Việt Nam cam kết, đầu tư, hành động để chấm dứt bệnh lao

Những năm qua Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm đến công tác phòng, chống lao được thể hiện thông qua sự cam kết mạnh mẽ trong công tác phòng, chống lao với nhiều chính sách và hành động cụ thể.

Bệnh viện Lao và Bệnh phổi tỉnh Tiền Giang thực hiện chụp Xquang phổi cho người được tầm soát bệnh lao.

Đặc biệt, trong năm 2024, Công điện 25 ngày 25-3-2024 của Thủ tướng chính phủ về việc tăng cường công tác phòng, chống bệnh lao đã đẩy mạnh những nỗ lực phòng, chống lao trên toàn quốc, mang lại những hiệu quả vượt bậc thể hiện qua những con số ấn tượng nhất từ trước đến nay, với số bệnh nhân lao được phát hiện trên 113.000 ca (tăng 7% so với năm 2023), tỷ lệ lao có bằng chứng vi khuẩn là 72,8%, tỷ lệ điều trị thành công đạt trên 90% (cao hơn tỷ lệ toàn cầu ở mức 88%).

Thành công này là nhờ vào việc đẩy mạnh hoạt động xét nghiệm, áp dụng chiến lược 1X (Xpert), 2X (Xquang và xét nghiệm Xpert) để chẩn đoán sớm bệnh lao tại các cơ sở y tế trên toàn quốc.

Mặc dù vậy, tình hình dịch tễ bệnh lao tại nước ta còn rất nặng nề, Tổ chức Y tế thế giới ước tính Việt Nam có khoảng 182.000 bệnh nhân lao mới; 9.900 bệnh nhân lao kháng thuốc và có khoảng 11.000 người tử vong do lao hằng năm. Năm 2023, Việt Nam đứng thứ 12/30 quốc gia có gánh nặng bệnh lao cao nhất thế giới và đứng thứ 10/30 quốc gia có số lượng bệnh nhân lao kháng thuốc cao nhất toàn cầu.

Thông tin từ Bệnh viện Lao và Bệnh phổi Tiền Giang, trong năm 2024 toàn tỉnh phát hiện 2.100 bệnh nhân lao các thể, giảm khoảng 4,7% so với cùng kỳ 2023. Số bệnh nhân lao mới có bằng chứng vi khuẩn học là 1.477 bệnh nhân, giảm 3% với cùng kỳ 2023. Số bệnh nhân không có bằng chứng vi khuẩn học và lao ngoài phổi là 442 bệnh nhân, giảm 11,2% so với cùng kỳ năm 2023.

Số người mắc lao được tư vấn, xét nghiệm HIV là 1.985 người, đạt 94,5%, qua đó ghi nhận 2,9% số bệnh nhân này có kết quả dương tính với HIV. Tiền Giang là địa phương có tỷ lệ điều trị khỏi cho số bệnh nhân lao phổi có bằng chứng vi khuẩn học mới rất cao, đạt 93%, tức cao hơn tỷ lệ của cả nước; tỷ lệ bệnh nhân tử vong là 3,9%; tỷ lệ âm hóa đàm sau 2 tháng điều trị của bệnh nhân mới cũng duy trì ở mức độ cao và ổn định.

Tiền Giang duy trì và tiếp tục triển khai hệ thống thu thập, quản lý thông tin, báo cáo trên hệ thống vitimes trong toàn tỉnh. Song song đó, có sự phối hợp giữa Chương trình chống lao tỉnh và trại giam trong công tác quản lý điều trị bệnh nhân lao và lao kháng đa thuốc. Trong năm 2024, thực hiện tầm soát bệnh lao cho 5.205 phạm nhân, phát hiện 43 ca dương tính.

Bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Tấn Lộc, Giám đốc Bệnh viện Lao và Bệnh phổi Tiền Giang cho biết: “Để đẩy mạnh công tác phòng, chống lao, chúng tôi thực hiện tầm soát chủ động để phát hiện kịp thời bệnh trong cộng đồng.

Trong đó, từ nguồn kinh phí địa phương, trong năm 2024, chúng tôi thực hiện tầm soát gần 3.800 đối tượng nguy cơ tại huyện Gò Công Tây, qua đó phát hiện 598 người có kết quả Xquang phổi bất thường, sau đó chúng tôi thực hiện xét nghiệm Xpert ghi nhận 24 ca dương tính với lao và 1 ca mắc lao kháng đa thuốc.

Ngoài ngân sách tỉnh, bệnh viện đã chủ động vận động kinh phí khám sàng lọc chủ động bệnh lao từ nguồn hỗ trợ của Tổ chức sức khỏe gia đình quốc tế (FHI360) tại huyện Gò Công Đông, TP. Gò Công, huyện Chợ Gạo và TP. Mỹ Tho bằng chụp Xquang, xét nghiệm Xpert, qua sàng lọc ghi nhận 53 ca dương tính với lao và 270 người mắc lao tiềm ẩn.

Mặc dù đã nỗ lực và đạt kết quả tích cực trong công tác phòng, chống bệnh lao nhưng bệnh lao vẫn còn là gánh nặng y tế của tỉnh. Thông tin từ Bệnh viện Lao và Bệnh phổi Tiền Giang, Tiền Giang thuộc nhóm tỉnh có gánh nặng bệnh lao cao của cả nước. Tiền Giang có số phát hiện bệnh lao đứng thứ 5 trong số 13 tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long và đứng thứ 10 trong số 63 tỉnh, thành trên toàn quốc.

