Viện kiểm sát thông báo rút kinh nghiệm đối với việc dân sự

Nội dung vụ án

Thông qua công tác kiểm sát xét xử giám đốc thẩm việc dân sự: “Yêu cầu xác định phần quyền sở hữu tài sản và phần quyền sử dụng đất trong tài sản chung vợ chồng để thi hành án” giữa người yêu cầu là ông Nguyễn Văn Tấn, Chấp hành viên Chi cục Thi hành án dân sự huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk với người có liên quan đến việc giải quyết việc dân sự là vợ chồng bà Phạm Thị Tuyết và ông Vũ Văn Bộ, bị TAND cấp cao tại Đà Nẵng hủy quyết định của cấp sơ thẩm để thụ lý, giải quyết lại sơ thẩm theo đúng quy định của pháp luật, VKSND cấp cao tại Đà Nẵng vừa ban hành thông báo rút kinh nghiệm gửi VKSND các tỉnh, thành phố trong khu vực để nghiên cứu, rút kinh nghiệm đối với việc dân sự trên nhằm nâng cao chất lượng công tác kiểm sát giải quyết các vụ việc dân sự trong thời gian tới.

Nội dung việc dân sự cho thấy, bà Phạm Thị Tuyết có nghĩa vụ thi hành án theo nội dung Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự số 05/2016/QĐST-DS ngày 22/1/2016 của TAND huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk nên ngày 23/2/2016, Chi cục Thi hành án dân sự huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk ban hành Quyết định thi hành án số 461/QĐ-CCTHADS để thi hành.

Tiến hành xác minh điều kiện thi hành án của bà Phạm Thị Tuyết, ông Nguyễn Văn Tấn nhận thấy quyền sử dụng đối với thửa đất số 163, tờ bản đồ số 9a, diện tích 40m2 tại thôn 8, xã Ea Kpam, huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk là tài sản chung của vợ chồng bà Phạm Thị Tuyết và ông Vũ Văn Bộ theo nội dung Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số BR 647481 ngày 12/8/2014 của UBND huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk. Do vậy, ngày 6/9/2016, ông Nguyễn Văn Tấn gửi đơn yêu cầu TAND huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk thụ lý, giải quyết việc dân sự: “Yêu cầu xác định phần quyền sở hữu tài sản và phần quyền sử dụng đất trong khối tài sản chung của vợ chồng để thi hành án” nhằm xác định phần quyền sở hữu tài sản của bà Phạm Thị Tuyết trong khối tài sản chung vợ chồng đối với thửa đất số 163, tờ bản đồ số 9a, diện tích 40m2 nêu trên.

Ngày 1/12/2016, TAND huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk tiến hành xác minh tại địa chỉ của bà Phạm Thị Tuyết được ghi trong đơn yêu cầu của ông Nguyễn Văn Tấn là thôn 8, xã Ea Kpam, huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk, thì được chính quyền địa phương cung cấp: Bà Phạm Thị Tuyết đã chuyển đến cư trú tại thôn 5, xã Ea H'Leo, huyện Ea H'Leo, tỉnh Đắk Lắk. Sau đó, TAND huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk ủy quyền cho TAND huyện Ea H'Leo, tỉnh Đắk Lắk xác minh tại địa chỉ thôn 5, xã Ea H'Leo, huyện Ea H'Leo, nhưng kết quả không có ai là Phạm Thị Tuyết và Vũ Văn Bộ sinh sống tại đây.

Ngày 10/4/2017, TAND huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk lập biên bản làm việc yêu cầu ông Nguyễn Văn Tấn cung cấp rõ địa chỉ nơi cư trú của bà Phạm Thị Tuyết trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày lập biên bản làm việc để TAND huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk tiếp tục giải quyết vụ việc theo quy định của pháp luật.

Hết thời hạn ấn định nêu trên, TAND huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk nhận định: Người yêu cầu là ông Nguyễn Văn Tấn không cung cấp được địa chỉ của người có liên quan đến việc giải quyết việc dân sự là bà Phạm Thị Tuyết nên thuộc trường hợp chưa đủ điều kiện yêu cầu theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 192 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, từ đó ban hành Quyết định đình chỉ giải quyết việc dân sự và trả lại đơn yêu cầu.

