Vì sao Nghệ An thu hồi hơn 4,3ha đất lúa làm Khu đô thị mà không xin ý kiến Thủ tướng Chính phủ?

“Hô biến” đất nông nghiệp thành khu đô thị

Ngày 4/8/2025, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Phùng Thành Vinh đã ký Quyết định số 2489 điều chỉnh một số nội dung liên quan đến việc giao đất cho Công ty CP Đầu tư Xây dựng Thương mại Đại Huệ (Công ty Đại Huệ) để thực hiện dự án “Khu đô thị (KĐT) Đồng Dâu kết hợp nhà ở cho người thu nhập thấp” tại phường Trường Vinh, tỉnh Nghệ An.

Theo đó, vào ngày 11/7/2013 UBND tỉnh Nghệ An đã có quyết định giao 7.063,4m2 đất tại phường Hưng Dũng, TP Vinh (nay là phường Trường Vinh, tỉnh Nghệ An) cho Công ty Đại Huệ để sử dụng vào mục đích xây nhà chung cư cho người có thu nhập thấp tại Khu đô thị Đồng Dâu.

Dự án Khu đô thị Đồng Dâu kết hợp nhà ở cho người thu nhập thấp được vẽ lên hoành tráng, trong đó hạng mục NOXH kỳ vọng sẽ giải quyết nhu cầu nhà ở cho hàng trăm hộ gia đình.

Trong đó, 1.948,0m2 được miễn tiền sử dụng đất để sử dụng vào mục đích xây nhà chung cư cho người có thu nhập thấp; 5.115,4m2 để sử dụng vào mục đích công cộng. Tuy nhiên, từ đó đến nay, dự án chưa được triển khai, sau hơn 12 năm bất động trên giấy, thay vì thu hồi hoặc xử lý theo quy định thì tại quyết định điều chỉnh lần này, tỉnh Nghệ An tiếp tục giao diện tích tăng thêm lên 1.950,3m2 đất để xây dựng NOXH và giảm đất công cộng xuống còn 5.113,1m2.

Liên quan đến dự án này, theo hồ sơ của UBND TP Vinh (cũ), khu đất rộng gần 9 ha được UBND tỉnh Nghệ An giao cho Công ty Đại Huệ để thực hiện Dự án nói trên, một phần có nguồn gốc là đất dự án về nhà ở và tái định cư, còn lại là đất trồng lúa.

Cụ thể, năm 2006 UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành quyết định cấp 6,99ha để giao cho phường Hưng Dũng làm chủ đầu tư với mục đích chuẩn bị cơ sở hạ tầng, tạo quỹ đất ở phục vụ nhu cầu đất ở và tái định cư. Ngoài ra, dành quỹ đất để xây dựng NOXH phục vụ người nghèo trong đô thị với với 225 lô đất ở, thiết kế cao 2,5 tầng. Song do vốn đầu tư lớn, một số quy hoạch mới xuất hiện nên chủ đầu tư chưa thực hiện được.

Thực tế sau 15 năm được phê duyệt, không những không được đầu tư đồng bộ về hạ tầng theo quy định, hạng mục NOXH vẫn đang nằm trên giấy.

Trên cơ sở đó, ngày 10/7/2009, Công ty Đại Huệ có hồ sơ xin khảo sát xây dựng Khu đô thị Đồng Dâu kết hợp NOXH và KTX sinh viên. Chỉ 5 ngày sau đó, Sở Xây dựng và Sở TN&MT có văn bản tham mưu cho UBND tỉnh Nghệ An, cho rằng khu đất đã phê duyệt cho phường Hưng Dũng nhưng gần 3 năm vẫn chưa thực hiện nên việc điều chỉnh chức năng quy hoạch chi tiết từ quy hoạch chia lô đất ở sang quy hoạch xây dựng khu nhà ở cho những người thu nhập thấp là phù hợp với chủ trương, chính sách kích cầu của Thủ tướng Chính phủ.

Ngày 10/9/2009, UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành quyết định thu hồi diện tích 6,99ha đất đã cấp cho phường Hưng Dũng để giao Công ty Đại Huệ xây dựng “Khu đô thị Đồng Dâu kết hợp nhà ở cho người thu nhập thấp” trên cơ sở điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng khu đất ở dân cư, đồng thời thu hồi phần lớn diện tích đất trồng lúa do HTX Nông nghiệp Hưng Dũng quản lý để giao cho doanh nghiệp làm khu đô thị.

Ngày 19/8/2009, UBND tỉnh Nghệ An có văn bản yêu cầu chủ đầu tư và Sở TN&MT, do khu đất Công ty Đại Huệ đề xuất có diện tích đất nông nghiệp nên phải xin ý kiến Thủ tướng Chính phủ. Tuy nhiên, sau đó UBND TP Vinh, Sở TN&MT và Sở NN&PTNT lại thống nhất phương án không cần báo cáo xin ý kiến Thủ tướng Chính phủ khi cho rằng, mặc dù phần lớn diện tích để thực hiện dự án là đất nông nghiệp (đất trồng lúa nước) nhưng đã nằm trong quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất giai đoạn 2015 – 2020 của TP Vinh (được UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt vào tháng 4/2010).

383 lô biệt thự đã được chủ đầu tư bán để người dân tự ý xây dựng nhà ở manh mún, không tuân thủ theo quy hoạch đồng bộ đã được phê duyệt.

