Vì sao 'Người Cát', 'Trăm năm cô đơn' khó chuyển thể thành phim?

Truyện tranh, truyện ngắn, tiểu thuyết… đang trở thành chất liệu tuyệt vời và được ưa chuộng của các nhà làm phim trong thế kỷ 21. Trên thực tế, có rất nhiều cuốn sách được chuyển thể thành công, không chỉ về mặt doanh thu phòng vé mà còn được giới phê bình đánh giá cao.

Những sê-ri truyền hình được chuyển thể từ sách như Trò chơi vương quyền (George R.R Martin), Chuyện người tùy nữ (Margaret Artwood)... đều rất thành công trên màn ảnh nhỏ, những bộ tiểu thuyết lớn như Những người khốn khổ (Victor Hugo), Bố già (Mario Puzo), Chúa Nhẫn (J. R. R. Tokien), Harry Potter (J.K. Rowling)… cũng tỏa sáng trên màn ảnh lớn.

Phim Cloud Atlas (Bản đồ mây).

Tuy nhiên, cũng có những cuốn sách rất khó chuyển thể sang ngôn ngữ điện ảnh.

Rất đáng ngạc nhiên là nhiều cuốn sách vẫn luôn được người hâm mộ mong ngóng được làm phim nhưng rất khó để thực hiện. Những nhà làm phim tại Hollywood từng thú nhận “chúng tôi đã cố gắng và nó chẳng ra trò trống gì cả” hay “chúng tôi đã cố gắng và làm ra một thứ tệ hại”. Điều này cho thấy, các nhà điện ảnh đôi khi cũng phải “bó tay” trước những cuốn sách hay.

Thuật ngữ “unfilmable books” được dùng để chỉ những cuốn sách như vậy, các tác phẩm gốc không “vừa” hoặc “không thể” chuyển thể thành phim. Từ Garcia Marquez cho đến Neil Gaiman, với những tác phẩm nổi tiếng như Trăm năm cô đơn, Người Cát hay các cuốn sách khác Bẫy 22 (Joseph Heller), Bản đồ mây (David Mitchell) cũng rất khó để chuyện thể.

Trong bốn tác phẩm được đưa làm ví dụ ở trên, Bản đồ mây (tên gốc: Cloud Atlas) từng được chuyển thể thành phim điện ảnh. Đây là bộ phim độc lập tiêu tốn nhiều kinh phí nhất, 128,5 triệu USD. Một “bộ máy” cồng kềnh gồm nhiều tên tuổi như Lana Wachowski, Tom Kykwer, Andy Wachowski, Lily Wachowski cùng tham gia vào viết kịch bản, đạo diễn và sản xuất.

Điều đó cho thấy bộ óc của David Mitchell quá tài tình, bởi một mình ông đã tạo nên bộ sử thi đồ sộ chỉ bằng những con chữ. Và điều còn lại, quá khó để chuyển cuốn sách này lên màn ảnh, ở cả mặt nhân lực lẫn vật lực. Dù có những cái tên “hút” khán giả như Tom Hanks, Halle Berry… phim chỉ vừa hòa vốn và không tạo được tiếng vang như mong đợi.

Mới đây, dịch vụ xem phim trực tuyến Netflix thông báo sẽ chuyển thể The Sandman (Người cát) của Neil Gaiman lên màn ảnh nhỏ. Điều này là rất đáng để kỳ vọng, không chỉ đến từ người hâm mộ truyện gốc mà còn bởi hàng nghìn khán giả trẻ khác. Tuy nhiên, cần phải nhắc lại rằng, Người cát rất khó để làm thành phim. Chính Gaiman cũng từng có lần nói: “Tôi thà chẳng xem bộ phim Người cát nào cả còn hơn là xem một phim Người cát dở tệ”.

Nhà văn Neil Gaiman.

Còn nhớ, một tác phẩm khác của Neil Gaiman - Những vị thần nước Mỹ (American Gods) từng được chuyển thể thành phim truyền hình và không mấy thành công (về cả nội dung lẫn sự quan tâm của khán giả). Vì thế, khi Người cát được đưa vào “tầm ngắm”, đó thực ra là một cuộc cá cược 50% thành công, 50% thất bại.

Một ví dụ khác chính là tiểu thuyết kinh điển Trăm năm cô đơn của nhà văn Garcia Marquez. Đây cũng được xem là một cuốn sách về cơ bản không thể chuyển thể thành phim, không phải ở dung lượng đồ sộ, nhiều trường đoạn khó đưa lên màn ảnh mà còn bởi mong muốn của Marquez - phim phải nói hoàn toàn bằng tiếng Tây Ban Nha. Đồng nghĩa với điều này chính là việc, dàn diễn viên phải đến từ các quốc gia nói thứ ngôn ngữ này, hoặc chí ít, cũng phải hoàn toàn thông thạo. Đây được xem như là điều bất khả thi.

Tuy nhiên, bất ngờ hơn nữa là Trăm năm cô đơn đang “trên đường băng” đến với khán giả yêu điện ảnh, truyền hình. Một trong những người con trai của Marquez chia sẻ vào đầu năm nay, khi thông báo Netflix sẽ làm một series phim nói tiếng Tây Ban Nha: "Trong thời đại hoàng kim của dòng phim series như hiện nay, với trình độ biên kịch và đạo diễn tuyệt vời, chất lượng điện ảnh trong nội dung cũng như được khán giả trên toàn cầu đón nhận các chương trình nói tiếng nước ngoài, đó là điều không thể nào tuyệt vời hơn".

Sách Trăm năm cô đơn. Ảnh: NN.

Thông qua trường hợp của Người cát hay Trăm năm cô đơn và nhiều cuốn sách khác đang được lên kế hoạch chuyển thể thành phim, thuật ngữ “unfilmable books” đang chuyển từ “không/khó có thể” thành “có thể” làm thành phim. Tuy nhiên, những bộ phim này có thành công, tạo nên các dấu ấn như các nhà văn đã làm với tác phẩm gốc hay không thì phải chờ mới biết được.

Nhã Linh