Quá trình giải quyết vụ án

Quá trình giải quyết của Tòa án thể hiện, Quyết định đình chỉ giải quyết việc dân sự và trả lại đơn yêu cầu số 27/2017/QĐST-VDS ngày 3/5/2017 của TAND huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk quyết định: Đình chỉ giải quyết việc dân sự thụ lý số 40/2017/TLST-VDS ngày 3/2/2017 về việc xác định quyền sở hữu tài sản và phần quyền sử dụng đất để thi hành án giữa người yêu cầu là ông Nguyễn Văn Tấn với người bị yêu cầu là bà Phạm Thị Tuyết và ông Vũ Văn Bộ.

Một phiên tòa dân sự rút kinh nghiệm. (Ảnh minh họa)

Ngày 26/5/2017, Chi cục Thi hành án dân sự huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk có đơn đề nghị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm đối với Quyết định đình chỉ giải quyết việc dân sự và trả lại đơn yêu cầu số 27/2017/QĐST-VDS ngày 3/5/2017 của TAND huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk.

Quyết định giám đốc thẩm số 26/2020/DS-GDT ngày 9/6/2020 của Ủy ban Thẩm phán TAND cấp cao tại Đà Nẵng chấp nhận Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 06/2020/KN-DS ngày 16/3/2020 của Chánh án TAND cấp cao tại Đà Nẵng, hủy Quyết định đình chỉ giải quyết việc dân sự và trả lại đơn yêu cầu số 27/2017/QĐST-VDS ngày 3/5/2017 của TAND huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk; giao hồ sơ việc dân sự cho TAND huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk nhận lại đơn yêu cầu và thụ lý, giải quyết lại sơ thẩm theo đúng quy định của pháp luật.

Những vấn đề cần rút kinh nghiệm

Theo VKSND cấp cao tại Đà Nẵng, trong vụ việc trên, những vấn đề cần rút kinh nghiệm đó là: Người yêu cầu là ông Nguyễn Văn Tấn đã căn cứ vào địa chỉ của bà Phạm Thị Tuyết là thôn 8, xã Ea Kpam, huyện Cư M'gar được thể hiện trong Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự số 05/2016/QĐST-DS ngày 22/1/2016 của TAND huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk và Quyết định thi hành án số 461/QĐ-CCTHDS ngày 23/2/2016 của Chi cục Thi hành án dân sự huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk để ghi trong Đơn yêu cầu Tòa án giải quyết việc dân sự là theo đúng địa chỉ của người có liên quan đến việc giải quyết việc dân sự.

Quá trình giải quyết việc dân sự, TAND huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk tiến hành xác minh tại địa chỉ nơi đăng ký thường trú và địa chỉ nơi mới chuyển đến của bà Phạm Thị Tuyết đều có kết quả là bà Phạm Thị Tuyết và ông Vũ Văn Bộ không cư trú, không có mặt ở những địa chỉ này.

Như vậy, ông Nguyễn Văn Tấn đã ghi đầy đủ và đúng địa chỉ nơi cư trú của người có liên quan đến việc giải quyết việc dân sự - bà Phạm Thị Tuyết, nhưng vợ chồng bà Phạm Thị Tuyết đã thay đổi nơi cư trú mà không thông báo địa chỉ mới cho cơ quan có thẩm quyền, người có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về cư trú, làm cho ông Nguyễn Văn Tấn không biết được nhằm mục đích che giấu địa chỉ, trốn tránh nghĩa vụ...

Trường hợp này, căn cứ vào điểm e khoản 1 Điều 192 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015; Điều 5 Nghị quyết số 04/2017/NQ-HĐTP ngày 5/5/2017 của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao, thì TAND huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk không trả lại đơn yêu cầu mà xác định người có liên quan đến việc giải quyết việc dân sự cố tình giấu địa chỉ để tiến hành thụ lý, giải quyết việc dân sự nêu trên theo thủ tục chung.

Thế nhưng, TAND huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk lại áp dụng điểm b khoản 1 Điều 192 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 quy định về trường hợp chưa đủ điều kiện khởi kiện theo quy định của pháp luật để đình chỉ giải quyết việc dân sự và trả lại đơn yêu cầu là không đúng quy định pháp luật.

Ngoài ra, khi thụ lý, giải quyết việc dân sự nêu trên, TAND huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk xác định bà Phạm Thị Tuyết và ông Vũ Văn Bộ tham gia tố tụng với tư cách là người bị yêu cầu là không đúng quy định của pháp luật, vì theo quy định tại khoản 1 Điều 68 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, thì: “Đương sự trong việc dân sự là cơ quan, tổ chức, cá nhân bao gồm người yêu cầu giải quyết việc dân sự và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan”, không có người bị yêu cầu.

P.V