Tỷ lệ bệnh nhân lao phổi có bằng chứng vi khuẩn học mới thu nhận trong năm 2024 là 1.477 người, tương đương 80 người/100.000 dân. Tỷ lệ bệnh nhân lao các thể thu nhận là 2.100 người, tương đương 114 người/ 100.000 dân. Số bệnh nhân lao tử vong là 62 người, tương đương 3 người/100.000 dân.

Theo Bác sĩ Nguyễn Tấn Lộc, khó khăn trong công tác phòng, chống bệnh lao của tỉnh thời gian qua là dịch tễ lao trong tỉnh còn cao, bệnh lao và lao kháng đa thuốc còn là gánh nặng cho ngành Y tế tỉnh nhà. Công tác phối hợp, kết hợp trong hoạt động chống lao giữa y tế công và y tế tư nhân còn hạn chế.

Hầu hết sự phối hợp chủ yếu là mô hình chuyển người nghi lao đến khám phát hiện. Sự hợp tác để phát hiện lao trẻ em giữa Chương trình chống lao tỉnh và các cơ sở nhi khoa tỉnh, huyện còn thấp.

PHÒNG NGỪA BỆNH LAO PHỔI

Mục đích hoạt động của Chương trình chống lao của tỉnh tới năm 2025 là giảm số người mắc bệnh lao trong cộng đồng xuống dưới 100 người trên 100.000 người dân (giảm 3% trên năm); giảm số người chết do bệnh lao xuống dưới 3 người trên 100.000 người dân; tăng cường tầm soát, sàng lọc, phát hiện thường quy, phát hiện chủ động bệnh nhân lao đa kháng thuốc, tiền/siêu kháng thuốc, tăng tối đa chỉ tiêu thu nhân điều trị tại các huyện thị, đưa vào quản lý điều trị trong Chương trình chống lao nhằm đạt và vượt các chỉ tiêu đặt ra.

Bệnh viện Lao và Bệnh phổi tỉnh Tiền Giang chủ động tầm soát bệnh lao trong cộng đồng tại TP. Mỹ Tho năm 2024.

Đặc biệt là tăng cường công tác vận động, truyền thông, huy động xã hội nhằm nâng cao nhận thức về bệnh lao và huy động sự tham gia của cộng đồng trong công tác phòng chống lao; tăng cường sàng lọc, chẩn đoán, điều trị và dự phòng lao trẻ em; tăng cường hoạt động phối hợp y tế công - tư và công - công trong phòng, chống lao… Trong năm 2025, Bệnh viện Lao và Bệnh phổi sẽ thực hiện sàng lọc chủ động phát hiện bệnh lao trong cộng động tại huyện Châu Thành, TX. Cai Lậy.

Trong phòng, chống dịch bệnh nói chung, đặc biệt là trong phòng, chống bệnh lao thì cùng với sự quyết tâm của chính quyền, cơ quan chuyên môn thì sự chủ động và ý thức của người dân trong cộng đồng đóng vai trò quyết định đặc biệt. Bệnh lao phổi là bệnh truyền nhiễm, rất dễ lây và lan nhanh trong cộng đồng nếu nguồn lây không được kiểm soát.

Để phòng ngừa sự lây lan của bệnh lao phổi, phụ huynh cần chủ động tiêm phòng bệnh lao phổi cho trẻ ngay sau khi trẻ chào đời. Ngoài ra, mọi người nên sử dụng khẩu trang đúng cách khi đi ra ngoài hoặc khi tiếp xúc với người bệnh lao phổi dương tính; che miệng khi hắt hơi, rửa tay sạch sẽ thường xuyên, nhất là trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh; không sử dụng chung đồ dùng cá nhân với người bệnh.

Người bệnh lao phổi tránh lây nhiễm cho người khác bằng cách không ngủ cùng phòng với người khác, không đến nơi đông người; đeo khẩu trang; khi ho, hắt hơi phải che miệng, khạc đờm vào chỗ quy định và đờm hoặc các vật chứa nguồn lây phải được hủy đúng phương pháp; tận dụng ánh nắng mặt trời càng nhiều càng tốt cho nơi ở và các vật dụng của người bệnh.

Thực hiện lối sống lành mạnh như ăn uống hợp lý, ngủ đầy đủ, tập thể dục đều đặn và không sử dụng các chất gây nghiện như ma túy, rượu bia, thuốc lá; vệ sinh nơi ở, nơi làm việc và khám sức khỏe định kỳ là điều cần thiết để phòng bệnh lao.

Bác sĩ Nguyễn Tấn Lộc khuyến cáo, mọi người khi phát hiện triệu chứng nghi ngờ mắc bệnh lao cần đến cơ sở y tế để khám tầm soát nhằm phát hiện sớm bệnh lao. Khi phát hiện bệnh thì tích cực điều trị sớm. Bệnh nhân uống thuốc đúng liều và đủ thời gian thì bệnh sẽ khỏi hoàn toàn.

THỦY HÀ