Viện kiểm sát làm rõ quan hệ quyền - tiền giữa Nguyễn Văn Hậu và các cựu lãnh đạo Vĩnh Phúc

Quá trình xét hỏi, lời khai của các bị cáo từ Chủ tịch Tập đoàn Phúc Sơn Nguyễn Văn Hậu cho đến những cựu lãnh đạo tỉnh và sở, ban, ngành các tỉnh: Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Vĩnh Long đã cho thấy một "bức tranh toàn cảnh" về hành vi đưa - nhận hối lộ, gian lận đấu thầu và những can thiệp thô bạo vào hoạt động quản lý đất đai, ngân sách Nhà nước. Viện kiểm sát không chỉ truy nguyên các mối quan hệ lợi ích, mà còn kiên trì làm rõ bản chất, vạch trần các mối quan hệ quyền - tiền kéo dài suốt 15 năm tại nhiều địa phương, đặc biệt là tỉnh Vĩnh Phúc qua từng câu hỏi, buộc các bị cáo phải đối diện với chính hành vi của mình.

Hồi đồng xét xử gồm 5 thành viên, do Thẩm phán Trần Nam Hà làm Chủ tọa phiên tòa. Ảnh: Hồng Nguyên.

"Xin đừng bào chữa, chỉ xin khoan hồng"

Chủ tịch tập đoàn Phúc Sơn Nguyễn Văn Hậu bị truy tố về 3 tội, gồm: “Đưa hối lộ”, “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” và “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng”, quy định tại khoản 4 Điều 364, khoản 3 Điều 222 và khoản 3 Điều 221 Bộ luật Hình sự, là một trong những bị cáo khai báo nhiều nhất tại tòa. Trả lời trước tòa, bị cáo Nguyễn Văn Hậu 3 lần khẳng định “nhận thức sâu sắc” về hành vi sai phạm và đề nghị luật sư của mình không bào chữa, chỉ xin trình bày tình tiết giảm nhẹ. Bị cáo Hậu thừa nhận đã đưa hối lộ, vi phạm quy định về kế toán và đấu thầu, gây hậu quả nghiêm trọng với tổng thiệt hại hơn 1.164 tỉ đồng.

Trước những câu hỏi của Viện kiểm sát về động cơ, phương thức và quy mô của việc hối lộ, bị cáo Hậu thừa nhận, đã 24 lần “xách vali tiền” đến gặp các lãnh đạo tỉnh Vĩnh Phúc, trong đó nhiều nhất là bà Hoàng Thị Thúy Lan – cựu Bí thư Tỉnh ủy. Tổng cộng, Hậu đã đưa cho bà Lan 25 tỉ đồng và 1 triệu USD.

Các Kiểm sát viên đại diện VKSND TP Hà Nội thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử tại phiên tòa. Ảnh: Hồng Nguyên.

Cùng với đó, Hậu đã đưa cho ông Lê Duy Thành - cựu Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Phúc 20 tỉ đồng và 1,3 triệu USD. Các khoản hối lộ này nhằm để “xin dự án” và “giữ dự án”, đặc biệt là Dự án chợ đầu mối và các khu đô thị có tổng diện tích hơn 300ha.

Theo lời khai, Nguyễn Văn Hậu không chỉ đưa tiền mặt mà còn “bán rẻ” nhiều lô đất cho các lãnh đạo tỉnh, “hỗ trợ” mua xe, chi cho an sinh xã hội hàng trăm tỉ đồng để lấy lòng và tạo dựng hình ảnh. Khi bị Viện kiểm sát truy vấn về việc tính toán trong từng khoản chi, bị cáo bình thản: “Bị cáo tin rằng mình làm từ thiện, giúp người và cũng được giúp lại bằng cách khác”.

Bị cáo Nguyễn Văn Hậu khai báo trước tòa. Ảnh: Hồng Nguyên.

Cựu Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc: Tôi chỉ mượn tiền…(?)

