Việt Nam đón siêu Trăng Lạnh: Hiện tượng thiên văn mãn nhãn khép lại năm 2025

Trăng tròn lạnh (Cold Moon), kỳ Trăng tròn thứ 12 và cũng là cuối cùng của năm 2025, sẽ mọc vào chiều tối ngày 4/12 và đạt độ cao lớn nhất trên bầu trời đêm.

Mặc dù đỉnh điểm độ sáng diễn ra vào tối thứ Năm (4/12), người quan sát có thể bắt đầu thấy Trăng tròn rực rỡ ngay từ đêm 3/12 và thậm chí cả vào tối hôm sau (5/12).

Siêu Trăng Lạnh tháng 12 sẽ bắt đầu tròn đầy từ tối 3/12 và tiếp tục sáng rực qua đêm 5/12.

Siêu Trăng Lạnh tháng 12 sẽ là siêu Trăng cuối cùng của năm, một cơ hội không thể bỏ lỡ cho những người yêu thích bầu trời đêm.

Siêu Trăng lớn thứ hai của năm

Trong tuần này, người yêu thiên văn sẽ được chứng kiến một trong những cảnh tượng ấn tượng nhất năm: Siêu Trăng Lạnh, Mặt Trăng tròn lớn thứ hai của năm 2025, mọc lên từ phương Đông lúc hoàng hôn và đạt vị trí cao hơn bất kỳ Trăng tròn nào khác trong năm.

Trăng sẽ đạt trạng thái tròn hoàn toàn vào lúc 18h14 (giờ EST) ngày 4/12, tức 6h14 ngày 5/12 (giờ Việt Nam). Tuy nhiên, thời khắc Mặt Trăng tròn trở nên cuốn hút nhất lại là lúc nó vừa ló dạng khỏi đường chân trời – thời điểm khiến Mặt Trăng trông lớn hơn và ấn tượng hơn so với khi ở trên cao.

Chuỗi bốn siêu Trăng liên tiếp

Đây là siêu Trăng thứ ba trong chuỗi bốn siêu Trăng liên tiếp và chỉ đứng sau “Trăng Hải Ly” tháng 11 về kích thước.

Siêu Trăng được định nghĩa khi Trăng tròn trùng với thời điểm Mặt Trăng tiến gần Trái Đất nhất trong quỹ đạo elip – còn gọi là điểm cận địa. Khi đó, Trăng có thể lớn hơn khoảng 10% so với kích thước trung bình.

Dù đạt độ tròn nhất vào lúc hoàng hôn ngày 4/12, Trăng Lạnh sẽ tiếp tục nổi bật suốt hai đêm liền. Đặc biệt vào tối 5/12, khi Mặt Trăng mọc muộn hơn khoảng một giờ sau hoàng hôn, bầu trời tối sớm sẽ tạo điều kiện quan sát lý tưởng cho những ai muốn thử kính thiên văn hoặc ống nhòm mới trong mùa lễ này.

Vì sao Trăng Lạnh luôn ở vị trí cao nhất?

Trăng Lạnh tháng 12 hàng năm luôn lên vị trí cao hơn tất cả các Trăng tròn khác. Lý do nằm ở chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời, khi điểm đông chí ở Bắc bán cầu (ngày 21/12) đến gần, Mặt Trời sẽ ở vị trí thấp nhất trên bầu trời vào ban ngày. Ngược lại, Trăng tròn, theo định nghĩa là luôn nằm đối diện với Mặt trời, sẽ vươn lên cao nhất vào ban đêm.

Điều này khiến Trăng Lạnh không chỉ sáng và lớn mà còn xuất hiện gần như trực diện, giúp người quan sát nhìn rõ bề mặt và các cấu trúc địa chất trên Mặt Trăng hơn nhiều so với các kỳ Trăng khác.

Tên gọi truyền thống của Trăng Lạnh

Theo Old Farmer’s Almanac, nhiều bộ tộc bản địa Bắc Mỹ đã đặt các tên khác nhau cho Trăng tròn tháng 12, phản ánh đời sống và môi trường tự nhiên như như "Trăng Hươu Rụng Sừng", "Trăng Cây Nổ" hay “Trăng Đêm Dài".

Tên “Long Night Moon” (Trăng Đêm Dài) cũng xuất hiện trong tiếng Anh cổ và Anglo-Saxon, gợi nhắc thời điểm trăng gần sát đông chí, thời kỳ đêm dài nhất năm.
Trăng tròn tiếp theo sẽ là Trăng Sói (Wolf Moon) vào ngày 3/1/2026 – cũng là siêu Trăng thứ tư và cuối cùng trong chuỗi bốn siêu Trăng.

Hải Phong