Viện kiểm sát khởi kiện vụ án dân sự công ích: Bảo vệ tối đa lợi ích công cộng, lợi ích Nhà nước

Đồng chí Nguyễn Đức Thái, Phó Viện trưởng VKSND tối cao dự và chỉ đạo Hội nghị.

Hội nghị được tổ chức trực tiếp tại điểm cầu VKSND tối cao và được kết nối trực tuyến đến các điểm cầu trong toàn ngành KSND.

Đồng chí Nguyễn Đức Thái, Phó Viện trưởng VKSND tối cao dự và chỉ đạo Hội nghị.

Tham dự hội nghị còn có các đồng chí Hoàng Thị Quỳnh Chi, Kiểm sát viên VKSND tối cao; Tập thể lãnh đạo, công chức, viên chức Vụ 9, Vụ 10, Vụ 14, Viện Khoa học kiểm sát, Văn phòng VKSND tối cao.

Hội nghị “Thông tin kết quả nghiên cứu, khảo sát kinh nghiệm thực tiễn kiểm sát tố tụng công ích của VKSND Trung Quốc và những vấn đề đặt ra đối với Việt Nam” nhằm thông tin, chia sẻ, trao đổi và thảo luận những kinh nghiệm của VKSND Trung Quốc trong thực hiện kiểm sát tố tụng công ích; từ đó nhận diện những vấn đề đặt ra và đề xuất định hướng vận dụng phù hợp với thực tiễn triển khai thực hiện Nghị quyết số 205 của Quốc hội về thí điểm VKSND khởi kiện vụ án dân sự bảo vệ quyền dân sự của các chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc bảo vệ lợi ích công.

Hội nghị được tổ chức trực tiếp tại điểm cầu VKSND tối cao và được kết nối trực tuyến đến các điểm cầu trong toàn ngành KSND.

Tại hội nghị, đồng chí Hoàng Thị Quỳnh Chi, Kiểm sát viên VKSND tối cao đã trình bày báo cáo chuyên đề “Thông tin kết quả nghiên cứu, khảo sát kinh nghiệm thực tiễn kiểm sát tố tụng công ích và những vấn đề đặt ra đối với Việt Nam”.

Đồng chí Phạm Hoàng Diệu Linh, Phó Vụ trưởng Vụ 9, VKSND tối cao trình bày tổng hợp kết quả nghiên cứu, khảo sát kinh nghiệm thực tiễn kiểm sát tố tụng công ích của Trung Quốc.

Hội nghị cũng lắng nghe phát biểu, báo cáo tham luận của 6 VKSND tỉnh, thành phố được giao thí điểm lần này đã báo cáo về công tác chuẩn bị cũng như những thuận lợi, khó khăn, vướng mắc khi triển khai việc thí điểm trong thực tiễn của đơn vị mình.

Đồng chí Nguyễn Đức Thái, Phó Viện trưởng VKSND tối cao phát biểu kết luận Hội nghị.

Phát biểu chỉ đạo và kết luận Hội nghị, đồng chí Nguyễn Đức Thái, Phó Viện trưởng VKSND tối cao nhấn mạnh, ngày 24/6/2025, tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội Khóa XV đã thông qua Nghị quyết số 205 của Quốc hội về việc thí điểm VKSND khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền dân sự của các chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc bảo vệ lợi ích công.

Để việc triển khai thực hiện Nghị quyết thí điểm đảm bảo đúng tiến độ và chất lượng, lãnh đạo VKSND tối cao đã quán triệt, chỉ đạo và ban hành nhiều văn bản triển khai thực hiện trong toàn ngành.

Song song với đó, đã tổ chức nhiều đoàn công tác dành cho lãnh đạo, Kiểm sát viên của các đơn vị được giao nhiệm vụ thí điểm đi nghiên cứu, tìm hiểu, khảo sát và học tập kinh nghiệm thực hiện chế định kiểm sát tố tụng công ích tại VKSND các cấp của Trung Quốc.

Đồng chí Hoàng Thị Quỳnh Chi, Kiểm sát viên VKSND tối cao trình bày báo cáo chuyên đề tại Hội nghị.

Cũng theo đồng chí Nguyễn Đức Thái, Phó Viện trưởng VKSND tối cao, qua báo cáo, chia sẻ của các đồng chí tại Hội nghị cho thấy, một số phương pháp, cách thức thực hiện kiểm sát tố tụng công ích nổi bật, có thể nghiên cứu vận dụng hiệu quả vào thực tiễn tại Việt Nam.

Việc lựa chọn lĩnh vực khởi kiện phải có trọng tâm, trọng điểm, gắn liền với các vấn đề dân sinh bức xúc và chiến lược phát triển quốc gia; quy trình thực hiện được tiến hành một cách bài bản, chủ động, lấy hiệu quả thực chất làm trọng tâm, với mục tiêu kiến nghị, khắc phục là chính, sau đó mới đến việc khởi kiện ra Tòa; cơ chế phối hợp “Viện kiểm sát +" được xây dựng để tạo ra sức mạnh tổng hợp.

