Việt Nam-Cuba: 'Mối tình' đặc biệt giữa hai dân tộc ở phía Đông-Tây của địa cầu
'Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu mình', câu nói bất hủ của Chủ tịch Cuba Fidel Castro đã in sâu vào trái tim các thế hệ người Việt Nam.
Chủ tịch Cuba Fidel Castro với các chiến sĩ đoàn Khe Sanh, Quân Giải phóng Trị Thiên - Huế, trong chuyến thăm vùng giải phóng Quảng Trị, ngày 15/9/1973. (Ảnh tư liệu: TTXVN).
Có ai chưa từng biết đến đất nước Cuba và “mối tình” Việt Nam-Cuba bởi rằng “mối tình” bình dị mà thiêng liêng ấy đã đi vào thơ ca, vào văn học cách mạng. Chắc hẳn ai cũng cảm thấy quen thuộc và thân thương khi bên tai vang lên những lời thơ Tỗ Hữu…
“Nửa vòng trái đất, rẽ tầng mây
Anh đến Cuba một sáng ngày
…
Chào cô em gái, nữ dân quân
Súng vác ngang vai, đẹp tuyệt trần
…
Trông em mà tưởng ở quê nhà
Cô gái Hòn Gai canh biển xa...”
Cùng bước qua thăng trầm của lịch sử
Nhắc đến Cuba là nhắc đến đảo quốc anh hùng, giàu lòng nhân ái và ý chí tự cường. Nói về quan hệ Việt Nam-Cuba là nói về mối tình hữu nghị đặc biệt, thủy chung, trong sáng, hiếm có trong quan hệ quốc tế. Gắn kết về lý tưởng cách mạng cao đẹp, đấu tranh vì độc lập, tự do đã tạo nên đồng cảm, thấu hiểu và sẻ chia giữa hai dân tộc nằm ở hai nửa Đông – Tây của địa cầu, vun đắp nghĩa tình sâu đậm đi qua hơn 60 năm cùng thăng trầm của lịch sử.
Như một “cơ duyên” lịch sử, Việt Nam và Cuba cùng chia sẻ nét tương đồng về những sự kiện trọng đại, làm thay đổi vận mệnh mỗi quốc gia và trở thành nguồn cổ vũ to lớn đối với các dân tộc chịu áp bức trên khắp thế giới. Trong dòng chảy không thể đảo ngược của phong trào đấu tranh chống thực dân, giải phóng dân tộc, Việt Nam có chiến thắng Điện Biên Phủ ngày 7/5/1954 lừng lẫy địa cầu; Cuba có thắng lợi cách mạng ngày 1/1/1959, sự kiện mang tầm ảnh hưởng lớn nhất ở Mỹ Latinh trong thế kỷ XX và làm thay đổi cục diện chính trị khu vực.
Lễ ký hiệp định thiết lập quan hệ ngoại giao đầy đủ Việt Nam-Cuba ngày 2/12/1960, tại Hà Nội. (Nguồn: TTXVN)
Việt Nam và Cuba thiết lập quan hệ ngoại giao vào ngày 2/12/1960, hai năm sau khi Cách mạng Cuba thành công (1/1/1959).
Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Cuba là nước luôn đi đầu trong phong trào quốc tế ủng hộ Việt Nam, là nước đầu tiên trên thế giới công nhận Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam và chấp thuận Phái đoàn Đại diện thường trú của Mặt trận (7/1962), thành lập Ủy ban Đoàn kết với miền Nam Việt Nam (25/9/1963), công nhận về mặt ngoại giao Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam (20/12/1965), cử Đại sứ bên cạnh Ủy ban trung ương Mặt trận Dân tộc Giải phóng (3/1969)…
Cuba cũng dành nhiều sự giúp đỡ về kinh tế, quân sự cho Việt Nam vào những thời khắc quan trọng của cuộc kháng chiến.
