Việt Nam cần tận dụng lợi thế để phát triển hơn nữa ngành công nghiệp hỗ trợ

Cơ hội để ngành công nghiệp hỗ trợ bứt phá

Theo số liệu từ Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Tài chính), tính đến hết tháng 7/2025, Việt Nam đã thu hút được hơn 522 tỷ USD vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, trong đó có sự xuất hiện của nhiều tập đoàn công nghiệp lớn trên thế giới đầu tư tại Việt Nam. Điển hình như Samsung, LG, Canon, Honda, Toyota, Intel…

Việt Nam có nhiều cơ hội phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ. Ảnh minh họa

Điểm chung của nhiều tập đoàn nước ngoài khi đầu tư vào Việt Nam là mong muốn nâng cao tỷ lệ nội địa hóa. Và để hiện thực hóa mong muốn đó, một số tập đoàn đã hợp tác với Bộ Công Thương và các địa phương để phát triển các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ. Đơn cử như Samsung, Tập đoàn này đã phối hợp với Bộ Công Thương để phát triển nhà máy thông minh cho 9 doanh nghiệp tại tỉnh Bắc Ninh và tỉnh Vĩnh Phúc (nay là tỉnh Phú Thọ). Trước đó, trong giai đoạn 2018-2021, Bộ Công Thương và Samsung đã đào tạo 406 chuyên gia về công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam.

Xác định công nghiệp hỗ trợ là ngành quan trọng, thời gian qua, Chính phủ cũng đã ban hành hàng loạt các chính sách tạo thuận lợi cho doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này. Gần đây nhất, vào ngày 14/7/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định 205/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 111/2015/NĐ-CP ngày 3/11/2015 của Chính phủ về phát triển công nghiệp hỗ trợ. Nghị định đã cụ thể hơn nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tham gia vào lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ.

Đánh giá về cơ hội của Việt Nam trong phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ, ông Hamada Shogo - Tổng giám đốc Công ty TNHH Daiwa Việt Nam - một doanh nghiệp 100% vốn từ Nhật Bản đang đầu tư tại Việt Nam cho biết: Chính sách của Chính phủ Việt Nam trong thời gian gần đây đã và đang tạo động lực để hỗ trợ cho các doanh nghiệp nền tảng địa phương, các doanh nghiệp cung cấp linh phụ kiện phục vụ lĩnh vực công nghiệp.

Là một doanh nghiệp Nhật Bản đầu từ vào lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam, ông Ogawa Tsuyoshi - Giám đốc Công ty TNHH TKR Manufacturing cho rằng: Đã đầu tư vào Việt Nam từ năm 2018 và đã hoạt động được 7 năm, với tổng số lao động hơn 500 người. Ông Ogawa Tsuyoshi đánh giá, ngành công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam có nhiều cơ hội tăng trưởng và phát triển trong khu vực ASEAN.

Việt Nam cần tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp tham gia phát triển CNHT. Ảnh: NH

Giải pháp để Việt Nam tận dụng cơ hội

Cơ hội thì rất tốt, song theo ông Đặng Thanh Bình - Giám đốc Công ty CP Công nghiệp TCI, đơn vị có gần 20 năm kinh nghiệm trong phát triển sản phẩm công nghiệp hỗ trợ và hiện là nhà cung cấp linh kiện cho nhiều doanh nghiệp FDI lớn của Nhật Bản cho biết: Doanh nghiệp công nghiệphỗ trợ tại Việt Nam vẫn đang đối diện với rất nhiều thách thức liên quan đến chính sách thuế và pháp luật đầu tư.

Ngoài ra, một thách thức chủ yếu mà doanh nghiệp Việt đang phải đối mặt đó là quy mô nhỏ, đi lên từ nghề, do đó, việc tiếp cận với các chính sách, chủ trương hay cơ chế hỗ trợ từ phía Nhà nước sẽ gặp phải những hạn chế nhất định, thậm chí có thể gọi là nhiều rào cản, khó khăn. Trong đó, có thể kể tới như rào cản về hỗ trợ vay vốn, hỗ trợ liên quan tới xây dựng nhà xưởng hay ưu đãi về thuế…

“Ngoài ra, vấn đề tiêu chuẩn luôn là bài toán đau đầu với đa số doanh nghiệp nhỏ, bởi chưa có sự đầu tư bài bản, cũng chưa sẵn sàng đầu tư nhiều do nội lực yếu, nên đôi khi khó có sự đồng bộ về các tiêu chuẩn. Hay như việc quản lý về chất lượng cũng là 1 rào cản nhất định khi doanh nghiệp tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Bởi khách hàng trong chuỗi thường đòi hỏi rất cao về tính đồng đều, tính đối ứng hoặc tính sẵn sàng trong sản xuất…” - ông Đặng Thanh Bình thông tin.

Thừa nhận những thách thức mà doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam đang phải đối mặt, ông Phan Đăng Tuất - Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam cho rằng, hiệp hội đã nhiều lần phản ánh lên Chính phủ và các cơ quan chức năng về những khó khăn và mong muốn của doanh nghiệp, đồng thời kiến nghị doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ cần những chính sách “đặc sắc” để phát triển và cạnh tranh với các doanh nghiệp trong khu vực.

Đặc biệt, trong số các đề xuất gửi tới Chính phủ, Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam đã đặc biệt lưu ý tới chính sách cung cấp dịch vụ hỗ trợ của Chính phủ như là các trung tâm thử nghiệm, trung tâm kiểm nghiệm hàng hóa, giúp doanh nghiệp trong ngành có chứng chỉ chất lượng để có thể gia nhập được cuộc chơi toàn cầu; hay như các trung tâm khởi nghiệp như ở nhiều quốc gia khác, họ mở ra những công xưởng để cho doanh nghiệp tới thuê, chế tạo thử các sản phẩm hay dịch vụ… hy vọng những đề xuất này sẽ được Chính phủ sẽ quan tâm và giải quyết trong thời gian tới.

Để tạo “sân chơi” cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam, đồng thời mở ra cơ hội giao thương quốc tế cho ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, ông Phan Đăng Tuất cho biết, trong tháng 9/2025, Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ sẽ tổ chức Triển lãm giao thương quốc tế ngành công nghiệp chế tạo (FBC ASEAN 2025). Sự kiện sẽ thu hút hơn 500 gian hàng trưng bày và giới thiệu sản phẩm về các giải pháp, công nghệ và thiết bị mới nhất trong lĩnh vực cơ khí, tự động hóa, linh kiện điện, điện tử và gia công chính xác của các doanh nghiệp trong nước, các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, các doanh nghiệp quốc tế đến từ Đức, Italia, Nhật Bản, Thái Lan. Đồng thời, kết nối mạng lưới với hơn 23.000 doanh nghiệp chế tạo toàn cầu theo nhiều hình thức như trực tiếp, trực tuyến...

Theo ông Phan Đăng Tuất, đây là sự kiện có 80% doanh nghiệp sản xuất tham dự, mục tiêu của triển lãm nhằm tạo cầu nối giúp các doanh nghiệp Việt tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu, qua đó nâng cao năng lực sản xuất thông qua các buổi hội thảo chuyên sâu và hợp tác chuyển giao công nghệ.

Nguyễn Hòa