Viện kiểm sát phối hợp chặt chẽ với Tòa án, liên thông chia sẻ thông tin với các cơ quan hành chính; hình thành mối quan hệ “hỗ trợ + phối hợp + giám sát với các tổ chức xã hội; phối hợp kiểm sát liên tỉnh giữa các Viện kiểm sát; tăng cường sự tham gia của các tình nguyện viên và nhân dân; từ đó, tạo ra một mặt trận thống nhất để bảo vệ lợi ích công; Phân cấp thẩm quyền được quy định rõ ràng, linh hoạt để xử lý các vụ án phức tạp, các vụ việc xảy ra liên khu vực.

Đồng chí Nguyễn Đức Thái, Phó Viện trưởng VKSND tối cao cũng yêu cầu, khi áp dụng các kinh nghiệm, các đơn vị cần nghiên cứu kỹ lưỡng, quán triệt sâu sắc, vận dụng linh hoạt, sáng tạo để áp dụng phù hợp với chủ trương, chính sách của Đảng, quy định của pháp luật và tình hình thực tế của đơn vị, địa phương mình nhằm phát huy tốt, bảo vệ tối đa lợi ích công cộng, lợi ích nhà nước bị xâm phạm.

Đồng chí Đỗ Mạnh Bổng, Kiểm sát viên VKSND tối cao, Vụ trưởng Vụ 9 VKSND tối cao phát biểu tại Hội nghị.

Đồng chí Phó Viện trưởng VKSND tối cao Nguyễn Đức Thái đề nghị các đơn vị triển khai tốt một số nội dung công việc như sau: Tới đây, ngay sau khi các cơ quan tố tụng liên ngành trung ương ban hành Thông tư liên tịch quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Nghị quyết số 205 của Quốc hội về việc thí điểm; Vụ 9, Vụ 14 và các đơn vị liên quan cần sớm chủ động xây dựng các tài liệu để tổ chức Hội nghị quán triệt, tập huấn, hướng dẫn các đơn vị được giao thí điểm triển khai thực hiện; đặc biệt là về trình tự, thủ tục và kỹ năng thực hiện việc khởi kiện vụ án dân sự công ích;

Vụ 9 VKSND tối cao tham mưu, xây dựng cơ chế phối hợp, làm việc (đột xuất hoặc định kỳ) với các đơn vị VKSND cấp tỉnh được giao thực hiện thí điểm để tổng hợp, nắm bắt tình hình và kịp thời tham mưu báo cáo lãnh đạo VKSND tối cao chỉ đạo.

Đối với các VKSND được giao thí điểm khởi kiện vụ án dân sự công ích cần tích cực, chủ động thực hiện tốt các công việc chuẩn bị thí điểm khởi kiện; tập trung rà soát, chuẩn bị các điều kiện cần thiết về tổ chức bộ máy, nhân sự, cơ sở vật chất, trang thiết bị và các điều kiện bảo đảm khác; xây dựng kế hoạch triển khai chi tiết, bố trí đội ngũ công chức có năng lực, kinh nghiệm để thực hiện nhiệm vụ thí điểm theo hướng dẫn của VKSND tối cao;

Chủ động thực hiện các hình thức thông tin, tuyên truyền, cần tích cực đa dạng, linh hoạt và phong phú; vì đây là nhiệm vụ mới nên các cơ quan, tổ chức và công dân chưa nắm rõ để kịp thời phát hiện, khởi kiện vụ việc có dấu hiệu xâm phạm lợi ích công cộng, lợi ích Nhà nước tại Tòa án nhân dân.

Chủ động thực hiện việc kiểm tra, xác minh bước đầu đối với những thông tin về việc dân sự công ích đã nắm được và có phương án chuyển hóa thành chứng cứ để kịp thời thực hiện việc khởi kiện từ 01/01/2026 nhằm tiết kiệm thời gian, công sức.

Chủ động tham mưu Tỉnh ủy, Thành ủy ban hành Nghị quyết hoặc Chỉ thị về việc triển khai thực hiện ở địa phương, Tăng cường xây dựng cơ chế phối hợp giữa VKSND với cơ quan quản lý nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội trong phát hiện, xử lý vi phạm liên quan đến lợi ích công cộng, lợi ích Nhà nước. Chủ trì xây dựng các quy chế phối hợp với các cơ quan, tổ chức có liên quan ở địa phương để thực hiện nhiệm vụ, chậm nhất phải hoàn thành trong Quý 1/2026.

Định kỳ tổ chức giao ban liên ngành, trao đổi thông tin các vụ việc có dấu hiệu ảnh hưởng đến lợi ích công cộng, lợi ích Nhà nước; Kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, bồi thường thiệt hại do hành vi xâm phạm lợi ích công cộng, lợi ích Nhà nước.

Thường xuyên báo cáo với VKSND cấp trên tình hình và những khó khăn, vướng mắc, bất cập để được hướng dẫn, tháo gỡ kịp thời…

Đồng chí Phạm Hoàng Diệu Linh, Phó Vụ trưởng Vụ 9, VKSND tối cao trình bày tại Hội nghị.

Vũ Phương