Lời khai của bị cáo Hoàng Thị Thúy Lan (cựu Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc) hé lộ nhiều điểm bất nhất khi đối chiếu với lời khai của Hậu. Trước những câu hỏi của HĐXX và Viện kiểm sát, bị cáo Lan nhiều lần khẳng định chỉ nhận “3 lần tổng 25 tỉ đồng và 1 triệu USD”. Trong khi, bị cáo Nguyễn Văn Hậu khai 4 lần đưa tiền cho cựu Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc Hoàng Thị Thúy Lan, với tổng số tiền hơn 40 tỉ đồng.

Khi Viện kiểm sát truy vấn về khoản 1 triệu USD, bị cáo Hoàng Thị Thúy Lan ban đầu nói: “vay để chi tiêu cho gia đình và làm từ thiện”. Tuy nhiên, sau khi HĐXX nhắc “sự thật chỉ có một”, bị cáo Lan đổi giọng “chấp nhận cáo buộc”. Khi được hỏi lại: “Đây là khoản vay hay là hối lộ?”, bị cáo Lan tiếp tục vòng vo: “Bị cáo nghĩ là tình cảm nên mượn nhau”.

Bị cáo Hoàng Thị Thúy Lan khai báo trước tòa. Ảnh: Hồng Nguyên.

Theo cáo trạng truy tố, khoản tiền 1 triệu USD nêu trên được Nguyễn Văn Hậu đưa cho cựu Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc Hoàng Thị Thúy Lan, sau khi bà giơ một ngón tay ra hiệu. Cả về thời gian, địa điểm và phương thức đều được mô tả rõ trong hồ sơ vụ án. Đại diện Viện kiểm sát cũng chỉ rõ rằng, hành vi nhận tiền và “ủng hộ chủ trương” cho dự án chợ đầu mối, vốn đang trên bờ bị thu hồi là một dạng can thiệp trái thẩm quyền nhưng đầy hiệu lực trong thực tế.

Viện kiểm sát tiếp tục làm rõ việc bị cáo Hoàng Thị Thúy Lan mua khoảng 15 lô đất trong các dự án của Tập đoàn Phúc Sơn, thanh toán 25 tỉ đồng không có hóa đơn, không lấy phiếu thu. Khi được hỏi: “Tiền từ đâu?”, cựu Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc cho hay, chỉ một phần do Hậu đưa, còn lại huy động từ người thân. Viện kiểm sát nhấn mạnh: “Với cương vị là Bí thư Tỉnh ủy, việc bị cáo mua đất từ doanh nghiệp xin dự án có gây ảnh hưởng đến tính minh bạch, công bằng không?”. Bị cáo Lan trả lời ngập ngừng, nhưng cuối cùng cũng thừa nhận, đã nhận thức rõ sai phạm, xin được xem xét về hậu quả.

Nhận 20 tỉ đồng và 1,3 triệu USD, giúp doanh nghiệp hưởng lợi bất chính 200 tỉ đồng

Một trong những lời khai được Viện kiểm sát đặc biệt lưu tâm là bị cáo Lê Duy Thành (cựu Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Phúc). Theo cáo trạng và lời khai của Nguyễn Văn Hậu, bị cáo Lê Duy Thành nhận tổng cộng 20 tỉ đồng và 1,3 triệu USD. Số tiền này được đưa trực tiếp tại nhà riêng, phòng làm việc, hoặc qua thư ký của bị cáo Thành. Đáng chú ý, Viện kiểm sát trích dẫn các tài liệu cho thấy, sau khi nhận tiền, bị cáo Thành đã ký nhiều quyết định thay đổi quy hoạch, điều chỉnh mật độ xây dựng, cấp giấy phép cho các dự án của Tập đoàn Phúc Sơn, dù chưa đủ hồ sơ pháp lý.

Bị cáo Lê Duy Thành trước bục khai báo. Ảnh: Hồng Nguyên.