Quan hệ đoàn kết, anh em giữa Việt Nam và Cuba do Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chủ tịch Fidel Castro đặt nền móng trong hơn 60 năm qua được thúc đẩy ngày càng phát triển lớn mạnh không ngừng. "Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu mình", câu nói bất hủ của Chủ tịch Cuba Fidel Castro đã in sâu vào trái tim các thế hệ người Việt Nam, thể hiện sâu sắc tình anh em, tình đồng chí keo sơn giữa Việt Nam-Cuba trong những năm tháng chiến tranh ác liệt và trong công cuộc xây dựng, đổi mới đất nước hiện nay.
Trong chuyến thăm chính thức Việt Nam lần đầu tiên vào tháng 9/1973, bất chấp tình hình nguy hiểm, Chủ tịch Fidel Castro đã đến tận khu giải phóng Quảng Trị. Thay mặt nhân dân Cuba, Chủ tịch Fidel Castro tặng Việt Nam 5 công trình kinh tế-xã hội với tổng giá trị khoảng 80 triệu USD. Cuba cũng là nước có vai trò rất quan trọng trong việc vận động các nước Mỹ Latinh ủng hộ Việt Nam gia nhập Liên hợp quốc tại Khóa họp 32 Đại hội đồng Liên hợp quốc năm 1977. Trong suốt thập niên 1980-1990, dù phải đối mặt với muôn vàn khó khăn, đặc biệt là chống lại chính sách bao vây, cấm vận của Mỹ, Cuba tiếp tục viện trợ thuốc men, vaccine, lương thực cho Việt Nam.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch Cuba Miguel Díaz-Canel trước khi tiến hành hội đàm ngày 9/11/2018 tại Hà Nội. (Nguồn: VGP)
Lời “cảm ơn” từ trái tim
Đáp lại tình cảm to lớn của nhân dân Cuba đã dành cho Việt Nam, khi Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa Ðông Âu sụp đổ, Mỹ siết chặt cấm vận, Cuba đã phải đương đầu với muôn vàn khó khăn, trong hoàn cảnh đó, Việt Nam đã dành cho đất nước anh em Cuba sự ủng hộ hết lòng, đã gửi gạo, quần áo, đồ dùng học tập và nhiều mặt hàng tiêu dùng thiết yếu sang giúp nhân dân Cuba. Từ đó đến nay, Việt Nam tiếp tục viện trợ lương thực, thực phẩm, máy móc và trang thiết bị giúp nước bạn, đồng thời tích cực vận động các quốc gia trên thế giới kêu gọi Mỹ bỏ bao vây cấm vận Cuba.
Với đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, Việt Nam đã nhiều lần bày tỏ tình đoàn kết, ủng hộ nhiệt tình đối với nhân dân Cuba anh em, thể hiện qua các phong trào đoàn kết, ủng hộ Cuba và các đợt quyên góp do các tổ chức chính trị - xã hội Việt Nam phát động. Hai nước luôn phối hợp chặt chẽ trên các diễn đàn quốc tế. Việt Nam luôn bày tỏ lập trường nhất quán ủng hộ Cuba, yêu cầu Mỹ chấm dứt lệnh cấm vận kinh tế và tài chính chống Cuba; tích cực tham gia hoặc đăng cai tổ chức các Hội nghị khu vực Châu Á - Thái Bình Dương đoàn kết với Cuba.
Trên cương vị Chủ tịch ASEAN 2020, Việt Nam đã cùng với các nước thành viên ASEAN ủng hộ Cuba tham gia, ký kết Hiệp ước Thân thiện và hợp tác ở Đông Nam Á (TAC) ngày 10/11/2020.
Chủ tịch nước Miguel Diaz Canel Bermudez gắn Huân chương Jose Marti cho Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc nhân chuyến thăm Cuba tháng 9/2021. (Nguồn: TTXVN)
Đối tác quan trọng trong hành trình vươn xa
Có thể thấy rõ, những năm qua, quan hệ Việt Nam-Cuba tiếp tục được củng cố, phát triển trong tất cả các lĩnh vực. Quan hệ chính trị ngày càng gắn bó mật thiết, tin cậy lẫn nhau, các nhà lãnh đạo cấp cao hai bên duy trì các chuyến thăm, trao đổi thường xuyên. Hợp tác kinh tế, thương mại được quan tâm thúc đẩy thông qua các chương trình, dự án hợp tác và đầu tư, trong đó nổi bật là các dự án Việt Nam hỗ trợ Cuba phát triển sản xuất lúa gạo.
Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ hai của Cuba và là nước ở khu vực châu Á-châu Đại Dương đầu tư lớn nhất tại Cuba. Ngày càng có nhiều doanh nghiệp Việt Nam đầu tư tại Cuba, tranh thủ thế mạnh và sự bổ trợ của hai nền kinh tế, nhất là trong lĩnh vực năng lượng, sản xuất vật liệu xây dựng, hàng hóa tiêu dùng và hạ tầng du lịch.
Tình cảm gắn bó Việt Nam-Cuba được thể hiện rõ nét trong cuộc chiến chung chống đại dịch Covid-19. Ngay khi đại dịch bùng lên, Việt Nam và Cuba đã dành cho nhau sự ủng hộ với những món quà, các chuyến hàng viện trợ thiết thực, chứa đựng tình đoàn kết, sẻ chia, mang đậm tinh thần truyền thống tương trợ lẫn nhau trong những thời điểm khó khăn.
Trong bài trả lời phỏng vấn của báo chí nhân chuyến thăm chính thức của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc tới Cuba (tháng 9/2021), Chủ tịch Cuba Miguel Díaz-Canel Bermúdez đã nhắn nhủ: “Nếu với Fidel, Cuba từng bày tỏ sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình vì Việt Nam, thì ngày nay chúng tôi sẵn sàng cung cấp và chuyển giao công nghệ vaccine ngừa Covid-19 của chính mình cho nhân dân Việt Nam. Trước những thách thức toàn cầu, Cuba và Việt Nam đoàn kết nhất định thắng”.
Đó chính là thông điệp không thể rõ ràng hơn về tình đoàn kết đặc biệt nối liền hai dân tộc ở hai đầu Trái đất.
Quan hệ Việt Nam-Cuba sẽ không ngừng phát triển mạnh mẽ hơn nữa. (Nguồn: qdnd.vn)
Như vậy, bắt nguồn từ lịch sử đấu tranh vẻ vang và được vun đắp trong suốt chặng đường cách mạng ở cả hai nước bằng tình cảm đồng chí, anh em trong sáng, cùng chung mục đích và lý tưởng cao đẹp, quan hệ đặc biệt giữa hai Đảng, hai nước Việt Nam và Cuba luôn được ngợi ca là mối quan hệ anh em mẫu mực, hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện và đoàn kết thủy chung.
Việt Nam và Cuba có đầy đủ các yếu tố để tiếp tục phát triển quan hệ song phương bền chặt, trên tinh thần độc lập, tự chủ và ý chí tự cường, hợp tác bình đẳng và cùng có lợi, vì sự nghiệp cách mạng ở mỗi nước, đóng góp cho hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển của khu vực và thế giới.
Nhận lời mời của Bộ Ngoại giao Việt Nam, Thứ trưởng Thứ nhất Bộ Ngoại giao Cộng hòa Cuba Gerardo Pefialver Portal thăm chính thức Việt Nam và tiến hành phiên Tham khảo chính trị lần thứ VII giữa hai Bộ Ngoại giao. Trong khuôn khổ chuyến thăm từ ngày 28/8-1/9, Thứ trưởng Thứ nhất Bộ Ngoại giao Cuba đã có các cuộc gặp với Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn, Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương Đảng Lê Hoài Trung, Bộ trưởng Bộ Xây dựng, đồng Chủ tịch Ủy ban liên Chính phủ Nguyễn Thanh Nghị, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Quốc hội, Chủ tịch Nhóm Nghị sĩ hữu nghị Việt Nam-Cuba Vũ Hải Hà, Chủ tịch Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam Nguyễn Phương Nga và thành viên Hội Hữu nghị Việt Nam-Cuba, thăm và làm việc tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Sau phiên Tham khảo Chính trị, Thứ trưởng Ngoại giao Hà Kim Ngọc và Thứ trưởng Thứ nhất Bộ Ngoại giao Cuba Gerardo Pefialver Portal thay mặt Bộ Ngoại giao hai nước ký Kế hoạch Tham khảo Chính trị giai đoạn 2023-2025.
