Việt Nam – EU giao thương gần 300 tỉ đô la sau 5 năm

Theo Hiệp hội doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham), Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA) có hiệu lực từ ngày 1-8-2020, là một trong những hiệp định toàn diện nhất EU từng ký với một nước đang phát triển.

Sau 5 năm có hiệu lực, EVFTA đã góp phần đưa kim ngạch thương mại hai chiều đạt 298 tỉ đô la Mỹ (tính đến tháng 5-2025), chiếm gần 40% tổng giá trị thương mại hai bên trong hơn 30 năm qua, Baochinhphu.vn đưa tin.

Các mặt hàng xuất khẩu chính từ Việt Nam sang EU gồm điện tử, dệt may, nội thất và nông sản. Ảnh minh họa: T.L

Đồng thời, EVFTA cũng giúp Việt Nam trở thành đối tác thương mại lớn nhất của EU tại ASEAN và xếp hạng 16 toàn cầu. Các mặt hàng xuất khẩu chính từ Việt Nam sang EU gồm điện tử, dệt may, nội thất và nông sản. Ngược lại, EU là thị trường xuất khẩu lớn thứ ba và là nguồn nhập khẩu lớn thứ tư của Việt Nam với các sản phẩm chiến lược như máy móc, công nghệ xanh, dược phẩm và phương tiện vận tải.

Không chỉ xóa bỏ hơn 70% thuế quan ngay khi có hiệu lực, EVFTA còn cam kết gỡ bỏ 99% thuế quan trong lộ trình dài hạn. Cùng với đó, hiệp định còn hỗ trợ doanh nghiệp mở rộng thị trường, tăng cường bảo hộ sở hữu trí tuệ, nâng cao tính minh bạch trong quy định pháp luật, tạo thuận lợi trong thương mại hai chiều.

Tuy nhiên, một thách thức lớn trong quá trình thực hiện EVFTA là các quy định về quy tắc xuất xứ. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn phụ thuộc vào nguyên phụ liệu nhập khẩu từ nước thứ ba, khiến việc chứng minh xuất xứ hợp lệ gặp khó khăn. Dù EVFTA cho phép cộng gộp xuất xứ từ một số quốc gia nhưng quy trình chứng từ vẫn còn phức tạp. Khoảng 37% doanh nghiệp cho biết thường xuyên gặp chênh lệch trong định giá hải quan, làm tăng chi phí và giảm sức cạnh tranh.

Một thông tin nữa liên quan, chứng nhận xuất xứ (C/O) hiện được xem là công cụ quan trọng để doanh nghiệp tận dụng ưu đãi thuế. Năm 2024, Việt Nam đã cấp trên 1,8 triệu C/O ưu đãi với tổng giá trị xuất khẩu vượt 100 tỉ đô la Mỹ. Riêng xuất khẩu sang EU đạt mức cao nhất từ trước tới nay với 51,7 tỉ đô la, tăng 18,4% so với cùng kỳ.

Từ tháng 5-2025, Việt Nam đã bắt đầu tập trung hóa quy trình cấp C/O và hướng tới xây dựng nền tảng số quốc gia. Tuy vậy, hiện vẫn tồn tại sự chênh lệch lớn về thời gian xử lý, từ dưới 24 giờ đến trên một tuần.

Thùy Linh