Vì sao nghệ thuật truyền thống giàu bản sắc, nhưng lại kém hấp dẫn?

Toàn cảnh hội thảo. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Trước tác động của mặt trái cơ chế thị trường, các loại hình nghệ thuật truyền thống như tuồng, chèo, cải lương, hát xoan... đứng trước xu hướng “thương mại hóa” vì mục đích lợi nhuận, phải đối mặt với tình trạng mai một, biến dạng, biến mất vô cùng gay gắt.

Bên cạnh đó, hội nhập quốc tế lại dẫn đến nguy cơ đánh mất bản sắc văn hóa dân tộc, văn hóa dân tộc – nội sinh bị “hòa tan” vào văn hóa ngoại sinh. Bởi vậy, bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật truyền thống càng trở thành vấn đề nổi cộm, cần được chú trọng.

Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông nhấn mạnh như vậy tại Hội thảo khoa học cấp quốc gia “Thực trạng và giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị nghệ thuật truyền thống Việt Nam trong bối cảnh phát triển kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế,” do do Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam tổ chức, diễn ra ngày 6/3.

Cục trưởng Cục Biểu diễn Nghệ thuật tại hội thảo. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Theo các chuyên gia, một trong những nguyên nhân là sự kém hấp dẫn về mặt biểu diễn của những loại hình này.

Cục trưởng Cục Nghệ thuật Biểu diễn Nghệ thuật-Nghệ sỹ Nhân dân Nguyễn Xuân Bắc cho hay nguyên nhân khiến các loại hình diễn xướng dân gian không thu hút như mong muốn vì mang tính văn hóa nhiều hơn biểu diễn, bởi vậy phải là người hiểu văn hóa mới thấy hay.

“Chúng ta có thể đi ở đâu đó xem chương trình phục vụ du lịch, dù có thể không hiểu nhưng tính trình diễn rất cao nên thấy hay. Ví dụ vở ‘Thị Mầu xuyên không’ với những đổi mới là một cách để khán giả quốc tế thấy chúng ta có Thị Mầu, có chèo.

Vẫn theo ông Bắc, hát xoan trong thời gian qua rất được tỉnh Phú Thọ quan tâm. Nhưng nếu mang hát xoan ra để giới thiệu cho quốc tế mà không có giới thiệu trước và họ cũng không nắm được văn hóa ấy, thì họ sẽ xem được bao nhiêu lâu? Ở đây không phải hát xoan không hay, nhưng tính trình diễn để hấp dẫn thì không nhiều,” Cục trưởng Cục Nghệ thuật Biểu diễn nhận định.

Nghệ sỹ Nhân dân Lê Tuấn Cường. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Tiến sỹ-Nghệ sỹ Nhân dân Lê Tuấn Cường (Phó Giám đốc phụ trách Nhà hát Chèo Việt Nam) cũng có mặt tại hội thảo, đóng góp ý kiến về bảo tồn và phát triển trong lĩnh vực chèo.

Trong đó ông cũng cho rằng để phát triển, chèo cần tiếp tục đưa vào hơi thở cuộc sống, dấu ấn thời đại. Chèo làm được điều này thông qua các nhân vật, câu chuyện và các yếu tố khác.

“Từ thế kỷ 20, chèo đã mang trên mình chức năng phản ánh dời sống, có các nhân vật mới đương thời xuất hiện trên sân khấu chèo truyền thống, rồi được diễn trên cả những dãy Trường Sơn trong thời chiến tranh…. Những tác phẩm nào để lại dấu ấn và trong lòng khán giả,” ông Tuấn Cường nhận xét.

Tại hội thảo, các chuyên gia cũng chỉ ra những yếu tố khác như thiếu nhân lực, kinh phí, không gian diễn xướng, chiến lược phát triển, nhận thức của cộng đồng, nghệ sỹ hay các vấn đề khác liên quan đến quy định pháp luật đối với nghệ thuật biểu diễn...

Thứ trưởng Tạ Quang Đông khẳng định giá trị của nghệ thuật truyền thống chứa đựng sức mạnh nội sinh của văn hóa phải được nuôi dưỡng, phát huy trong thời hiện đại, kết hợp với hiện đại. Đó là phương thức, con đường để các giá trị văn hóa mang sức mạnh nội sinh vào trong sự phát triển, hiện đại hóa đất nước, xuyên thấm cùng với chính trị, kinh tế, xã hội... tạo nên sức mạnh tổng hợp của quốc gia và dân tộc./.

(Vietnam+)