Vì sao một số hộ dân ở xã Dân Tiến chưa được bố trí tái định cư sau khi bàn giao đất thực hiện dự án?

Khu vực thu hồi đất của các hộ dân để thực hiện dự án

Tại biên bản làm việc ngày 18/9/2021, UBND huyện Khoái Châu đã họp với một số hộ dân ở xã Dân Tiến để tuyên truyền, vận động các hộ gia đình, cá nhân có đất thu hồi bàn giao đất trước thời hạn để thi công Dự án đầu tư xây dựng công trình đoạn tuyến nối ĐT.379 với QL.39 và đường ô tô cao tốc Hà Nội – Hải Phòng, vị trí nút giao tại xã Dân Tiến (Dự án). Trong biên bản làm việc, UBND huyện Khoái Châu cam kết bồi thường bằng đất (tái định cư) đối với các hộ đủ điều kiện theo kết quả xã Dân Tiến đã xét duyệt. Thời gian bàn giao đất tái định cư trước Tết Âm lịch năm 2021. Số tiền các hộ phải nộp bằng tổng giá trị bằng tiền của suất đất tái định cư (tính theo đơn giá giao đất tái định cư) trừ đi số tiền bồi thường hỗ trợ các hộ được nhận theo phương án được phê duyệt. Cùng với những cam kết của UBND huyện Khoái Châu, 9 hộ dân có đất đã đồng thuận, nhất trí bàn giao đất trước thời hạn để UBND huyện Khoái Châu triển khai dự án. Ông Nguyễn Phú Cửu, đại diện các hộ dân có đất thu hồi để thực hiện Dự án cho biết: Được sự vận động của UBND huyện Khoái Châu, UBND xã Dân Tiến, tôi và gia đình hiểu được ý nghĩa, vai trò của Dự án đối với phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Do đó, gia đình tôi đã đồng thuận bàn giao gần 200m2 đất để UBND huyện thực hiện dự án. Tuy nhiên, việc huyện chậm đền bù tài sản trên đất cũng như bố trí tái định cư cho các hộ dân khiến đời sống của các hộ dân bị ảnh hưởng. Đề nghị UBND huyện Khoái Châu, các cơ quan chức năng sớm thực hiện tái định cư cho các hộ dân để chúng tôi ổn định đời sống; đồng thời sớm thực hiện chi trả phần kinh phí đền bù về tài sản trên đất cho các hộ dân.

Lý giải nguyên nhân khiến các hộ dân chậm được đền bù tài sản trên đất và bố trí tái định cư, đồng chí Lê Khắc Mạnh, Chủ tịch UBND xã Dân Tiến cho biết: Sau khi có thông báo thu hồi đất để thực hiện Dự án, UBND xã đã họp các hộ dân có diện tích đất phải thu hồi để tuyên truyền, vận động, hướng dẫn người dân kê khai tài sản để đền bù, bố trí tái định cư. Qua vận động, các hộ dân đã đồng tình ủng hộ, bàn giao đất sớm cho dự án. Bên cạnh đó, UBND xã cũng khẩn trương triển khai xây dựng hạ tầng khu tái định cư cho các hộ dân tại thôn An Bình, vị trí ngay mặt đường ĐH.57. Tuy nhiên, trong quá trình xét duyệt nguồn gốc đất phục vụ lập dự thảo phương án, UBND xã gặp khó khăn trong việc rà soát nguồn gốc đất. Trong đó, hầu hết các thửa đất phải thu hồi có nguồn gốc do xã giao không đúng thẩm quyền từ năm 1993 và đã chuyển nhượng qua nhiều đời chủ sử dụng. Việc đối soát, xác minh việc chuyển nhượng gặp nhiều khó khăn khi nhiều chủ sử dụng cũ đã không còn ở địa phương, không còn thông tin liên lạc, sinh sống ở nhiều nơi. UBND xã đã tìm nhiều cách liên lạc, tuy nhiên vẫn không thể liên hệ với tất cả các chủ sử dụng cũ. Để giải quyết vấn đề này, UBND xã đã thông báo công khai tại trụ sở UBND xã, thôn nơi có đất thu hồi, trên hệ thống truyền thanh xã và trên phương tiện thông tin đại chúng kết quả xét duyệt, xác định chủ sử dụng đất để Nhân dân được biết. Thời gian công khai, lấy ý kiến Nhân dân trong vòng 30 ngày, từ ngày 13/3/2024 đến hết ngày 15/4/2024. Với những khó khăn như trên, dẫn đến thời gian xét duyệt nguồn gốc đất của UBND xã đối với dự án này phải kéo dài so với các dự án khác.

