Vì sao nhà thầu băn khoăn với tiêu chí mời thầu dự án cầu vượt biển Rạch Giá?

Dự án cầu vượt biển Rạch Giá dài 2,8 km, 6 làn xe, thuộc tuyến kết nối hai tỉnh Kiên Giang (cũ) - Cà Mau, kinh phí hơn 3.900 tỷ đồng. Công trình có điểm đầu tại xã Tây Yên, huyện An Biên; điểm cuối tại nút giao đường 3 tháng 2 và đường Ngô Quang Hơn (TP Rạch Giá) đang được nhiều doanh nghiệp giao thông lớn thể hiện sự quan tâm nhưng cũng bày tỏ băn khoăn về các tiêu chí mời thầu tại dự án này.

Phối cảnh phương án cầu vượt vịnh Rạch Giá. Ảnh: Sở GTVT Kiên Giang.

Cụ thể, ngày 30/6, Sở Xây dựng tỉnh Kiên Giang (nay là An Giang) phát hành e-HSMT (hồ sơ mời thầu) gói số 6: Thi công xây dựng cầu thuộc tuyến đường bộ ven biển kết nối An Biên-thành phố Rạch Giá, trên hệ thống Mạng đấu thầu Quốc gia (mã gói IB2500299596-00).

Theo hồ sơ mời thầu, tiêu chí đưa ra về năng lực yêu cầu nhà thầu phải từng hoàn thành ít nhất 1 công trình giao thông cầu đường bộ cấp đặc biệt, giá trị tối thiểu 1.144 tỷ đồng; 1 công trình giao thông đường bộ cấp II trở lên, giá trị tối thiểu 88,8 tỷ đồng; 1 công trình hạ tầng kỹ thuật (có hệ thống chiếu sáng, cảnh quan, cây xanh) cấp III trở lên, giá trị tối thiểu 84,44 tỷ đồng,….

Ngoài ra, hồ sơ còn yêu cầu hàng loạt thiết bị chuyên dụng như: Máy đào bánh xích dung tích ≥ 1,25 - 1,6m³; xe tự đổ ≥ 22tấn; máy ủi ≥ 110 CV; máy lu rung ≥ 16tấn,… Có thể thấy, các thiết bị, máy móc chuyên dụng này hầu hết là thiết bị phục vụ thi công đường.

Ngay sau khi hồ sơ mời thầu được công bố, nhiều doanh nghiệp lớn ngành xây dựng đã bày tỏ sự quan tâm do quy mô và đặc thù kỹ thuật phức tạp của công trình – nhất là cây cầu vòm thép trên biển.

Tuy nhiên, sau khi nghiên cứu các tiêu chí lựa chọn, nhiều nhà thầu lại bày tỏ băn khoăn, lo ngại. Đại diện một doanh nghiệp có tiếng trong lĩnh vực hạ tầng giao thông (xin giấu tên) nhận định: Việc yêu cầu kinh nghiệm thi công công trình cấp đặc biệt giới hạn chỉ trong vòng 3 năm (từ 1/1/2022) là quá hạn chế. Theo ý kiến nhà thầu, thông thường tiêu chí này nên áp dụng trong vòng 5 năm. Việc giới hạn chỉ trong 3 năm sẽ khiến nhiều đơn vị tuy có đủ năng lực nhưng vẫn không đủ điều kiện tham gia.

Ngoài ra, tiêu chí về cấp công trình được nêu trong hồ sơ lại chưa đề cập yếu tố kinh nghiệm thi công kết cấu tương tự như vòm thép hoặc dây văng - loại kết cấu chủ đạo của cây cầu vượt biển này.

"Nhà thầu rất lo ngại với cách đặt tiêu chí bài thầu như vậy. Vì có thể dẫn đến việc lựa chọn nhà thầu chưa từng thi công công trình tương tự, thiếu kinh nghiệm kiểm soát các vấn đề phức tạp phát sinh và có nguy cơ làm ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng công trình. Nhiều khi là "tiêu chí phụ" để loại các nhà thầu có năng lực, kinh nghiệm thi công các công trình cầu dây văng, cầu vượt biển tương tự".

