Vì sao đàn ông cao hơn phụ nữ? Khoa học vừa hé lộ một bí mật di truyền thú vị
Chiều cao không chỉ là vấn đề di truyền hay dinh dưỡng – một nghiên cứu mới đây đã phát hiện ra một 'manh mối ẩn' trong ADN có thể lý giải vì sao đàn ông thường cao hơn phụ nữ, bất kể quốc gia hay châu lục.
Ảnh minh họa.
Một nhóm các nhà khoa học tại Trường Khoa học Sức khỏe Geisinger (Mỹ) đã phân tích dữ liệu từ hơn 1.200 người trưởng thành có tổ hợp nhiễm sắc thể đặc biệt, thu thập từ ba cơ sở dữ liệu y tế lớn tại Anh và Mỹ. Từ đó, họ phát hiện ra vai trò nổi bật của một gene mang tên SHOX – gene liên quan đến phát triển chiều cao, nằm trên cả nhiễm sắc thể X và Y.
Ở phụ nữ, một trong hai nhiễm sắc thể X bị "tắt bớt" để tránh rối loạn – gọi là nhiễm sắc thể X không hoạt động (Xi). Trong khi đó, đàn ông chỉ có một X và một Y – và chính nhiễm sắc thể Y lại cho thấy hoạt động SHOX mạnh mẽ hơn đáng kể.
Kết quả cho thấy SHOX trên nhiễm sắc thể Y đóng góp trung bình thêm 3,1 cm vào chiều cao nam giới – chiếm khoảng 22,6% sự chênh lệch chiều cao trung bình giữa hai giới.
Trung bình, đàn ông cao hơn phụ nữ từ 12,85 đến 13,72 cm, tùy theo khu vực. Nghiên cứu cho rằng chính sự biểu hiện mạnh mẽ hơn của SHOX ở nam giới là một trong những nguyên nhân quan trọng gây nên sự khác biệt này.
Dù gen SHOX đóng vai trò đáng kể, chiều cao vẫn bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác như hormone (đặc biệt là testosterone), môi trường và dinh dưỡng.
Tuy nhiên, các nhà khoa học tin rằng phát hiện này có thể mở ra cánh cửa cho nhiều nghiên cứu về sự khác biệt sinh học giữa nam và nữ – không chỉ về chiều cao, mà còn về các bệnh lý như Alzheimer, rối loạn thần kinh, tim mạch và tự miễn – vốn thường biểu hiện khác nhau ở hai giới.
"Việc tách biệt tác động của hormone và yếu tố di truyền có thể giúp hiểu rõ hơn về nguồn gốc của các bệnh có khác biệt giữa nam và nữ," nhóm nghiên cứu nhận định trong báo cáo được công bố trên tạp chí PNAS.