Đồng chí Lê Huy Trường, Phó Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Khoái Châu cho biết: Việc nguồn gốc đất phức tạp, chuyển nhượng qua nhiều đời chủ ở nhiều mốc thời gian dẫn đến việc xác định nghĩa vụ tài chính phải thực hiện của các hộ phục vụ cho công tác lập dự thảo gặp nhiều khó khăn. Hơn nữa, các trường hợp có đất phải thu hồi thực hiện dự án có phát sinh diện tích đất dôi dư, phần diện tích đất dôi dư lại nằm trên địa phận 2 xã (Dân Tiến và Tân Dân) gây khó khăn cho công tác xác định nghĩa vụ tài chính về đất đai phải thực hiện. Để xác định nghĩa vụ tài chính của các hộ dân cần nhiều ban, ngành phối hợp, gồm có: Phòng Tài nguyên và Môi trường, Chi cục Thuế khu vực Văn Giang – Khoái Châu, Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện Khoái Châu, Phòng Kinh tế và Hạ tầng huyện Khoái Châu, Trung tâm phát triển quỹ đất (Sở Tài nguyên và Môi trường), UBND xã Dân Tiến, UBND xã Tân Dân. Đến ngày 19/6/2024, các ngành đã thống nhất xác định nghĩa vụ tài chính làm căn cứ để lập phương án, thực hiện việc tái định cư cho các hộ dân.

Bên cạnh đó, theo Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Khoái Châu, cuối năm 2023, UBND huyện đã xác định được giá bồi thường và giao đất. Tuy nhiên, trong khi Trung tâm Phát triển quỹ đất đang xây dựng phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư thì bắt đầu có sự thay đổi một loạt cơ chế, chính sách. Trong đó, tháng 2/2024, Nghị định số 12/2024/NĐ-CP ban hành và có hiệu lực thay đổi về việc xác định giá đất; tháng 7/2024 tiếp tục có sự thay đổi khi Nghị định số 71/2024/NĐ-CP quy định về giá đất ban hành. Khi Luật Đất đai 2024 có hiệu lực từ ngày 1/8/2024 (sớm hơn kế hoạch 5 tháng) dẫn đến giá đất sử dụng để lên phương án của dự án, được xác định theo hướng dẫn của các Nghị định cũ (Nghị định số 10/2023/NĐ-CP, Nghị định số 12/2024/NĐ-CP, theo Luật Đất đai 2013) đã không còn sử dụng được. Theo quy định của Luật Đất đai 2024, giá đất tái định cư được xác định theo bảng giá đất. Ngày 27/9/2024, UBND huyện Khoái Châu đã mời các hộ dân ở xã Dân Tiến có diện tích đất ở phải thu hồi để thực hiện Dự án đến đối thoại, làm việc. Tại buổi làm việc, UBND huyện Khoái Châu đã giải trình nguyên nhân chậm bàn giao đất tái định cư cho các hộ dân, đồng thời cho biết, UBND huyện đã chỉ đạo các phòng, ban chuyên môn, đơn vị, tổ chức có liên quan thực hiện hoàn thiện toàn bộ dự thảo các hồ sơ, thủ tục cần thiết theo quy định của Luật Đất đai 2024. Ngay sau khi UBND tỉnh ban hành bảng giá đất điều chỉnh trên địa bàn tỉnh theo quy định của Luật Đất đai 2024 thì sẽ xác định giá đất mới, phê duyệt phương án và tiến hành giao đất tái định cư ngay cho các hộ gia đình, cá nhân thuộc diện tái định cư. Đại diện các hộ dân đã bày tỏ quan điểm ủng hộ việc thực hiện dự án của huyện, đồng thời đề nghị huyện khẩn trương thực hiện tái định cư cho các hộ ngay sau khi tỉnh ban hành bảng giá đất mới để các hộ ổn định đời sống.

Phạm Đăng