Việt Nam áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu từ 1/1/2024

Kết quả biểu quyết điện tử cho thấy, có 462 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành (chiếm tỷ lệ 93,52 %). Như vậy, với đa số đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu.

Theo nội dung Nghị quyết, người nộp thuế là đơn vị hợp thành của tập đoàn đa quốc gia có doanh thu trong báo cáo tài chính hợp nhất của công ty mẹ tối cao ít nhất 2 năm trong 4 năm liền kề trước năm tài chính tương đương 750 triệu Euro (EUR) trở lên.

Trong đó trừ các trường hợp sau: Các tổ chức của chính phủ; tổ chức quốc tế; tổ chức phi lợi nhuận; quỹ hưu trí; quỹ đầu tư là công ty mẹ tối cao; tổ chức đầu tư bất động sản là công ty mẹ tối cao; tổ chức có ít nhất 85% giá trị tài sản thuộc sở hữu trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua các tổ chức.

Nghị quyết có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2024, áp dụng từ năm tài chính 2024.

Quốc hội tiến hành biểu quyết thông qua Nghị quyết về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu.

Trước đó, trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết, Quốc hội đã thảo luận tại Tổ và tại Hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu.

Đã có 36 lượt ý kiến phát biểu tại Tổ và 9 lượt ý kiến phát biểu tại Hội trường về nội dung này. Về cơ bản, các vị đại biểu Quốc hội (ĐBQH) thống nhất cao về sự cần thiết phải ban hành Nghị quyết để chủ động hội nhập quốc tế, nội luật hóa các quy định của OECD để giữ được quyền đánh thuế tối thiểu toàn cầu (TTTC) tại Việt Nam. Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã chỉ đạo Cơ quan thẩm tra phối hợp với Cơ quan soạn thảo và các cơ quan liên quan nghiêm túc tiếp thu và giải trình đầy đủ ý kiến của các vị ĐBQH, đồng thời, chỉnh lý, hoàn thiện nội dung dự thảo Nghị quyết.

Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu.

Về hình thức văn bản và tên của Dự thảo Nghị quyết, một số ý kiến tán thành đề xuất tên gọi của Nghị quyết không có chữ "thí điểm" để bảo đảm sự chắc chắn cho văn bản đạt chuẩn theo quy định của OECD. Có ý kiến đề nghị coi Nghị quyết như một Luật thuế/Nghị quyết chính thức, không phải là thí điểm để bảo đảm tính ổn định. Có ý kiến đề nghị tên gọi của Nghị quyết phải là Nghị quyết thí điểm. Có ý kiến đề nghị sử dụng tên gọi khác cho Nghị quyết.

Về nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết, dự thảo Nghị quyết quy định về việc áp dụng thuế TTTC là những nội dung hoàn toàn mới, có nhiều quy định là khác, trái với các quy định hiện hành của Luật Thuế TNDN và một số luật liên quan khác. Vì vậy, theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL), đây là một Nghị quyết thí điểm và tên gọi của Nghị quyết nên có chữ "thí điểm".

Tuy nhiên, để bảo đảm sự chắc chắn cho văn bản đạt chuẩn khi OECD hoặc các nước có quyền lợi liên quan thực hiện rà soát đồng cấp, UBTVQH đề nghị tên gọi của Nghị quyết không có chữ "thí điểm" nhưng được áp dụng như một Nghị quyết thí điểm để có cơ sở pháp lý cho việc áp dụng những quy định về chính sách mới, khác với các quy định của các luật, nghị quyết hiện hành. Đồng thời, đề nghị cho giữ tên gọi của Nghị quyết như dự thảo để thể hiện đúng tinh thần quy định của OECD và phù hợp thông lệ chung của các nước.

Giải trình về phạm vi điều chỉnh, tiếp thu ý kiến đại biểu, UBTVQH cho rằng, cần nghiên cứu đưa quy định nội dung này vào Luật Thuế TNDN khi sửa đổi. Theo đó, giao Chính phủ khẩn trương xây dựng hồ sơ Dự án Luật Thuế TNDN (sửa đổi), bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh (CTXDLPL) năm 2024 để có thể áp dụng từ năm tài chính 2025, đảm bảo giữ được quyền đánh thuế đối với các Khoản thanh toán chịu thuế dưới mức tối thiểu của Việt Nam theo quy định về thuế TTTC.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết

Đối với quy định về tổ chức thực hiện, tiếp thu ý kiến của các vị ĐBQH, để tránh khả năng Nghị quyết bị xem là "không đạt chuẩn" theo quy định của OECD đồng thời, để tạo cơ sở pháp lý cho việc thực hiện các quy định của dự thảo Nghị quyết, UBTVQH đã điều chỉnh lại nội dung quy định này và thể hiện tại khoản 2, Điều 8 của dự thảo Nghị quyết theo hướng: "Trường hợp có quy định khác nhau về cùng một vấn đề giữa Nghị quyết này với luật, nghị quyết khác của Quốc hội thì áp dụng quy định của Nghị quyết này". Như vậy, các nhà đầu tư thuộc diện điều chỉnh sẽ bắt buộc phải nộp thuế TTTC tại Việt Nam và cũng có khả năng họ sẽ khiếu kiện trong trường hợp muốn nộp khoản thuế này về nước mẹ. Vì vậy, đồng thời với việc ban hành Nghị quyết này, đề nghị Chính phủ chủ động chuẩn bị và có các giải pháp, phương án xử lý hiệu quả, phù hợp trong trường hợp có thể xảy ra tranh chấp, khiếu kiện để bảo đảm môi trường đầu tư.

Có ý kiến đề nghị bổ sung nội dung giao Chính phủ chỉ đạo các cơ quan liên quan khẩn trương chuẩn bị các điều kiện cần thiết để bảo đảm việc thực hiện Nghị quyết; xây dựng kế hoạch, lộ trình triển khai chính thức với các nội dung cụ thể, bao gồm cả các hoạt động hợp tác quốc tế đa phương với các nước và tổ chức bộ máy trong nước để bảo đảm năng lực thực hiện cho cơ quan thuế và người nộp thuế. Có ý kiến đề nghị sau khi ban hành Nghị quyết, Chính phủ cần khẩn trương nghiên cứu sửa Luật Thuế TNDN một cách đồng bộ để bảo đảm hiệu lực pháp lý.

Về nội dung này, UBTVQH xin tiếp thu ý kiến ĐBQH để bổ sung vào Điều 7 nội dung yêu cầu chuẩn bị các điều kiện cần thiết để bảo đảm triển khai thực hiện Nghị quyết; đồng thời bổ sung vào Điều 8 nội dung yêu cầu sửa đổi đồng bộ Luật Thuế TNDN, gắn kết với vấn đề về thời hạn hiệu lực.

Xuân Trường - Thế Công