Vì sao thuốc lá lại gây nghiện?

Ảnh minh họa

Hỏi: Chồng tôi cai thuốc lá đến lần thứ ba nhưng lại tái nghiện. Vậy, xin bác sĩ tư vấn và cho tôi biết, lý do gì khiến việc từ bỏ hút thuốc lá lại như một cơn ác mộng đối với rất nhiều người?

Nguyễn Quỳnh Trang (Lào Cai)

Trả lời:

Trong thuốc lá có nicotine. Đây là một loại chất được tìm thấy trong cây thuốc lá tự nhiên và có khả năng gây nghiện tương tự heroin hoặc cocaine. Theo thời gian, người hút sẽ trở nên phụ thuộc cả thể chất lẫn tinh thần vào điếu thuốc vì họ đã thực sự nghiện chất nicotine. Điều này khiến việc bỏ thuốc trở nên gian truân hơn và tăng khả năng tái nghiện sau khi đã cai thành công. Các nghiên cứu về vấn đề gây nghiện chết người của thuốc lá đã cho thấy, để có thể từ bỏ hẳn việc hút thuốc, người hút phải đương đầu với những phản kháng của thể chất lẫn tinh thần trong việc cưỡng lại cảm giác thèm nicotine.

Hầu hết người hút thuốc lá không thể loại bỏ hoàn toàn nicotine cũng như phụ phẩm của nó trong cơ thể (chẳng hạn như cotinine) kể cả khi đã ngừng hút thuốc. Theo thời gian, người hút bắt đầu "nhờn" nicotine. Do đó, họ cần phải tiếp nhận lượng nicotine nhiều hơn so với liều lượng cũ trước đó. Khi dứt một điếu thuốc, nồng độ nicotine trong cơ thể bắt đầu giảm dần. Cảm giác dễ chịu qua đi khiến người hút thuốc lại tìm về cảm giác hưng phấn bằng cách đốt thuốc. Nếu cơn thèm thuốc không được thỏa mãn, họ sẽ trở nên bức bối và cáu kỉnh. Ban đầu, việc này chưa dẫn đến những triệu chứng nghiêm trọng khi cai thuốc nhưng dần dần, họ sẽ cảm thấy khó chịu thấy rõ cho đến khi khói thuốc cùng sự quen thuộc của nicotine xua tan đi những phiền muộn và cảm giác khó chịu, họ đã hoàn toàn bị khuất phục bởi điếu thuốc nhỏ nhắn và chấp nhận lệ thuộc vào nó thêm một lần nữa.

Ngoài ra, nhiều người hút thuốc lá cũng do áp lực tâm lý. Họ có thể bị những vấn đề cá nhân hoặc tài chính gây áp lực nên đã chọn hút thuốc để tìm kiếm lối thoát tạm thời và làm tê liệt cảm xúc.

Trưởng phòng Y tế dự phòng và các chương trình y tế (Cục Y tế GTVT)

BS. Đặng Quốc Khánh