Vì sao ngân hàng vẫn thận trọng cho vay online?

Theo nhận định của các chuyên gia, hiện nay giải pháp cấp tín dụng, ứng dụng tài khoản định danh trên môi trường điện tử, VNeID và điểm tín dụng công dân là lĩnh vực mà người dân hết sức quan tâm. Đây là lĩnh vực cần chuyển đổi số mạnh mẽ hơn nữa, đặc biệt với nhóm ngân hàng thương mại cổ phần Nhà nước.

Khách hàng gặp khó, ngân hàng dè chừng

Theo phương thức cấp tín dụng truyền thống, khách hàng còn gặp nhiều khó khăn khi chứng minh đủ điều kiện vay vốn, đặc biệt là các khoản vay nhỏ và không tài sản đảm bảo. Nhiều người không khỏi có tâm lý e ngại bởi thủ tục hồ sơ gồm rất nhiều công đoạn, cần nhiều thời gian để trao đổi, đi lại mới có thể hoàn tất và được giải ngân. Ngay cả đối với những khoản vay cầm cố sổ tiết kiệm được coi là dễ giải ngân, khách hàng cũng cần phải trực tiếp đến quầy, làm các thủ tục cần thiết và chờ phê duyệt.

Anh Thanh Sơn (Hà Nội), từng vay một khoản tiền nhỏ tại ngân hàng để phục vụ mục đích tiêu dùng cho biết: “Thông thường, tôi cũng phải mất kha khá thời gian thì mới nhận được tiền vay. Trong một số trường hợp cấp thiết cần ngay một khoản tiền, việc vay theo cách truyền thống không được hữu dụng lắm, tôi thường bị lỡ mất cơ hội vì phải chờ đợi”.

Do khó tiếp cận với nguồn vốn ngân hàng nên người dân phải đi vay các nguồn tín dụng không chính thống, gây nhiều hệ lụy cho xã hội.

Vay online đang là hình thức vay được nhiều khách hàng đón nhận và hưởng ứng.

Trong khi đó, các ngân hàng cũng có cái khó khi xử lý hồ sơ vay vốn của khách hàng. Ông Trần Công Quỳnh Lân, Phó Tổng giám đốc VietinBank cho hay, thực tế các ngân hàng đang đối mặt với vấn đề dữ liệu thông tin của khách hàng không hề sạch và việc "không sạch" này do ba nguyên nhân.

Thứ nhất, căn cước công dân trước đây là giấy tờ tùy thân có thể được giả tạo khá dễ dàng, bởi với con mắt thường của các giao dịch viên thì rất khó phát hiện ra, dẫn tới có nhiều tài khoản có thể mở được bằng những giấy tờ đã được giả mạo.

Thứ hai, có những kẻ xấu lợi dụng những người vùng sâu vùng xa không hiểu biết về pháp luật để thuê họ để mở tài khoản. Những tài khoản được mở bằng giấy tờ tùy thân hoàn toàn hợp lệ và chính chủ, tuy nhiên những tài khoản này sẽ được bán lại cho kẻ gian. Chính vì thế, kẻ gian có thể núp bóng dưới những tài khoản đã được mua lại và việc này là vấn đề rất là nghiêm trọng.

Ngân hàng Nhà nước đã phối hợp với C06 – Bộ Công an đối soát, làm sạch 25 triệu hồ sơ khách hàng trong cơ sở dữ liệu thông tin tín dụng quốc gia. Hiện đang tiếp tục rà soát làm sạch hàng triệu hồ sơ khách hàng còn lại.

"Có rất nhiều trường hợp khi người dân gọi điện đến cho ngân hàng để trình báo việc họ đã mất tiền thì tiền được lưu chuyển qua rất nhiều tài khoản khác nhau. Khi công an điều tra cũng không thể biết được danh tính của kẻ gian núp bóng sau những tài khoản này", ông Lân nói.

Thứ ba, dữ liệu ngân hàng cũng không được khách hàng chủ động cập nhật.

Từ thực tế trên, vừa qua Bộ Công an cùng với ngành Ngân hàng đã ký một hợp tác về việc ứng dụng dữ liệu và Đề án Phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư (Đề án 06). Với việc sử dụng tài nguyên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, các ngân hàng cho rằng có thể "dọn dẹp" những tài khoản rác, ngăn ngừa tội phạm núp bóng dưới tài khoản được mua lại và chúng ta có đủ dữ liệu của người dân để chăm sóc họ tốt hơn.

