Việt Nam-Cuba phát triển sản xuất lúa gạo: Bốn giống đạt tiêu chuẩn và được đặt tên là ViBa
Dự án hợp tác Việt Nam-Cuba phát triển sản xuất lúa gạo là biểu tượng sinh động cho tình hữu nghị bền chặt, sự chia sẻ và hợp tác hiệu quả giữa hai nước.
Đại sứ Lê Quang Long thăm và tìm hiểu kết quả triển khai Dự án hợp tác Việt Nam-Cuba phát triển sản xuất lúa gạo.
Ngày 10/6, Đại sứ Việt Nam tại Cuba Lê Quang Long đã đến thăm và tìm hiểu kết quả triển khai Dự án hợp tác Việt Nam-Cuba phát triển sản xuất lúa gạo giai đoạn 2019-2023 (giai đoạn 5) tại Nông trường José Martí, huyện Calimete, tỉnh Matanzas.
Đây là một trong những địa điểm đại diện cho các mô hình sản xuất đang được triển khai trong khuôn khổ dự án, báo gồm các tỉnh: Matanzas, Pinar del Rio, Artemisa, Mayabeque, Cienfuegos, Villa Clara, San Spiritus, Ciego de Avila, Camaguey, Holguin, Granma và Las Tunas.
Dự án ban đầu dự kiến kết thúc vào cuối năm 2023, tuy nhiên do gián đoạn kéo dài gần hai năm bởi đại dịch Covid-19, Chính phủ hai nước đã nhất trí kéo dài thời gian thực hiện đến năm 2025. Quyết định này phản ánh sự quan tâm sâu sắc và liên tục của cả hai bên trong việc thúc đẩy hợp tác nông nghiệp và đảm bảo an ninh lương thực cho Cuba.
Theo thông tin từ Ban quản lý dự án và đánh giá của các nhà sản xuất Cuba được ghi nhận trong quá trình thị sát, dự án đã đạt được một số kết quả tích cực, góp phần nâng cao năng suất và chất lượng sản xuất lúa so với mặt bằng chung trong nước.
Trong toàn bộ giai đoạn từ năm 2020-2024, tại tất cả các vùng triển khai, các mô hình sản xuất lúa đã được thực hiện với quy mô và hiệu quả khác nhau.
Đại sứ Lê Quang Long đánh giá cao những nỗ lực của các chuyên gia Việt Nam và Ban quản lý dự án trong việc chuyển giao kỹ thuật, cải tạo hạ tầng sản xuất và hỗ trợ người dân địa phương.
Mô hình sản xuất giống "siêu nguyên chủng" (Mô hình 1) đã được triển khai trên diện tích hơn 32.800 ha, đạt 164% so với kế hoạch ban đầu, với năng suất trung bình đạt 5,91 tấn/ha, thu được khoảng 220 tấn thóc giống. Mô hình sản xuất giống "nguyên chủng" (Mô hình 2) đạt diện tích hơn 783 ha, vượt gần 280% kế hoạch, cho năng suất trung bình 5,75 tấn/ha và tổng sản lượng hơn 4.500 tấn. Mô hình sản xuất giống "xác nhận I" (Mô hình 3) được triển khai trên khoảng 1.550 ha, đạt hơn 155% mục tiêu, với năng suất trung bình 5,16 tấn/ha, thu về hơn 8.000 tấn sản phẩm.
Trong khi đó, mô hình "thâm canh hai vụ" (Mô hình 4) được triển khai trên gần 9.850 ha, đạt trên 102% kế hoạch, với năng suất trung bình 8,58 tấn/ha/năm, của tổng của cả 2 vụ, tổng sản lượng hơn 42.000 tấn.
Đáng chú ý, riêng trong vụ Đông năm 2024–2025, năng suất của mô hình thâm canh đạt 11,16 tấn/ha/năm, với hai vụ canh tác, cao gấp 3-4 lần mức trung bình toàn quốc. Mô hình "mở rộng sản xuất" (Mô hình 5), với quy mô lớn nhất, đã đạt diện tích gần 76.000 ha, tương đương 95% kế hoạch dự án.
Dù năng suất trung bình chỉ đạt 3,16 tấn/ha, nhưng vẫn cao hơn mức bình quân toàn quốc hơn 1 tấn/ha, tổng sản lượng thu được vượt 240.000 tấn. Riêng trong vụ Đông 2024-2025, diện tích gieo cấy của mô hình này đạt hơn 5.700 ha.
Trong toàn bộ giai đoạn từ năm 2020-2024, tại tất cả các vùng triển khai, các mô hình sản xuất lúa đã được thực hiện với quy mô và hiệu quả khác nhau.
Về hạ tầng kỹ thuật, công tác cải tạo đồng ruộng đã ghi nhận nhiều bước tiến rõ rệt. Cụ thể, hơn 4.700 ha đã được san phẳng bằng công nghệ laser, hơn 3.400 ha được san lấp thủ công. Hệ thống thủy lợi được củng cố thông qua việc xây dựng và cải tạo hơn 2.750 km bờ kè, gần 6.000 km kênh mương và 594 công trình thủy nông, đảm bảo cấp nước ổn định cho sản xuất.
Trong lĩnh vực đào tạo, dự án đã tổ chức hơn 3.398 hoạt động hướng dẫn kỹ thuật, tiếp cận trực tiếp với hơn 29.000 nông dân, nhà sản xuất và kỹ thuật viên Cuba. Nhiều đoàn chuyên gia và học viên Cuba cũng đã được cử sang Việt Nam để trao đổi kinh nghiệm và tiếp thu kiến thức thực tiễn.
Đại sứ Lê Quang Long thăm và tìm hiểu kết quả triển khai Dự án hợp tác Việt Nam-Cuba phát triển sản xuất lúa gạo.
Theo phía Cuba, đến nay đã có tổng cộng 25 giống lúa được đưa vào sản xuất tại các vùng dự án. Trong đó, 4 giống đã đạt tiêu chuẩn đăng ký chính thức và được đặt tên là "ViBa" - viết tắt của Việt Nam và Cuba, thể hiện tình đoàn kết giữa hai quốc gia. Tổng giá trị nhập khẩu thiết bị và vật tư phục vụ triển khai dự án ước tính vượt 17 triệu USD, góp phần nâng cao hiệu quả và tính bền vững trong hoạt động sản xuất.
Trong chuyến thăm, Đại sứ Lê Quang Long đánh giá cao những nỗ lực của các chuyên gia Việt Nam và Ban quản lý dự án trong việc chuyển giao kỹ thuật, cải tạo hạ tầng sản xuất và hỗ trợ người dân địa phương. Đại sứ bày tỏ tin tưởng rằng những kết quả ban đầu sẽ tạo tiền đề để các giống lúa tiếp tục được nhân rộng trên toàn Cuba, đóng góp thiết thực cho mục tiêu đảm bảo an ninh lương thực lâu dài.
Mô hình "mở rộng sản xuất" (Mô hình 5), với quy mô lớn nhất, đã đạt diện tích gần 76.000 ha, tương đương 95% kế hoạch dự án.
Dự án hợp tác Việt Nam-Cuba phát triển sản xuất lúa gạo giai đoạn 2019-2023 không chỉ mang lại những tác động tích cực về mặt kỹ thuật và sản xuất, mà còn là biểu tượng sinh động cho tình hữu nghị bền chặt, sự chia sẻ và hợp tác hiệu quả giữa hai dân tộc trong bối cảnh còn nhiều khó khăn và thách thức toàn cầu.
