Vì sao F-18E ghi gun kill trước F-35B trong huấn luyện DACT

Một đoạn video mới công bố cho thấy F-18E Super Hornet của Hải quân Hoa Kỳ dường như đã ghi được một gun kill mô phỏng trong giao chiến với F-35B của Anh trong khuôn khổ huấn luyện Không chiến Khác chủng (DACT). Tình huống diễn ra khi F-35B đang hoạt động từ tàu sân bay HMS Prince of Wales tại Thái Bình Dương trong Chiến dịch Highmast, nhằm thử nghiệm triển khai và duy trì nhóm tác chiến tàu sân bay của Hải quân Hoàng gia Anh ở vùng biển xa. Kết quả này gây chú ý do chênh lệch thế hệ và làm nổi bật các giới hạn của F-35B trong không chiến tầm gần, đồng thời cho thấy ưu thế của Super Hornet trong môi trường cận chiến.

Kết quả và bối cảnh

Đoạn video ghi lại một tình huống mô phỏng trong DACT, nơi phi công các bên thử nghiệm chiến thuật đối kháng giữa hai nền tảng khác chủng loại. F-35B của Anh xuất phát từ HMS Prince of Wales trong Chiến dịch Highmast, tập trung vào kiểm chứng năng lực triển khai sức mạnh của nhóm tác chiến tàu sân bay ở xa bờ. Trong kịch bản huấn luyện, F-18E Super Hornet dường như đã tiếp cận và đạt điều kiện bắn súng mô phỏng thành công.

F-18E Super Hornet

Phân tích kỹ thuật: cảm biến và vũ khí tầm gần

F-35 là tiêm kích thế hệ mới được tối ưu cho tác chiến ngoài tầm nhìn, nhưng vẫn sở hữu các cảm biến phục vụ cận chiến: hệ thống tìm kiếm và theo dõi hồng ngoại (IRST), hệ thống khẩu độ phân tán (DAS) và khả năng nhắm mục tiêu lệch trục cao kết hợp tên lửa dẫn đường hồng ngoại AIM-9X. Trên lý thuyết, các yếu tố này khiến F-35 đáng gờm ở cự ly gần.

Tuy nhiên, hạn chế then chốt là F-35 không thể tích hợp AIM-9X (hoặc tên lửa tương đương) trong khoang vũ khí bên trong, trái với một số tiêm kích cùng thế hệ như F-22, J-20, J-35 hay Su-57. Khi bay ở cấu hình tàng hình, F-35 không thể mang tên lửa không chiến tầm gần, từ đó buộc phải chĩa mũi trực tiếp vào mục tiêu để khai hỏa—một bất lợi rõ rệt trong quần vòng, kể cả trước các máy bay thế hệ cũ như MiG-29A, và càng bất lợi khi đối đầu các tiêm kích như F-18E/F vốn có khả năng nhắm mục tiêu lệch trục hiệu quả.

Hạn chế của F-35B trong cận chiến

F-35B là biến thể STOVL (cất cánh đường băng ngắn, hạ cánh thẳng đứng), tối ưu cho sân bay dã chiến hoặc tàu sân bay không dùng cáp hãm như lớp Queen Elizabeth. Cái giá phải trả cho khả năng STOVL là tải trọng vũ khí thấp hơn, tầm hoạt động ngắn hơn và cơ động giảm đáng kể. Điểm đáng chú ý là F-35B chỉ chịu được quá tải 7g, trong khi chuẩn 9–10g đã trở thành thông lệ cho tiêm kích từ sau thập niên 1970.

Giới hạn 7g khiến F-35B lép vế trong các pha cơ động gắt ở cận chiến. Ngay cả khi loại bỏ lợi thế tên lửa, F-18E/F vẫn có khả năng tạo góc bắn thuận lợi để sử dụng pháo tốt hơn trong kịch bản tương tự, như kết quả mô phỏng cho thấy.

F-35B

Ưu thế của F-18E Super Hornet và biến thể Block 3

F-18E Block 3 được xem là một trong những tiêm kích thế hệ bốn hàng đầu của phương Tây, chỉ xếp sau các biến thể F-15SA/QA/EX về năng lực. Dù thất bại trước F-35 trong nhiều gói thầu, Super Hornet vẫn được đánh giá cao hơn các đối thủ châu Âu như Eurofighter và Rafale khi được các khách hàng tiềm năng như Bộ Quốc phòng Phần Lan xem xét.

Trong huấn luyện DACT, ưu thế của Super Hornet ở cận chiến—từ khả năng tạo góc bắn, duy trì năng lượng đến việc tận dụng các khí tài ngắm mục tiêu lệch trục—có thể tạo ra khác biệt. Điều này đặc biệt rõ khi đối thủ là F-35B với giới hạn 7g và ràng buộc mang vũ khí tầm gần ở cấu hình tàng hình.

Hàm ý chiến thuật

Kết quả mô phỏng cho thấy: ưu thế công nghệ tàng hình và cảm biến của F-35 không tự động chuyển hóa thành thắng lợi trong mọi kịch bản. Khi buộc phải duy trì cấu hình tàng hình, việc không mang AIM-9X bên trong khiến F-35 chịu thiệt trong quần vòng. Ngược lại, Super Hornet—dù là thiết kế thế hệ trước—vẫn có thể áp đặt thế trận ở cự ly gần nhờ cơ động và khai thác pháo hiệu quả.

Với các đơn vị khai thác F-35B, điều này củng cố yêu cầu về chiến thuật ưu tiên phát hiện-sớm và giao chiến ngoài tầm nhìn; đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của DACT để nhận diện và khắc phục những kịch bản bất lợi trong cận chiến.

Biên chế, vận hành và triển vọng của Super Hornet

Việc phát triển F-35C và quá trình đưa F-35 đạt khả năng vận hành đầy đủ chậm trễ đã khiến Hải quân Hoa Kỳ tiếp tục mua sắm số lượng lớn F-18E/F, với hơn 30 phi đội đang hoạt động. Super Hornet được ưu tiên sau khi Liên Xô tan rã nhờ chi phí vận hành, bảo trì thấp hơn so với các máy bay lớn hơn mà nó thay thế, đặc biệt so với F-14 và dự án A-12 bị hủy bỏ.

Loại máy bay này thu hút chú ý từ cuối năm 2024 đến đầu năm 2025, sau khi ba chiếc bị bắn hạ trong các cuộc giao chiến với lực lượng của Liên minh Ansurullah (Yemen), trong đó có hai chiếc bị hạ trong hơn một tuần từ tháng 4 đến tháng 5. Tương lai của hạm đội vẫn để ngỏ khi chương trình tiêm kích thế hệ sáu F/A-XX bị cắt giảm kinh phí và có thể tiếp tục chậm tiến độ.

Kết luận

Video huấn luyện cho thấy một thực tế: trong cận chiến, ràng buộc cấu hình vũ khí và giới hạn cơ học có thể đảo chiều cán cân—even khi so giữa tiêm kích thế hệ mới và cũ. Với F-35B, giới hạn 7g và việc không mang AIM-9X ở cấu hình tàng hình là yếu tố bất lợi; còn với F-18E Super Hornet, năng lực quần vòng và khai thác pháo vẫn tạo ra giá trị chiến thuật rõ rệt trong DACT.

CTVX