Vị trí dự kiến xây cầu vượt vịnh Rạch Giá. Đồ họa: Khánh Hoàng.

Một điểm đáng chú ý khác là danh mục thiết bị thi công chủ yếu được yêu cầu trong hồ sơ lại là thiết bị làm đường, trong khi đây là công trình cầu lớn, kết cấu vòm thép phức tạp, nhưng lại không thấy chủ đầu tư yêu cầu về thiết bị đặc thù như: máy gia công kết cấu thép, cần cẩu trọng tải lớn, sà lan chuyên dụng thi công vòm thép…

“Nội dung hồ sơ yêu cầu đến 13 máy đào bánh xích, 8 máy ủi, 11 máy lu…nhưng lại không đề cập thiết bị đặc thù cho thi công kết cấu vòm thép, trong khi phần cầu chiếm tỷ trọng giá trị lớn nhất trong gói thầu là vấn đề bất hợp lý của bài thầu”, vị đại diện nhà thầu nhận định.

Các doanh nghiệp quan tâm gói thầu cũng đánh giá, việc đưa tiêu chí như xe tự đổ ≥ 9 tấn, lu tĩnh bánh thép ≥ 19 tấn để phục vụ lu lèn nền đường là không phù hợp với trọng tâm công trình cầu. Tiêu chí như vậy dễ gây hiểu nhầm đây là dự án thiên về thi công nền đường, từ đó làm hạn chế nhà thầu thật sự có năng lực thi công công trình cầu.

Đối với phần đường bộ, một doanh nghiệp xây dựng khác cũng nêu quan điểm: Theo hồ sơ thiết kế, đây là tuyến đường đô thị (vận tốc 60km/giờ, dài hơn 1km), được phân loại là công trình giao thông cấp I, nhưng hồ sơ mời thầu lại yêu cầu nhà thầu từng thi công công trình cấp II trở lên, giá trị tối thiểu 88,8 tỷ đồng.

Các doanh nghiệp kiến nghị cần làm rõ tiêu chí cấp công trình cấp II này dựa trên quy định nào và có phù hợp thực tế không. Nếu có sự khác biệt trong cách phân cấp, chủ đầu tư cần có hướng dẫn rõ ràng để nhà thầu có căn cứ đối chiếu khi lập hồ sơ.

Sau vụ việc lùm xùm Tập đoàn Sơn Hải có kiến nghị liên quan đến lựa chọn nhà thầu gói thầu thi công dự án xây dựng đường cao tốc TP.HCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành đoạn qua tỉnh Bình Phước cũ, Bộ tài chính, UBND tỉnh Bình Phước cũ (nay là tỉnh Đồng Nai) đã có báo cáo Chính phủ.

Ngày 12/7, Văn phòng Chính phủ đã có văn bản truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó thủ tướng Trần Hồng Hà giao UBND tỉnh Đồng Nai tiếp thu ý kiến của Bộ Tài chính, chỉ đạo xử lý theo đúng quy định pháp luật về đấu thầu, bảo đảm việc lựa chọn nhà thầu cạnh tranh, minh bạch, hiệu quả, chống tiêu cực, lợi ích nhóm; không gây chậm trễ, kéo dài thời gian lựa chọn nhà thầu, dự án, báo cáo Thủ tướng trước 20/7.

Thiết nghĩ, các cơ quan chức năng tỉnh An Giang cần rà soát lại các quy định sao cho lựa chọn được nhà thầu có năng lực, kinh nghiệm thi công và tiết kiệm cho ngân sách. Đây mới là mục đích cao nhất của tổ chức đấu thầu cạnh tranh.

Phi Long/VOV.VN