Vì sao Tổng thống Putin có thể tuyên chiến với Ukraine vào Ngày Chiến thắng 9/5?

Cho tới nay, Tổng thống Putin khẳng định Nga đang triển khai hoạt động quân sự đặc biệt nhằm bảo vệ người dân ở khu vực Donbass thay vì tuyên chiến với Ukraine.

Tuy nhiên, các quan chức và nhà phân tích phương Tây dự đoán điều đó có thể thay đổi vào ngày 9/5, một ngày mang tính biểu tượng đối với Nga. Họ cho rằng Nga có thể chính thức tuyên chiến với Ukraine sớm nhất là ngày 9/5. Điều này sẽ mở đường cho Tổng thống Putin đẩy mạnh chiến dịch quân sự.

Xe tăng chuẩn bị diễn tập cho lễ duyệt binh vào Ngày Chiến thắng của Nga 9/5. Ảnh: Reuters

Mốc thời gian ngày 9/5

Ngày 9/5, còn được gọi là Ngày Chiến thắng của Nga, kỷ niệm sự kiện Nga đánh bại Đức Quốc xã năm 1945.

Các quan chức phương Tây cho rằng Tổng thống Putin sẽ sử dụng ý nghĩa biểu tượng và giá trị của ngày 9/5 để thông báo về thành quả quân sự ở Ukraine hoặc một bước leo thang mới, hoặc cả hai.

Theo CNN, Tổng thống Putin rất quan tâm đến chủ nghĩa tượng trưng, bằng chứng là ông đã bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine một ngày sau Ngày Bảo vệ Tổ quốc 23/2, một ngày lễ quan trọng khác ở Nga.

“Tôi nghĩ ông ấy sẽ không sử dụng cụm từ ‘chiến dịch đặc biệt’ nữa”, Bộ trưởng Quốc phòng Anh Ben Wallace nói, cho rằng ông Putin đang tạo cơ sở để tuyên bố đây là “chiến tranh chống phát xít”, nhằm huy động thêm lực lượng và khí tài.

Tổng thống Putin sắp ra lệnh tổng động viên?

Theo Oleg Ignatov, nhà phân tích cấp cao về Nga tại Tổ chức Khủng hoảng Quốc tế, Tổng thống Putin có nhiều lựa chọn để xem xét. “Tuyên bố chiến tranh là kịch bản khó khăn nhất”, ông Ignatov nói.

Trong khi đó, Tổng thống Volodymyr Zelensky, đã tuyên bố áp dụng thiết quân luật ở Ukraine sau khi Nga thông báo triển khai chiến dịch quân sự đặc biệt tại Donbass, miền Đông Ukraine.

Tổng thống Putin có thể ban hành lệnh tổng động viên của Nga vào ngày 9/5. Lệnh này có thể được sử dụng để bắt đầu cuộc tổng động viên hoặc động viên cục bộ “trong trường hợp Nga đối mặt với cuộc tấn công, đe dọa tấn công trực tiếp hoặc bùng phát xung đột vũ trang chống lại Nga”.

Điều này sẽ cho phép chính phủ Nga không chỉ tập hợp quân đội mà còn đưa đất nước vào trạng thái sẵn sàng chiến đấu.

James Nixey, Giám đốc Chương trình Nga-Âu-Á tại Viện nghiên cứu Chính sách Chatham House, cho biết, lực lượng Nga đã mất ít nhất 15.000 binh sĩ kể từ đầu cuộc chiến với Ukraine, và Moscow sẽ cần điều thêm quân tiếp viện nếu muốn đạt được mục tiêu ở Ukraine.

Theo ông Wallace, lệnh tổng động viên sẽ được ban bố vào 9/5, ngày Nga kỷ niệm 77 năm Ngày Chiến thắng.

“Tổng thống Putin có thể nói ông ấy cần nhiều người hơn và cố gắng huy động người dân Nga”, Bộ trưởng Quốc phòng Anh nói, đồng thời lưu ý rằng ông không có thông tin cụ thể về vấn đề này, nhưng “sẽ không bất ngờ” nếu Điện Kremlin quyết định thực hiện bước đi như vậy.

Ông Ignatov cho biết, lệnh tổng động viện có thể đồng nghĩa với việc gia hạn nghĩa vụ quân sự cho những binh sĩ hiện đang trong lực lượng vũ trang, kêu gọi lính dự bị hoặc những người đàn ông trong độ tuổi chiến đấu đã được huấn luyện quân sự.

Tuy nhiên, điều này cũng là một rủi ro lớn đối với chính phủ của Tổng thống Putin.

“Quyết định này sẽ thay đổi toàn bộ diễn biến ở Điện Kremlin và buộc Tổng thống Putin phải thừa nhận rằng cuộc chiến ở Ukraine đã diễn ra không theo kế hoạch”, chuyên gia Ignatov nói.

“Đây là một quyết định rất rủi ro”, ông Ignatov nói thêm, đồng thời nhấn mạnh rằng việc huy động toàn bộ lực lượng quân sự cũng sẽ gây thiệt hại cho nền kinh tế của Nga.

Mặc dù vậy, Tổng thống Putin vẫn có thể ban hành lệnh tổng động viên mà không chính thức tuyên chiến với Ukraine.

Theo ông Ignatov, Tổng thống Putin cũng có thể áp đặt thiết quân luật ở Nga. Quyết định này sẽ áp đặt các quy tắc như hạn chế nam giới trong độ tuổi chiến đấu rời khỏi đất nước, song hành động này cũng không được nhiều người ủng hộ.

Trước đó, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov khẳng định, Nga không đặt ra khung thời gian phải hoàn thành chiến dịch quân sự ở Ukraine trước Ngày Chiến thắng 9/5. Theo Ngoại trưởng Nga, tốc độ của chiến dịch quân sự ở Ukraine trước tiên phụ thuộc vào sự cần thiết phải giảm tối đa rủi ro cho dân thường ở Ukraine và binh sĩ Nga.

Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?

Nếu không tuyên chiến với Ukraine, Tổng thống Putin sẽ lựa chọn cách khác để đánh dấu kỷ niệm Ngày Chiến thắng.

Các lựa chọn khác bao gồm sáp nhập các khu vực ly khai Lugansk và Donetsk ở miền Đông Ukraine, đẩy nhanh hoạt động quân sự ở Odessa, miền Nam Ukraine, hoặc tuyên bố kiểm soát hoàn toàn thành phố cảng Mariupol.

Ngoài ra, cũng có những dấu hiệu cho thấy Nga có thể đang lên kế hoạch sáp nhập một “nước cộng hòa nhân dân” ở thành phố Kherson, miền Nam Ukraine.

“Tổng thống Putin có thể sẽ tuyên bố rằng quân đội Nga đã có một số chiến thắng ở Ukraine. Ông ấy sẽ cố gắng sử dụng ngày 9/5 để củng cố sự ủng hộ của mình”, ông Ignatov nói.

Tuy nhiên, rất khó để dự đoán những hành động tiếp theo của Tổng thống Putin.

“Tất cả các quyết định đều do nhà lãnh đạo Nga và một vài cố vấn của ông ấy đưa ra”, nhà phân tích Ignatov nói thêm./.

Mai Trang/VOV.VN Tổng hợp