Kênh số giúp vay vốn ngân hàng lãi suất hợp lý

Bà Nguyễn Thị Kim Oanh, Phó Tổng giám đốc VietcomBank cho biết, giải pháp cho vay online sẽ giải quyết được vấn đề này. Tuy nhiên, các ngân hàng vẫn còn thận trọng trong cho vay online do quan ngại vấn đề định danh, xác thực khách hàng, bên cạnh đó là việc thẩm định, phê duyệt tín dụng tự động do hạn chế về dữ liệu, cơ sở pháp lý chưa rõ ràng. Cuối cùng là cơ chế thu hồi nợ, trong đó có việc thiếu thông tin về khách hàng để thu hồi nợ.

“Ứng dụng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư cùng cơ chế thẩm định, phê duyệt tự động là cơ hội rất tốt cho các ngân hàng thương mại cổ phần Nhà nước giải quyết các vấn đề quan ngại trên, giúp người dân dễ dàng vay vốn ngân hàng trên kênh số với lãi suất hợp lý”, bà Oanh nhấn mạnh.

Dẫn chứng từ ngân hàng mình, bà Oanh cho biết, trên cơ sở đồng ý của khách hàng, chúng tôi thí điểm kết nối và nghiên cứu 2 giải pháp ứng dụng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Một là xác thực, định danh khách hàng qua VneID. Hai là ứng dụng mô hình chấm điểm tín dụng công dân.

Với việc xác thực thông tin định danh khách hàng cộng đối chiếu sinh trắc học hình ảnh của khách hàng với hình ảnh lưu trữ tại cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư cho phép xác định đúng khách hàng, hạn chế giả mạo. Ngoài ra, nếu được chia sẻ chính xác thông tin định danh như địa chỉ, số điện thoại sẽ hỗ trợ rất nhiều cho công tác thu hồi nợ.

Trong khi đó, mô hình chấm điểm tín dụng công dân sẽ giúp ngân hàng đánh giá rủi ro tín dụng và rủi ro gian lận khi cho vay các khoản nhỏ không có tài sản đảm bảo.

Mặc dù dữ liệu khách hàng được "làm sạch", nhưng để có hiệu quả ông Lân cho rằng, sẽ ưu tiên vào những tài khoản đang có giao dịch tài chính và dựa vào mức độ đã làm sạch dữ liệu để ngân hàng phân loại những hạn mức giao dịch khác nhau để đảm bảo giảm thiểu rủi ro và thúc đẩy quá trình làm sạch.

Mặt khác, việc làm sạch dữ liệu phải kết hợp với làm giàu dữ liệu thông qua việc thu thập dữ liệu bằng sinh trắc học và xác thực giao dịch qua ngân hàng bằng dữ liệu sinh trắc học thì mới đảm bảo được chính khách hàng là người thực hiện giao dịch và cũng chính là người mở tài khoản.

"Bản thân VietinBank đã thu thập hơn 4 triệu khuôn mặt sinh trắc học của khách hàng và họ có thể sử dụng sinh trắc học này để giao dịch một cách an toàn. Kẻ gian có thể lừa đảo để cướp mật khẩu, lừa đảo để lấy mã OTP, nhưng không thể lấy khuôn mặt của người dân", ông Lân cho hay.

Năm 2023, một số ngân hàng, trong đó có Vietcombank đã lên kế hoạch triển khai chính thức giải pháp sử dụng thiết bị di động cài đặt ứng dụng xác thực khách hàng qua thẻ CCCD gắn chíp (giải pháp Match on Card – MoC) và cập nhật thông tin giấy tờ tùy thân, bước đầu mở rộng cho toàn bộ chi nhánh trên địa bàn Hà Nội trong tháng 5/2023.

Vietcombank, MB, PVComBank... đã phối hợp với C06 thử nghiệm hệ thống chấm điểm tín dụng công dân trên nền tảng dữ liệu dân cư. Trong khi đó, VietinBank triển khai các hoạt động cho vay bằng phương thức điện tử và đặc biệt là cho vay tín chấp đối với các món nhỏ.

Huyền Anh