Cùng với đó, diện tích đất nói trên được tỉnh Nghệ An phê duyệt là đất ở để giao cho phường Hưng Dũng từ năm 2006 – trước thời điểm Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 391/QĐ-TTg ngày 18/4/2008 về việc hạn chế tối đa chuyển đất trồng lúa nước sang mục đích phi nông nghiệp. Ngành nông nghiệp Nghệ An cũng có văn bản cho rẳng, khu đất này không nằm trong quy hoạch diện tích lúa nước của tỉnh Nghệ An đến năm 2020 mà Sở NN&PTNT đã xây dựng và trình UBND tỉnh.

Trên cơ sở đó, ngày 14/9/2010 UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành quyết định cho phép thu hồi diện tích nói trên để giao cho Công ty Đại Huệ làm dự án mà không cần xin ý kiến Thủ tướng Chính phủ với lý do, “diện tích thu hồi đang để hoang hóa và không nằm trong dự kiến quy hoạch đất lúa đến năm 2020 nên cho phép cơ quan chức năng lập thủ tục thu hồi đất, bồi thường, GPMB để thực hiện dự án”. Ngay sau đó, tỉnh Nghệ An đã ban hành quyết định thu hồi 49.648,60m2 đất cho dự án, trong số này 43.065,6m2 là đất nông nghiệp, chuyên trồng lúa nước.

Nghệ An có dễ dãi với dự án NOXH chậm tiến độ?

Như báo CAND Online đã thông tin, Dự án Khu đô thị Đồng Dâu được UBND tỉnh Nghệ An chấp thuận chủ trương đầu tư ngày 5/10/2010, tiến độ hoàn thành trước tháng 12/2015. Dự án do Công ty Đại Huệ làm chủ đầu tư với tổng mức 245 tỷ đồng, tổng diện tích gần 9 ha. Trong đó, diện tích xây dựng siêu thị 900m2; diện tích đất tái định cư 3.300m2; diện tích đất chia lô khu biệt thự gần 4,9 ha với 383 lô xây dựng đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, đồng chiều cao 3 tầng.

Mặc dù được khởi công từ hơn 12 năm về trước nhưng khu đất dành cho hạng mục 2 tòa NOXH của dự án hiện vẫn đang là một bãi đất trống.

Tại Quyết định số 787 ngày 26/2/2010, UBND tỉnh Nghệ An giao chủ đầu tư phải dành hơn 7.000m2 để xây dựng khu chung cư thu nhập thấp, chiếm 7,92% tổng diện tích dự án. Hạng mục NOXH bao gồm 2 khối nhà cao 12 tầng, với 336 căn hộ có diện tích từ 30 - 70m2, tổng diện tích sàn 1.950m2, giá bán trung bình khoảng 8 triệu đồng/m2. Quyết định cũng nêu rõ sau 12 tháng kể từ ngày phê duyệt quy hoạch chi tiết, nếu không triển khai hoặc xây dựng chậm tiến độ cam kết thì sẽ đình chỉ thực hiên quy hoạch để sử dụng vào mục đích khác.

Tháng 6/2013, Công ty Đại Huệ đã tổ chức khởi công hạng mục NOXH trong Khu đô thị Đồng Dâu. Đây là dự án NOXH đầu tiên của tỉnh Nghệ An được Bộ Xây dựng thẩm định và đưa vào danh sách các dự án được ưu tiên tiếp cận nguồn vốn từ gói kích cầu 30.000 tỷ đồng và là 1 trong 10 dự án trong toàn quốc khởi công sau khi Chính phủ ban hành Nghị quyết 02.

Tuy nhiên, sau lễ khởi công rầm rộ, dự án đã đắp chiếu suốt 12 năm qua. Đối với các hạng mục khác trong Khu đô thị Đồng Dâu, đến nay doanh nghiệp vẫn chưa hoàn thành việc xây dựng kết cấu hạ tầng theo quy hoạch chi tiết xây dựng 1/500 mặc dù đã được giao đất, cho thuê đất. Do đó, tiến độ xây dựng dự án chậm gần 108 tháng từ khi nhận đất trên thực địa và đưa đất vào sử dụng.

Mặc dù chưa hoàn thành việc đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng kỹ thuật thiết yếu và kết nối với hạ tầng chung của khu vực nhưng Công ty Đại Huệ đã thực hiện chuyển nhượng quyền sử dụng đất dưới hình thức phân lô và bán hàng trăm lô đất cho các hộ gia đình, cá nhân.

"Điểm sáng" duy nhất là tấm pano hoành tráng giới thiệu về tổng quan của dự án, song cũng đã bị chủ đầu tư bỏ mặc nên đã rách nát, phai nhòe theo thời gian.

Đến nay dự án vẫn không thể hoàn thành, hiện chỉ có vài chục ngôi nhà thiết kế không theo bất cứ quy chuẩn nào đã được xây dựng và đưa vào sử dụng trong sự thiếu thốn về hạ tầng cơ bản. Các công trình an sinh xã hội như nhà trẻ, nhà văn hóa, khu thể dục thể thao, khu cây xanh đều chưa xây dựng, đặc biệt khu chung cư NOXH dành cho người thu nhập thấp đến nay vẫn án binh bất động.

Tại dự án này, năm 2023 tỉnh Nghệ An còn buộc Công ty Đại Huệ nộp số tiền sai phạm gần 7,4 tỷ đồng vào tài khoản tạm giữ chờ xử lý. Đây là số tiền mà doanh nghiệp này đã ứng trước kinh phí chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ từ UBND TP Vinh (cũ) để thực hiện GPMB nhưng đến khi Dự án đã hết thời gian thực hiện đầu tư, các hạng mục này vẫn chưa được đầu tư thực hiện.

Thiên Thảo