Vì sao đàn đá Khánh Sơn chưa được công nhận 'bảo vật quốc gia'?

Theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, do phó Thủ tướng Trần Hồng Hà vừa ký ban hành ngày 30.1.2023, đã công nhận 27 hiện vật, nhóm hiện vật là bảo vật quốc gia (đợt 11). Trong đó, có “sưu tập đàn đá Bình Đa, niên đại từ 3.000 năm cách ngày nay; hiện lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Đồng Nai” đã được công nhận là bảo vật quốc gia.

Nhiều người ở Khánh Hòa thắc mắc, vì sao các bộ đàn đá Khánh Sơn được phát hiện tại tỉnh này lại chưa được đưa vào danh sách bảo vật quốc gia, trong tất cả 11 đợt công nhận kể từ nhiều năm qua cho đến nay?

Hai bộ đàn đá Khánh Sơn được gia đình ông Bo Bo Ren, người dân tộc Rắc Lây, ở Tô Hạp, huyện Khánh Sơn (Khánh Hòa) chôn giấu, cất giữ tại khu vực Dốc Gạo (Khánh Sơn) suốt mấy mươi năm rồi giao lại cho địa phương và hướng dẫn tìm kiếm thêm đủ 12 thanh trong hai bộ đàn đó.

Hai bộ đàn đá Khánh Sơn được công bố cách đây 44 năm (vào năm 1979), mỗi bộ gồm 6 thanh, phát ra các âm thanh khác nhau, hợp thành, được các cơ quan chuyên môn xác định chế tác từ loại đá đặc trưng tại địa bàn Khánh Sơn, có niên đại hàng ngàn năm.

Hiện nay, tại Bảo tàng tỉnh Khánh Hòa cũng trưng bày các bộ đàn đá, gồm nhiều thanh, nhưng không thuộc hai bộ đàn đá Khánh Sơn đã được phát hiện, công bố cách đây 44 năm. Ảnh: Phan Sông Ngân

Theo UBND tỉnh Khánh Hòa, hai bộ đàn đá Khánh Sơn “vừa là một nhạc khí đồng thời cũng là một hiện vật đặc trưng, tiêu biểu gắn liền với đời sống văn hóa tinh thần của cộng đồng các dân tộc tại Khánh Hòa”.

Về thắc mắc vì sao đàn đá Khánh Sơn chưa được công nhận là bảo vật quốc gia, theo lãnh đạo các cơ quan liên quan của tỉnh Khánh Hòa: Sau khi được phát hiện, công bố (năm 1979), tỉnh Khánh Hòa đã bàn giao hai bộ đàn đá Khánh Sơn cho Bộ Văn hóa - Thông tin quản lý, giao các đơn vị thuộc Bộ sử dụng đã hơn 40 năm qua để phục vụ trưng bày, biểu diễn giới thiệu văn hóa Việt Nam với cả trong nước và thế giới.

Theo đại diện UBND tỉnh Khánh Hòa vừa cho biết, tháng 8.2022, UBND tỉnh Khánh Hòa có văn bản đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch hỗ trợ thông tin tìm kiếm đầu mối đang lưu giữ hai bộ đàn đá Khánh Sơn và chuyển trả lại cho tỉnh.

Sau một thời gian tìm kiếm, theo lãnh đạo Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Khánh Hòa, vừa qua Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có thông tin xác định đơn vị đang giữ hai bộ đàn đá Khánh Sơn là Viện Văn hóa và nghệ thuật quốc gia.

Vừa qua, UBND tỉnh Khánh Hòa đã tiếp tục có văn bản gởi Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về việc giao lại hai bộ đàn đá Khánh Sơn cho tỉnh.

Đồng thời, tỉnh đã giao Sở Văn hóa và Thể thao liên hệ, làm việc với Bộ và các cơ quan liên quan để tiếp nhận, chuyển về hai bộ đàn đá kể trên để quản lý, sử dụng, bảo tồn.

Cũng theo lãnh đạo các cơ quan nêu trên, sau khi tiếp nhận lại hai bộ đàn đá Khánh Sơn, tỉnh sẽ lập hồ sơ đăng ký để được công nhận hai bộ đàn đá Khánh Sơn là “bảo vật quốc gia” tại tỉnh Khánh Hòa.

Phan Sông Ngân