng buộc phải bán vì sợ bị cơ quan chức năng xử phạt.

Với cách thiết kế quy định như hiện nay, khi giá bán lẻ điều hành thấp hơn chi phí, khoản âm này chủ yếu sẽ đổ vào doanh nghiệp bán lẻ bởi doanh nghiệp bán buôn có quyền chủ động giá bán buôn và không bị xử phạt khi ngừng bán hàng.

Do đó, mấu chốt vấn đề vẫn là xử lý cơ chế giá bán lẻ xăng dầu. VCCI đề xuất, nếu Bộ Công Thương điều chỉnh quy định theo hướng trong trường hợp Nhà nước không can thiệp vào giá, để cung cầu thị trường quyết định giá thì không quy định mức chiết khấu bán lẻ tối thiểu.

Trong trường hợp Nhà nước tiếp tục can thiệp vào giá bán lẻ, cần điều hành chiết khấu tối thiểu (hoặc giá bán buôn tối đa) để bảo đảm đồng bộ cơ chế quản lý.

Cùng với nội dung trên, VCCI cũng đề nghị Bộ Công Thương cân nhắc điều chỉnh cho phép cửa hàng bán lẻ được lựa chọn hình thức kinh doanh, có thể làm đại lý hoặc nhận nhượng quyền cho một thương nhân phân phối hoặc làm có thể lựa chọn hình thức mua đứt bán đoạn.

Trong trường hợp cửa hàng bán lẻ làm đại lý hoặc nhận nhượng quyền thì chỉ được nhập hàng của một thương nhân phân phối. Thương nhân phân phối sẽ chịu trách nhiệm về chất lượng và giá cả hàng hóa theo quy định pháp luật.

Với hình thức mua đứt bán đoạn, cơ quan chức năng nên cho phép thương nhân nhập hàng của nhiều đơn vị bán buôn. Lúc này, cửa hàng bán lẻ sẽ chịu trách nhiệm về chất lượng và giá cả của hàng hóa theo quy định của pháp luật.

Về Quỹ bình ổn giá xăng dầu, VCCI đề nghị bỏ vì cho rằng, việc sử dụng và không sử dụng quỹ không có sự khác biệt lớn trong những lần biến động giá vừa qua. Vì vậy, quỹ bình ổn đã không đạt được mục tiêu giúp bình ổn giá như mong muốn của Nhà nước.

N.Tân