Việc không có ích

Đứa con quay người đi đến bật vô tuyến chọn kênh có phim hoạt hình. Ông bố nói: "Không nên xem, xem cái này có ích gì? Tắt vô tuyến đi".

Minh họa Lê Tâm

Đứa con đứng yên lặng, ông bố đi đến tắt vô tuyến. Đứa con đi lấy giấy và bút chuẩn bị vẽ, ông bố thấy thế lại nói: "Vẽ làm gì, việc này cũng chẳng có tác dụng, vì sao con lại thích làm những việc vô ích như thế?".

Đứa con đi đến bên cửa sổ nhìn lên trời. Trên trời có một đám mây trắng đang bồng bềnh trôi. Ông bố đến đứng cạnh đứa con nhìn theo ánh mắt của nó hỏi: "Con nhìn gì thế?".

- Con không nhìn gì cả.

- Không nhìn gì à? Có phải là con đang nhìn mây trôi? Con nói xem nhìn mây thì có ích gì?

Đứa con muốn bỏ đi chỗ khác, ông bố kéo đứa con lại nói: "Không được đi, bố muốn hỏi thế con có phải là con của bố không?

- Bố nói con không phải là con của bố đấy nhé!

- Bố không biết con có phải là con của bố không? Nếu con cứ tiếp tục làm các việc không có tác dụng thì bố không có người con như con.

- Vậy thì con là con của ai?

- Bố không biết con là con ai, nhưng con không phải là con của bố.

Đứa con vẻ hơi bực không muốn đứng cạnh bố, ông bố lại một lần nữa kéo đứa con lại nói: - Con đứng lại đã, con phải trả lời bố là từ nay con có làm những việc không có ích nữa không?

Đứa con thở dài nói:

- Được rồi, nhưng bố phải cho con biết việc gì là có ích đã?

- Thảo nào mà con toàn làm những việc không có ích? Nguyên do con không biết việc gì là có ích. Học tập tốt, tương lai có thể đỗ vào đại học, tốt nghiệp đại học có thể tìm được việc làm. Nếu làm việc tốt thì có thể làm lãnh đạo, khi làm lãnh đạo rồi… Thôi bố không nói nữa, nếu con được làm lãnh đạo thì con mới biết là lời nói của bố có lý.

Đứa con nói:

- Cũng do là bố không muốn nghe con nói, con đã nói rồi, nếu xem truyện mà không có ích thì nhà xuất bản in sách để làm gì? Nếu xem phim hoạt hình mà không có ích thì tại sao người ta lại sản xuất phim? Nếu vẽ mà cũng không có ích thì tại sao người ta lại sản xuất ra bút và giấy? Và nếu nhìn mây cũng không có ích thì làm sao biết trên trời có mây?

Ông bố cười nói: "Nhà xuất bản in sách là để kiếm tiền, người ta làm phim hoạt hình cũng là để kiếm tiền. Nếu con không có tiền thì liệu người ta có cho con không? Cho nên họ đang làm những việc có ích và kiếm tiền là việc có ích. Bố tổng kết lời nói của bố vừa rồi và bây giờ là: Làm quan và kiếm tiền là những việc có ích, các việc khác là không có ích. Những lời nói này không thể nói với người khác nhưng con là con của bố nên bố mới nói cho con biết. Còn việc trên trời có mây, vấn đề này rất khó giải thích, mây trên trời là hiện tượng tự nhiên không liên quan đến việc có ích hay không có ích và con xem hay không xem cũng không sao?".

- Kiếm tiền là việc có ích vậy tại sao lại sinh ra con để làm gì? Sinh ra con là một việc không có ích à?

- Con là con của bố nên bố phải giáo dục con.

- Bố chẳng đã nói, con có thể không phải là con của bố mà?

Lúc này người mẹ vừa bước vào nhà nghe thấy vậy rất bực tức bèn chỉ vào mặt chồng nói:

- Lương tâm của ông để đâu mà ông hoài nghi con không phải là con mình?

Thế là ông bố và bà mẹ cãi nhau một trận.

Đứa con trốn vào phòng xem truyện, xem được vài trang nó thở dài nói: "Ôi, bố mẹ chỉ thích làm những việc không có ích thôi".

Nguyễn Thiêm (dịch)