Vì một Việt Nam không còn đói nghèo

Nông dân Điện Biên thu hoạch lúa mùa. (Ảnh: nhandan.vn)

Tỷ lệ hộ nghèo còn khoảng 1% vào cuối năm 2025

Theo báo cáo chuyên đề của Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), giai đoạn 2021-2025, công tác giảm nghèo của Việt Nam đã đạt và vượt mục tiêu Quốc hội, Chính phủ giao, với tỷ lệ hộ nghèo giảm bình quân 1-1,5%/năm. Đến năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 5,2% (năm đầu kỳ) xuống còn 1,93%, trong đó vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giảm hơn 3% mỗi năm.

Dự kiến hết năm 2025, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều của cả nước chỉ còn khoảng 0,9-1,1%, tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số còn 12,55%. Ông Phạm Hồng Đào, Phó Chánh Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo nhấn mạnh: “Năm 1998, tỷ lệ hộ nghèo của cả nước khoảng 58%, đến cuối năm 2024 chỉ còn 1,93%. Cộng đồng quốc tế ghi nhận Việt Nam là một trong những nước có tốc độ thoát nghèo nhanh nhất thế giới”.

Để đạt được kết quả này, Đảng và Nhà nước đã ưu tiên bố trí nguồn lực lớn cho chương trình giảm nghèo. Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 có tổng kinh phí 75.000 tỷ đồng, gồm 48.000 tỷ đồng từ ngân sách trung ương, 12.000 tỷ đồng vốn đối ứng địa phương và các nguồn xã hội hóa khác. Hơn 10.500 mô hình, dự án giảm nghèo đã được triển khai, tạo sinh kế bền vững, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế và lao động tại các địa phương nghèo.

Cơ sở hạ tầng thiết yếu ở vùng khó khăn được cải thiện rõ rệt, góp phần thu hẹp khoảng cách vùng miền. Đến nay, 19 xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển, hải đảo và 3 huyện nghèo (theo đơn vị hành chính cũ) đã thoát khỏi tình trạng nghèo. Phong trào thi đua “Vì người nghèo - không để ai bị bỏ lại phía sau” lan tỏa sâu rộng, khơi dậy ý chí tự lực, tự cường vươn lên thoát nghèo.

Việt Nam đã 8 lần ban hành chuẩn nghèo quốc gia, là một trong 30 quốc gia đầu tiên trên thế giới và đầu tiên ở châu Á áp dụng chuẩn nghèo đa chiều, bảo đảm mức sống tối thiểu gắn với mục tiêu phát triển bền vững.

Ông Đào cho biết: “Chính phủ không chỉ hỗ trợ người dân thoát nghèo, mà còn chú trọng giúp họ không tái nghèo, thông qua các chính sách hỗ trợ vay vốn, tạo việc làm, đào tạo nghề, cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí và miễn học phí cho học sinh nghèo. Đặc biệt, các chương trình giảm nghèo đã lồng ghép yếu tố bình đẳng giới, nâng cao vai trò của phụ nữ và trẻ em gái vùng khó khăn”.

Hướng tới giảm nghèo bền vững, bao trùm và thích ứng

Mô hình sinh kế nuôi bê lai Sind giúp nhiều hộ thoát nghèo ở Nghệ An. (Ảnh: nhandan.vn)

Mặc dù đạt được nhiều thành tựu, công tác giảm nghèo của Việt Nam vẫn đối mặt không ít thách thức. Ở một số vùng trung du, miền núi phía bắc, Tây Nguyên, tỷ lệ hộ nghèo vẫn cao, có nơi lên đến 50-70%; nguy cơ tái nghèo còn lớn; một bộ phận người dân vẫn trông chờ hỗ trợ. Nhiều địa phương vùng sâu, vùng xa thiếu cơ sở hạ tầng thiết yếu, dịch vụ y tế, giáo dục, nước sạch và vệ sinh môi trường còn hạn chế.

Ông Phạm Hồng Đào cho biết, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang phối hợp cùng các bộ, ngành xây dựng chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2026-2030, theo Chỉ thị 05 của Ban Bí thư về việc xây dựng chuẩn nghèo đa chiều, bao trùm và bền vững, phù hợp điều kiện phát triển từng thời kỳ.

Để hướng tới mục tiêu "Vì một Việt Nam không còn đói nghèo", Việt Nam đang xây dựng chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2026-2030, nâng mức thu nhập dự kiến lên 2,8 triệu đồng/người/tháng ở thành thị và 2,2 triệu đồng/người/tháng ở nông thôn. Các tiêu chí tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản như thông tin, nước sạch, vệ sinh và môi trường cũng được điều chỉnh.

Giai đoạn 2026-2030, tổng nguồn lực hỗ trợ từ ngân sách nhà nước cho Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững dự kiến khoảng 360.000 tỷ đồng.

Công tác giảm nghèo sẽ được lồng ghép chặt chẽ với xây dựng nông thôn mới, gắn với phát triển kinh tế xanh, chuyển đổi số và thích ứng biến đổi khí hậu, thúc đẩy sinh kế đa dạng, bền vững, phù hợp điều kiện sinh thái và văn hóa địa phương.

Định hướng nhấn mạnh tạo việc làm ổn định, nâng cao kỹ năng số cho lao động nghèo, mở rộng cơ hội sinh kế ở đô thị và nông thôn, gắn với khởi nghiệp và kinh tế chia sẻ. Ưu tiên các nhóm yếu thế, thúc đẩy bình đẳng giới, bảo vệ trẻ em và người dễ bị tổn thương, đảm bảo mọi người dân đều được tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản.

Trồng cà-phê giúp nông dân Điện Biên vươn lên làm giàu. (Ảnh: nhandan.vn)

Nhà nước tiếp tục giữ vai trò chủ đạo trong huy động nguồn lực, đồng thời khuyến khích sự tham gia của cộng đồng, doanh nghiệp và các tổ chức quốc tế, bảo đảm minh bạch và hiệu quả trong quản lý.

“Ở vùng sâu, vùng xa, người dân không muốn xa quê, bởi đi làm xa kéo theo nhiều hệ lụy xã hội, nhất là với trẻ em. Vì vậy, cần tạo việc làm ổn định tại chỗ để họ có thu nhập, không phải di cư”, ông Đào nhấn mạnh.

Theo định hướng mới, Việt Nam sẽ đẩy mạnh chuyển đổi số trong đào tạo nghề, quản lý sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, phát triển “Phong trào Bình dân học vụ số”, mô hình “thôn nông thôn mới thông minh”, nhằm nâng cao kỹ năng số cho người lao động nghèo.

Đồng thời, chú trọng bình đẳng giới, bảo vệ nhóm yếu thế, nâng cao năng lực cộng đồng trong công tác giám sát và thực hiện giảm nghèo.

Đề cao vai trò cộng đồng trong nỗ lực xóa đói giảm nghèo, phân cấp cho địa phương, nâng cao năng lực cán bộ cơ sở và giám sát qua dữ liệu số, phát huy vai trò Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức xã hội trong giám sát giảm nghèo và các phong trào thi đua như "Vì người nghèo - không để ai bị bỏ lại phía sau".

Tin tưởng rằng với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và nỗ lực tự vươn lên của người dân, cùng các chính sách phù hợp trong giai đoạn tới, mục tiêu “một Việt Nam không còn đói nghèo” sẽ sớm trở thành hiện thực.

TRUNG HƯNG