Vì sao kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè cạn nước giữa mùa mưa?

Sự đối lập nêu trên khiến không ít người đặt câu hỏi: Tại sao mùa mưa nước không dâng mà ngược lại, kênh lại trơ đáy?

Anh Nguyễn Thanh Tưởng, sống ở đường Hoàng Sa, chia sẻ: “Đoạn kênh thượng nguồn gần cầu số 1, nước rút gần hết, chỉ còn bùn đất nổi lên. Có hôm mưa suốt cả chiều đến tận tối, tôi nghĩ kênh sẽ đầy nước, không ngờ sáng ra lại thấy kênh khô cạn, nhìn lạ lắm".

Theo TS Hồ Long Phi, nguyên Giám đốc Trung tâm Quản lý Nước và Biến đổi khí hậu (ĐHQG TPHCM), hiện tượng kênh khô cạn giữa mùa mưa có nguyên nhân từ thủy triều thấp và chế độ vận hành cống ngăn triều.

Kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè đoạn thượng nguồn gần cầu số 1, nước rút cạn giữa mùa mưa. Ảnh: QUỐC HÙNG

Kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè vốn không còn là dòng chảy tự nhiên, mà là một hệ thống kênh thoát nước đã được cải tạo, kè bờ và nạo vét sâu, kết nối trực tiếp với sông Sài Gòn qua nhiều cửa cống điều tiết.

Chính vì vậy, mực nước trong kênh không ổn định mà phụ thuộc chế độ thủy triều và cách vận hành cống, trạm bơm. Khi thủy triều ngoài sông Sài Gòn xuống thấp, nước trong kênh sẽ chảy ra sông, khiến mực nước hạ nhanh.

Nếu cùng thời điểm đó, hệ thống cống được mở để xả lượng nước mưa tích tụ trong đô thị, kênh sẽ càng nhanh chóng rút nước, để lại cảnh “trơ đáy” chỉ sau vài giờ.

Theo các chuyên gia, ngoài yếu tố thủy triều và điều tiết cống, một lý do khác khiến kênh nhìn có vẻ “khô cạn” hơn là do đặc điểm hạ tầng.

Lòng kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè đã được nạo vét sâu và mở rộng, hai bên bờ được kè cao nhằm tăng khả năng chứa. Do đó, khi mực nước hạ thấp, diện tích đáy kênh lộ ra rất rõ, tạo cảm giác như không còn nước. Ở nhiều đoạn kênh nông, bùn đất tích tụ nhiều, khi nước rút lại phơi ra lớp bùn càng làm người dân cảm thấy bất thường.

Không chỉ thế, các trận mưa lớn còn cuốn theo rác thải, đất cát từ đường phố đổ xuống kênh. Khi nước rút, lớp rác bùn này phơi ra, vừa mất mỹ quan, vừa dấy lên lo ngại về vấn đề ô nhiễm.

Ông Lê Đình Quyết, Trưởng phòng Dự báo Đài Khí tượng Thủy văn Nam bộ, cũng đưa ra nhận định tương tự. Ông cho rằng, kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè cạn nước là sự cộng hưởng của thủy triều thấp và việc xả nước chủ động để chống ngập.

“Trong những ngày gần đây, mực nước triều trên sông Sài Gòn xuống mức rất thấp, nên nước trong các kênh rạch nội thành cũng hạ theo. Khi triều xuống, dòng chảy từ kênh ra sông mạnh hơn, làm lượng nước trong kênh nhanh chóng cạn đi. Để tránh ngập, đơn vị vận hành cống còn mở xả thêm nước mưa ra ngoài. Vì vậy, việc kênh tạm thời khô cạn là chuyện bình thường”, ông Quyết phân tích.

Ông Quyết cũng khẳng định, hiện tượng này chỉ diễn ra trong thời gian ngắn. Khi thủy triều dâng hoặc việc xả nước kết thúc, mực nước trong kênh sẽ phục hồi.

QUỐC HÙNG