Vì sao số thu ngân sách từ hoạt động xuất nhập khẩu của TP. Hồ Chí Minh suy giảm?

Thu ngân sách nhà nước giảm hơn 5 nghìn tỷ đồng

6 tháng đầu năm, kim ngạch xuất nhập khẩu trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh duy trì xu hướng tăng với tổng kim ngạch đạt 55,8 tỷ USD, tăng 8% (so với cùng kỳ năm 2023). Trong khi đó, số thu ngân sách nhà nước của Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh có diễn biến ngược lại, với số thu đạt 58.747 tỷ đồng, bằng 44,9% dự toán và giảm 7,67%, tương đương giảm hơn 5.882 tỷ đồng.

Hàng hóa chờ thông quan tại cảng Cát Lái, TP Thủ Đức. Ảnh: Đỗ Doãn

Theo phân tích của Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh, kết quả trên xuất phát từ nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan. Cụ thể, tuy các nhóm mặt hàng chủ lực kim ngạch xuất nhập khẩu trong 6 tháng đầu năm 2024 tăng so với cùng kỳ năm 2023, nhưng mặt hàng chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu số thu ngân sách nhà nước của đơn vị là mặt hàng ô tô nguyên chiếc nhập khẩu (chiếm khoảng 13%) lại giảm mạnh về số lượng (19,3%) và trị giá (35,4%) dẫn đến số thuế thu được giảm gần 45%, tương đương giảm gần 6 nghìn tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2023.

Cung cầu thị trường và sức mua yếu, cộng với lượng xe hơi tồn tại cảng còn rất lớn và lượng nhập khẩu dự báo tiếp tục giảm trong thời gian tới, là một trong nhiều nguyên nhân kéo giảm số thu ngân sách từ hoạt động xuất nhập khẩu của TP. Hồ Chí Minh

Kế đến, nhiều mặt hàng nhập khẩu có thuế suất cao bị cắt giảm thuế và sẽ còn giảm sâu hơn trong các năm sau theo lộ trình cắt giảm thuế quan đã cam kết trong các hiệp định thương mại tự do. Bên cạnh đó, một số mặt hàng chịu ảnh hưởng của chính sách giảm thuế giá trị gia tăng (từ 10% đến 8%) theo Nghị quyết 101/2023/QH15 ngày 24/6/2023 cũng tác động đến số thu ngân sách từ hoạt động xuất nhập khẩu tại TP. Hồ Chí Minh.

Nguyên nhân nữa, đó là do hệ thống logistics trên địa bàn thành phố hiện nay cũng gặp nhiều điều kiện không thuận lợi. Chẳng hạn, hệ thống giao thông bị ùn tắc và hoạt động thi công các dự án cơ sở hạ tầng xung quanh địa bàn cảng Cái Lái, ICD Phước Long, Hiệp Phước… làm tăng chi phí vận tải của doanh nghiệp. Trong khi đó, các địa phương lân cận như Bà Rịa - Vũng Tàu, Long An, Đồng Nai đang đẩy mạnh việc phát triển các cảng và các chính sách tạo thuận lợi đã làm giảm vai trò trung tâm logistics của TP. Hồ Chí Minh, tiềm ẩn việc dịch chuyển hàng hóa từ địa bàn thành phố sang các tỉnh, thành phố lân cận.

Tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp, nuôi dưỡng nguồn thu

Từ thực tế trên, để nuôi dưỡng nguồn thu ngân ngân sách nhà nước và thúc đẩy dòng chảy thương mại, Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh đã quán triệt đẩy mạnh công tác cải cách hành chính, hiện đại hóa, tạo thuận lợi thương mại cho cộng đồng doanh nghiệp. Đặc biệt chú trọng việc tiếp tục phát triển mối quan hệ đối tác Hải quan – Doanh nghiệp thông qua tổ chức các hội nghị đối thoại, đào tạo, tập huấn, phổ biến chính sách pháp luật cho người dân và doanh nghiệp.

Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh đối thoại, tháo gỡ vướng mắc cho doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ vận chuyển hàng quá cảnh. Ảnh: Đỗ Doãn

Ông Nguyễn Hoàng Tuấn – Cục trưởng Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh, cho biết Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh sẽ duy trì và phát triển chương trình “Cộng đồng doanh nghiệp và Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh là đối tác tin cậy, đồng hành cùng phát triển” như một diễn đàn thường niên, quan trọng.

Thông qua các diễn đàn này, đơn vị sẽ phổ biến các văn bản pháp luật và quy định mới, tăng cường sự hiểu biết, hợp tác và đồng hành giữa cơ quan hải quan và cộng đồng doanh nghiệp; lắng nghe ý kiến, sáng kiến và đóng góp từ phía doanh nghiệp, giúp hoàn thiện các quy định pháp luật và nâng cao thái độ phục vụ, hướng tới mục tiêu cải cách hành chính, hiện đại hóa hải quan, phục vụ tốt hơn cho cộng đồng doanh nghiệp.

‘‘Trong 6 tháng cuối năm, bên cạnh việc tiếp tục tập trung tạo điều kiện thuận lợi cho thông quan, Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh cũng sẽ tăng cường kiểm tra tại trụ sở cơ quan hải quan và trụ sở doanh nghiệp, tập trung tạo mối quan hệ khăng khít giữa hải quan và doanh nghiệp; đẩy mạnh chống thất thu qua thuế qua giá; nâng cao kỷ cương kỷ luật trong thực thi nhiệm vụ và tổ chức đào tạo cho cán bộ công chức viên chức; phối hợp chặt chẽ với các ban ngành liên quan trong phòng chống gian lận thương mại…’’ – ông Tuấn nói.

Thời gian qua, Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh đã có nhiều cách tiếp cận chủ động và hiệu quả trong quá trình hợp tác với cộng đồng DN. Ngoài việc giúp doanh nghiệp kết nối nhau thông qua các hội nghị đối thoại trực tiếp, đơn vị còn góp phần kéo giảm chi phí và thời gian cho doanh nghiệp thông qua việc cải cách, đơn giản hóa thủ tục hải quan.

Đỗ Doãn