Vì sao ông Đinh La Thăng bị truy tố trong vụ Ethanol Phú Thọ?

Cáo trạng của VKSND Tối cao ban hành ngày 17/11 cáo buộc ông Đinh La Thăng (cựu Chủ tịch HĐQT Tập đoàn dầu khí Việt Nam - PVN), Trịnh Xuân Thanh (cựu Chủ tịch PVC) và 10 bị can khác có sai phạm tại dự án Ethanol Phú Thọ.

Cơ quan tố tụng xác định với vị trí Trưởng ban Chỉ đạo triển khai các dự án nhiên liệu sinh học, ông Thăng có vai trò chính trong vụ án xảy ra tại Ethanol Phú Thọ, gây thiệt hại 543 tỷ đồng.

Định hướng giao thầu cho đơn vị thiếu năng lực

Theo cáo buộc, tháng 7/2007, HĐQT PVN có nghị quyết giao cho tổng giám đốc tập đoàn này xây dựng đề án đầu tư xây dựng Nhà máy sản xuất Ethanol nhiên liệu phía Bắc. Ba tháng sau đó, ông Đinh La Thăng ký ban hành nghị quyết chấp thuận chủ trương.

Ngày 29/10/2007, Công ty cổ phần Hóa dầu và Nhiên liệu sinh học Dầu khí (PVB) được thành lập để làm chủ đầu tư dự án Ethanol, vốn điều lệ là 405 tỷ đồng.

Ông Đinh La Thăng liên quan hàng loạt vụ án xảy ra tại PVN và đơn vị thành viên. Ảnh: Việt Hùng.

Tháng 9/2008, PVB công bố hồ sơ mời thầu gói thầu TK05 về việc thiết kế, mua sắm, cung ứng vật tư thiết bị, thi công xây dựng Nhà máy Ethanol. Cùng thời gian này, PVC thông báo thành lập liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T để dự tuyển gói thầu trên.

Tại thời điểm đóng sơ tuyển, có 6 bộ hồ sơ của các nhà thầu tham gia ứng tuyển, trong đó hồ sơ của liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T. Tuy nhiên, chủ đầu tư kết luận không có nhà thầu nào đạt tiêu chuẩn.

Riêng liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T bị chủ đầu tư kết luận chưa đủ năng lực kỹ thuật và năng lực thiết kế, xây dựng. Báo cáo tài chính năm 2006 cho thấy PVC bị thua lỗ.

Theo cáo trạng, trước khi PVB công bố tìm nhà thầu, ông Đinh La Thăng biết PVC chưa thực hiện dự án nào liên quan Ethanol nhưng đã chủ trì nhiều cuộc họp, định hướng việc chỉ định thầu cho PVC theo đề nghị của Trịnh Xuân Thanh.

Bị cáo Trịnh Xuân Thanh. Ảnh: Việt Hùng.

Tại các lần họp, ông Thăng kết luận: "Cho phép từ nay đến năm 2010, đối với các công trình chuyên ngành đặc thù và công trình có yêu cầu đặc biệt trong ngành dầu khí được ưu tiên giao thầu cho PVC" và "Trong năm 2009, PVC phải tập trung mọi giải pháp phấn đấu hoàn thành tốt các nhiệm vụ được tập đoàn giao, trong đó có dự án Ethanol Phú Thọ".

Từ chỉ đạo của ông Thăng, tháng 8/2008, Trịnh Xuân Thanh ký công văn xin được chỉ định thực hiện dự án Ethanol trên. Ngay khi nhận được văn bản này, cựu Chủ tịch PVN đã bút phê chỉ đạo Phó tổng giám đốc Phạm Thị Thu Hà giải quyết theo chủ trương chung của tập đoàn.

Sau đó, các bị can là cựu lãnh đạo Tập đoàn Dầu khí đã dự thảo công văn đề nghị các đơn vị trực thuộc xem xét giao PVC thực hiện gói thầu EPC theo hình thức chỉ định thầu. Đến tháng 3/2009, chủ trương chỉ định thầu dự án Ethanol Phú Thọ cho liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T được thông qua.

Thực hiện chỉ đạo của ông Thăng và lãnh đạo PVN, PVB đã không tổ chức đấu thầu theo kế hoạch, mà lập hồ sơ chỉ định thầu cho liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T dù biết liên danh này không đủ năng lực, kinh nghiệm.

Ông Đinh La Thăng bị cáo buộc có vai trò chính

Cáo trạng xác định trong quá trình chỉ đạo thực hiện dự án, ông Thăng biết liên danh nhà thầu PVC/Alfa Laval/Delta-T không đạt tiêu chí theo quy định, song cựu Chủ tịch PVN vẫn chỉ đạo PVB và PVC tiếp tục đàm phán giá gói thầu. Nếu PVC chấp thuận giá của chủ đầu tư đưa ra thì PVC thực hiện dự án.

Tháng 5/2009, thực hiện chỉ đạo của ông Đinh La Thăng và Trịnh Xuân Thanh, bị can Đỗ Văn Quang (cựu Trưởng ban thuộc PVC) soạn dự thảo đề nghị các bên liên quan chấp nhận giá trị gói thầu là 59,1 triệu USD.

Do gặp khó khăn về tài chính và thiếu năng lực nên tháng 9/2009, liên danh nhà thầu đơn phương dừng thi công dự án Ethanol Phú Thọ, chưa hoàn thành được hạng mục nào.

Cảnh hoang tàn ở Nhà máy Ethalnol Phú Thọ. Ảnh: Báo Phú Thọ.

Cơ quan tố tụng cho rằng tính đến ngày khởi tố vụ án, PVB đã sử dụng hơn 1.467 tỷ đồng để thực hiện dự án. Trong đó, đơn vị này vay của SeaBank và PVCombank tổng số tiền hơn 754 tỷ.

Việc dự án dừng thi công khiến PVB phải trả lãi 125 tỷ. Số tiền PVB còn phải trả cho các ngân hàng là 417 tỷ.

Trên cơ sở đó, VKS nhận định hành vi của ông Đinh La Thăng và các bị can lựa chọn nhà thầu sai quy định đã gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 543 tỷ đồng.

Trong vụ án, VKS xác định ông Đinh La Thăng giữ vai trò chính khi để xảy ra sai phạm. Ông Thăng biết PVC không đủ năng lực nhưng vẫn chỉ đạo quyết liệt việc chỉ định thầu cho đơn vị này thực hiện dự án.

Bị can Trịnh Xuân Thanh biết liên danh nhà thầu không đạt tiêu chí, song đã tiếp nhận chỉ đạo của ông Thăng, ký nhiều văn bản chấp thuận cho PVC thực hiện gói thầu TK05, gây thiệt hại cho Nhà nước.

Hoàng Lam