Vì sao Micron đầu tư 9,6 tỉ USD xây dựng nhà máy chip tại Nhật?

Micron đầu tư lớn vào sản xuất tại Nhật

Đây là một bước đi chiến lược nhằm đa dạng hóa sản xuất chip tiên tiến khỏi Đài Loan (Trung Quốc) trong bối cảnh rủi ro địa chính trị gia tăng. Dự án này không chỉ củng cố vị thế của Micron trong cuộc đua công nghệ AI toàn cầu mà còn biến Nhật Bản thành trung tâm sản xuất bán dẫn tiên tiến ngang tầm với Đài Loan.

Chip HBM: Cốt lõi của cuộc cách mạng AI

Nhà máy mới sẽ sản xuất chip bộ nhớ băng thông cao thế hệ tiếp theo, thường được gọi là HBM (High-Bandwidth Memory). Đây là thành phần cốt lõi của các chip AI khi kết hợp với đơn vị xử lý đồ họa (GPU) do các công ty như Nvidia sản xuất. Với khả năng lưu trữ lớn và truyền dữ liệu nhanh, những cải tiến về năng lực của chip HBM sẽ tăng tốc độ xử lý của các hệ thống AI tạo sinh một cách đáng kể.

Micron có kế hoạch bắt đầu xây dựng nhà máy mới trong khuôn viên Nhà máy Hiroshima tại thành phố Higashi-Hiroshima vào tháng Năm năm 2026, với mục tiêu bắt đầu xuất xưởng chip HBM vào khoảng năm 2028. Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản (METI) sẽ cung cấp khoản trợ cấp lên tới 500 tỷ yên cho dự án này, phản ánh tầm quan trọng chiến lược của khoản đầu tư này đối với cả hai bên.

Ngoài Nhà máy Hiroshima, Micron có các nhà máy chính ở Đài Loan và Mỹ. Sản xuất chip HBM tiên tiến của công ty từ trước đến nay đã tập trung chủ yếu tại Đài Loan. Tuy nhiên, trong bối cảnh rủi ro địa chính trị gia tăng như đối đầu Mỹ-Trung và khả năng xảy ra tình huống quân sự liên quan đến Đài Loan, việc đa dạng hóa địa điểm sản xuất trở thành ưu tiên hàng đầu.

Vào tháng 5 vừa qua, Micron đã đưa vào sử dụng hệ thống quang khắc cực tím (EUV) tại Nhà máy Hiroshima để sản xuất hàng loạt lần đầu tiên tại Nhật Bản. Đây là thiết bị sản xuất đắt nhất cần thiết để sản xuất các chip tiên tiến, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong chiến lược công nghệ của Micron tại Nhật. Cơ sở mới dự kiến sẽ là một trong những địa điểm sản xuất chip HBM tiên tiến nhất thế giới, cho phép công ty Mỹ này đuổi kịp SK Hynix của Hàn Quốc, công ty đang duy trì lợi thế vượt trội so với các đối thủ trong công nghệ HBM.

Theo công ty nghiên cứu thị trường công nghệ Counterpoint có trụ sở tại Hồng Kông, SK Hynix dẫn đầu thị trường chip HBM toàn cầu với 64% thị phần trong quý hai năm 2025, tiếp theo là Micron với 21%. Khoảng cách này cho thấy Micron còn phải nỗ lực rất nhiều để thu hẹp khoảng cách với người dẫn đầu, và việc xây dựng nhà máy mới tại Nhật Bản là một phần trong chiến lược đó.

Với các khoản đầu tư liên tiếp vào xây dựng trung tâm dữ liệu trên toàn thế giới, nguồn cung chip AI đã không thể theo kịp nhu cầu. Quyết định của Micron sẽ tăng khả năng cung ứng các thành phần chính cho hệ thống AI tại Nhật Bản, và giá của những chip này dự kiến sẽ giảm xuống khi nguồn cung tăng lên. Đây là tin tốt không chỉ cho các công ty công nghệ Nhật Bản mà còn cho toàn bộ hệ sinh thái AI trong khu vực.

Cơ sở mới dự kiến là nhà máy đầu tiên của Micron kể từ năm 2019, phản ánh tầm quan trọng chiến lược của dự án này trong bối cảnh nhu cầu chip HBM đang bùng nổ. Micron, nhà sản xuất chip bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên động (DRAM) lớn thứ ba thế giới, đã mua lại Elpida Memory vào năm 2013 và tiếp quản nhà máy của nhà sản xuất chip Nhật Bản đã phá sản này tại Higashi-Hiroshima. Việc tiếp tục mở rộng đầu tư tại địa điểm này cho thấy Micron đánh giá cao cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực và môi trường kinh doanh tại Nhật Bản.