Viện kiểm sát đặt vấn đề: “Bị cáo có biết việc giảm giá đất từ hơn 700 tỉ còn 507 tỉ đã giúp doanh nghiệp hưởng lợi bất chính hơn 200 tỉ không?”. Trước câu hỏi này, bị cáo Thành im lặng. Theo đánh giá của Viện kiểm sát, sự im lặng của bị cáo không chỉ là biểu hiện né tránh mà còn thể hiện mức độ nhận thức rõ hành vi của bị cáo.

Ngoài ra, Viện kiểm sát còn truy xét thêm các khoản “ưu ái chính sách” khác như giao đất không thông qua đấu giá, điều chỉnh chức năng sử dụng đất từ thương mại dịch vụ sang đất ở, những động tác kỹ thuật nhưng mang lại nguồn lợi hàng trăm tỉ đồng cho doanh nghiệp.

Làm rõ quan hệ quyền - tiền

Viện kiểm sát đã sử dụng lời khai của chính bị cáo Nguyễn Văn Hậu để làm sáng tỏ thêm bản chất của các mối quan hệ quyền – tiền. Theo đó, bị cáo Hậu không chỉ “tự nguyện” đưa tiền, mà còn chủ động tìm cách “báo công” với các “lãnh đạo cấp trên” thông qua người trung gian là bị cáo Đặng Trung Hoành (cựu Chánh Văn phòng huyện ủy Mang Thít, tỉnh Vĩnh Long).

Toàn cảnh phiên tòa. Ảnh: Hồng Nguyên.

Chủ tịch Tập đoàn Phúc Sơn khai, đã chi hơn 75 tỉ đồng cho bị cáo Đặng Trung Hoành làm công tác an sinh, trong đó, có khoản 8,5 tỉ đồng để mua đất cho người nhà một “lãnh đạo cấp trên”. Khi Viện kiểm sát hỏi: “Tiền được dùng có đúng mục đích không?”. Bị cáo Hậu trả lời: “Tôi không cần báo cáo, tôi tin tưởng vì ở đó có lãnh đạo cấp trên”.

Lời khai này, cùng các tài liệu điều tra, đã được Viện kiểm sát sử dụng làm căn cứ để truy cứu hành vi “lợi dụng ảnh hưởng với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi” đối với bị cáo Đặng Trung Hoành. Đồng thời, cũng làm sáng tỏ thêm cách Chủ tịch Tập đoàn Phúc Sơn xây dựng mạng lưới “ân tình” xuyên địa phương, lấp liếm bằng các chương trình từ thiện.

Xuyên suốt phần xét hỏi, những câu hỏi của đại diện Viện kiểm sát cho thấy vai trò trung tâm trong việc làm rõ bản chất các hành vi sai phạm của các bị cáo trong vụ án. Từ việc truy đến cùng các tình tiết thiếu nhất quán trong lời khai, đến việc đặt câu hỏi dồn dập, xoáy sâu vào những điểm "lệch pha" giữa các bị cáo. Tại phiên tòa, Viện kiểm sát đã buộc nhiều bị cáo phải từ chối vòng vo, nhận trách nhiệm về hành vi của bản thân.

Đồng thời, các Kiểm sát viên đại diện VKSND TP Hà Nội không né tránh các vấn đề nhạy cảm, mà ngược lại, còn chủ động nhấn mạnh tính chất "giao dịch" trong những lần "tặng tiền", “vay tiền”, “ủng hộ chủ trương”. Những câu hỏi như: “Một triệu USD là vay hay hối lộ?”, “Hậu chuyển đất có xin không?”, hay “Mua không lấy hóa đơn, có đúng quy trình không?”,… Đó là những lát cắt cho thấy Viện kiểm sát không để sót bất kỳ hành vi nào có thể làm mờ ranh giới giữa trách nhiệm công vụ và tư lợi cá nhân.

Ngày mai (27/6), dự kiến phiên tòa sẽ chuyển sang phần tranh luận.

Hồng Nguyên - Vũ Phương