Việt Nam có tốc độ thoát nghèo nhanh nhưng vẫn còn nhiều vùng nguy cơ tái nghèo cao

Tại hội nghị cung cấp thông tin cho báo chí về công tác nhân quyền và thông tin đối ngoại vừa diễn ra sáng nay ở Hà Nội, ông Phạm Hồng Đào, Phó chánh văn phòng Quốc gia về giảm nghèo - Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã cung cấp một số thông tin đáng chú ý về công tác xóa đói giảm nghèo tại Việt Nam, góp phần đảm bảo quyền con người.

Ông Phạm Hồng Đào, Phó chánh văn phòng Quốc gia về giảm nghèo - Bộ Nông nghiệp và Môi trường cung cấp thông tin về công tác xóa đói giảm nghèo tại Việt Nam

Việt Nam trong nhóm nước có tốc độ thoát nghèo nhanh nhất

Ông Đào cho biết, giai đoạn 2021-2025, các kết quả giảm nghèo đã đạt và vượt mục tiêu, chỉ tiêu Quốc hội, Chính phủ giao (chỉ tiêu giao là giảm 1-1,5%/năm). Tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 5,2% năm đầu kỳ xuống còn 1,93% năm 2024. Trung bình mỗi năm, tỷ lệ hộ nghèo vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giảm trên 3%.

Dự kiến hết năm 2025, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm còn khoảng 0,9-1,1%; tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số còn 12,55%.

“Năm 1998, tỷ lệ hộ nghèo của cả nước khoảng 58%, cuối 2024 chỉ còn 1,93%, dự kiến hết năm 2025 theo chuẩn nghèo 2021-2025 chỉ còn khoảng 1%. Cộng đồng quốc tế ghi nhận Việt Nam là một trong những nước có tốc độ thoát nghèo nhanh nhất”, ông Đào phấn khởi nói.

Để có được thành tựu nêu trên, Đảng và Nhà nước đã ưu tiên bố trí nhiều nguồn lực triển khai thực hiện các chính sách giảm nghèo. Riêng chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững có tổng kinh phí giai đoạn 2021-2025 là 75.000 tỷ đồng; trong đó vốn ngân sách trung ương là 48.000 tỷ đồng, vốn đối ứng của địa phương khoảng 12.000 tỷ đồng và các nguồn huy động xã hội hóa khác.

Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 đã tập trung đầu tư phát triển kinh tế - xã hội vùng lõi nghèo, hỗ trợ đối tượng yếu thế không rơi vào nghèo đói.

Nhờ sự hỗ trợ của các cấp chính quyền, sau quá trình triển khai chính sách của Đảng và Nhà nước, rất nhiều hệ thống hạ tầng như điện, đường, trường, trạm… được đầu tư, góp phần cải thiện đáng kể đời sống của người dân trên các địa bàn nghèo, vùng đặc biệt khó khăn.

Cùng với đó, hơn 10.500 mô hình, dự án giảm nghèo đã được triển khai, tạo sinh kế bền vững, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế và lao động tại các địa phương nghèo.

“Ở vùng sâu, vùng xa, thực ra người dân cũng chẳng muốn xa quê vì kéo theo nhiều vấn đề xã hội như nguy cơ rủi ro đối với trẻ em. Cần tạo việc làm ổn định để họ có thu nhập, không phải di cư”, ông Đào lưu ý.

Thách thức lớn tại vùng sâu, vùng xa

Cũng theo ông Đào, công tác giảm nghèo trong giai đoạn tới còn khá nhiều thách thức.

Một số vùng khó khăn như trung du và miền núi phía Bắc, Tây Nguyên, tỷ lệ hộ nghèo còn cao, nhiều nơi trên 50%, thậm chí trên 70%, nguy cơ tái nghèo cao.

“Vẫn còn tình trạng một số ít người dân không chịu thoát nghèo, muốn nghèo mãi, bởi suy nghĩ “tại sao phải đi làm khi nhà nước cho tiền ăn tiêu rồi”. Đây cũng là cái khó cho cơ quan làm chính sách, cần phải thiết kế sao để thay đổi tư duy nhận thức của họ”, ông Đào phản ánh.

Một số địa phương vùng sâu, vùng xa vẫn thiếu cơ sở hạ tầng thiết yếu, dịch vụ y tế, giáo dục, nước sạch, vệ sinh môi trường còn hạn chế; hạ tầng sản xuất, thương mại, logistics chưa đồng bộ, ảnh hưởng đến hiệu quả sinh kế.

Ở nhiều địa phương, việc triển khai các mô hình giảm nghèo còn thiếu tính bền vững, chưa thực sự gắn với điều kiện thực tế, văn hóa bản địa và nhu cầu phát triển dài hạn.

Hiện Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang tích cực phối hợp với các bộ, ngành liên quan xây dựng chuẩn nghèo cho giai đoạn 2026-2030.

“Chỉ thị 05 của Ban Bí thư giao Chính phủ xây dựng chuẩn nghèo đa chiều, bao trùm và bền vững, phù hợp điều kiện phát triển kinh tế - xã hội từng thời kỳ. Tại cuộc họp mới đây, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục cập nhật các chỉ số về các chiều thiếu hụt dịch vụ xã hội cơ bản, trong đó nghiên cứu thêm chỉ số về ảnh hưởng thiên tai”, ông Đào thông tin.

“Chúng tôi mong muốn nâng chuẩn nghèo thu nhập, nhưng cũng có ý kiến cho rằng ngân sách chưa có khả năng đáp ứng, cứ tạm áp dụng chuẩn nghèo cũ 2021-2025 cho giai đoạn 2026-2030, sau có tiền thì tính tiếp. Nhưng như thế sẽ rất khó triển khai công tác giảm nghèo trong bối cảnh mới”, ông Đào chia sẻ thêm.

Bình Minh