Nhật Bản và tham vọng trở thành trung tâm bán dẫn toàn cầu

Quyết định đầu tư của Micron phù hợp với tham vọng lớn hơn của chính phủ Nhật Bản trong việc xây dựng chuỗi cung ứng cho chip cao cấp. Chính phủ Nhật đang đẩy mạnh nỗ lực với kế hoạch cung cấp hơn 10 nghìn tỷ yên hỗ trợ tài chính cho bán dẫn và hệ thống AI đến năm tài chính 2030. Cho đến nay, chính phủ đã cung cấp trợ cấp cho việc xây dựng nhà máy của Taiwan Semiconductor Manufacturing Co. (TSMC) và nhà sản xuất chip Nhật Bản Kioxia Holdings.

Tổng số tiền trợ cấp của METI cho Micron lên tới 774,5 tỷ yên, phản ánh quyết định của công ty Mỹ này đầu tư tổng cộng 2 nghìn tỷ yên vào Nhà máy Hiroshima kể từ năm 2023. Con số này cho thấy mức độ cam kết lâu dài và sâu sắc của Micron đối với thị trường Nhật Bản, đồng thời cũng thể hiện sự ưu tiên cao của chính phủ Nhật trong việc thu hút các khoản đầu tư chiến lược này.

Nhà sản xuất chip Nhật Bản Rapidus đang hướng tới sản xuất hàng loạt chip tính toán AI tại Hokkaido. Khi hoàn thành, cùng với dự án của Micron, Nhật Bản sẽ có khả năng cung cấp cả chip tính toán lẫn chip bộ nhớ trong nước. Đây là một bước tiến quan trọng trong chiến lược tự chủ công nghệ của Nhật Bản, giúp quốc gia này giảm phụ thuộc vào các nguồn cung nước ngoài trong lĩnh vực quan trọng này.

Việc xây dựng một chuỗi cung ứng bán dẫn hoàn chỉnh trên lãnh thổ Nhật Bản không chỉ có ý nghĩa kinh tế mà còn có ý nghĩa an ninh quốc gia sâu sắc. Trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương, đặc biệt xung quanh vấn đề Đài Loan, việc đảm bảo nguồn cung chip ổn định đã trở thành một ưu tiên chiến lược hàng đầu. Đài Loan hiện sản xuất phần lớn chip tiên tiến thế giới, và bất kỳ gián đoạn nào trong sản xuất tại đây đều có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho nền kinh tế toàn cầu.

Micron đang định vị Nhật Bản như một trung tâm sản xuất bán dẫn tiên tiến ngang tầm với Đài Loan, một động thái phản ánh sự thay đổi trong tư duy chiến lược của các công ty công nghệ toàn cầu. Thay vì tập trung sản xuất tại một hoặc hai địa điểm, các công ty ngày càng tìm cách đa dạng hóa cơ sở sản xuất để giảm thiểu rủi ro. Nhật Bản, với nền tảng công nghiệp mạnh, lực lượng lao động có kỹ năng cao, môi trường pháp lý ổn định và vị trí địa lý thuận lợi, đang trở thành lựa chọn hấp dẫn cho những khoản đầu tư này.

Sự phát triển của ngành bán dẫn Nhật Bản cũng mang lại lợi ích cho hệ sinh thái công nghệ rộng lớn hơn. Khi có nguồn cung chip HBM ổn định trong nước, các công ty công nghệ Nhật Bản sẽ có thể phát triển các ứng dụng AI tiên tiến hơn mà không phải lo lắng về tình trạng thiếu hụt linh kiện. Điều này có thể thúc đẩy đổi mới trong nhiều lĩnh vực từ robot, xe tự lái, cho đến y tế và tài chính.

Tuy nhiên, thách thức vẫn còn đó. Micron sẽ cần thu hút và đào tạo lực lượng lao động có kỹ năng cao để vận hành cơ sở sản xuất tiên tiến này. Công ty cũng sẽ phải đảm bảo chuỗi cung ứng ổn định cho các nguyên liệu và thiết bị cần thiết. Hơn nữa, trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu gay gắt với SK Hynix và các đối thủ khác, Micron sẽ cần liên tục đổi mới để duy trì và nâng cao vị thế của mình.

Khoản đầu tư 9,6 tỉ USD này của Micron không chỉ là một quyết định kinh doanh đơn thuần mà là một phần của bức tranh lớn hơn về sự tái cơ cấu chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu trong bối cảnh địa chính trị thay đổi. Nó phản ánh xu hướng "friend-shoring" - di chuyển sản xuất sang các quốc gia đồng minh đáng tin cậy - đang ngày càng trở nên phổ biến trong ngành công nghệ cao.

Bùi Tú