Việt Nam hưởng lợi sớm từ việc chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc

Theo báo cáo chỉ số Reshoring hàng năm của công ty tư vấn quản lý Kearney, Trung Quốc đã mất nhiều hơn thị phần nhập khẩu của Mỹ từ 14 quốc gia và vùng lãnh thổ có chi phí thấp (LCC) ở châu Á vào năm ngoái, khi các công ty tiếp tục chuyển hoạt động sản xuất ra khỏi nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Vào năm 2022, Trung Quốc và Hồng Kông chiếm tổng cộng 50,7% tổng lượng nhập khẩu hàng hóa sản xuất của Hoa Kỳ từ 14 LCC châu Á. Con số này giảm từ 53,5% vào năm 2021 và tiếp tục xu hướng giảm bắt đầu từ năm 2013, theo báo cáo.

14 LCC châu Á bao gồm Trung Quốc, Hồng Kông, Đài Loan, Ấn Độ, Việt Nam, Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Philippines, Singapore, Campuchia, Pakistan, Bangladesh và Sri Lanka.

Công nhân Công ty Cellmech International Vina, Khu công nghiệp Khai Quang.

Theo báo cáo, thị phần của Trung Quốc tiếp tục giảm mặc dù nhập khẩu hàng hóa sản xuất của Mỹ từ 14 LCC châu Á đã tăng 11% vào năm 2022 lên hơn 1 nghìn tỷ USD. Thị phần xuất khẩu của Hoa Kỳ từ Trung Quốc và Hồng Kông chủ yếu do Việt Nam, Ấn Độ, Đài Loan và Thái Lan đảm nhận.

Đã có sự dịch chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc và Hồng Kông. Báo cáo cho biết nhiều công ty đã điều chỉnh chuỗi cung ứng để giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc do lo ngại về các vấn đề như quyền sở hữu trí tuệ, thuế quan, căng thẳng địa chính trị và khả năng phục hồi chuỗi cung ứng.

Báo cáo cũng đề cập đến việc các công ty điện tử tiêu dùng như Apple và Samsung Electronics đã chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc và Hồng Kông, đồng thời mở rộng sang Việt Nam và gần đây nhất là Ấn Độ để đa dạng hóa hoạt động kinh doanh và chuỗi cung ứng của họ. Để thu hút các động thái này, chính phủ của các LCC châu Á cũng đã tập trung vào việc xây dựng cơ sở hạ tầng và đưa ra các biện pháp khuyến khích để tạo ra hệ sinh thái ngành của riêng họ.

Trong số 200 nhà cung cấp hàng đầu của Apple, số lượng công ty đặt nhà máy tại Việt Nam đã tăng từ 17 vào năm 2018 lên 23 vào năm 2020, bao gồm 7 công ty Trung Quốc, theo báo cáo tháng 5 của Everbright Securities.

Báo cáo cho biết xu hướng tương tự cũng xảy ra trong ngành dệt may, với lý do chi phí lao động tăng cao, tắc nghẽn chuỗi cung ứng và các mối quan tâm xã hội đã đẩy nhanh quá trình chuyển dịch của ngành dệt may từ Trung Quốc và Hồng Kông sang các LCC châu Á khác.

Cuộc dịch chuyển sản xuất của nước có tiềm năng mang lại lợi ích cho một số quốc gia có nền công nghiệp hóa thấp, chẳng hạn như Campuchia. Báo cáo cho biết năm ngoái, chính phủ Campuchia đã công bố kế hoạch đầu tư hơn 2 tỷ USD trong vòng 3 năm tới để mở rộng ngành công nghiệp ô tô và điện tử.

Báo cáo cho biết từ năm 2018 đến năm 2022, xuất khẩu hàng điện tử của Campuchia sang Mỹ đã tăng trưởng với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm là 128%, mặc dù xuất phát từ quy mô nhỏ. Báo cáo cho biết thêm rằng Campuchia cùng với Thái Lan, Việt Nam và Ấn Độ là một trong những nước hưởng lợi sớm từ việc chuyển sản xuất chất bán dẫn ra khỏi Trung Quốc và Hồng Kông.

Chuyển sản xuất sang Mexico và Mỹ

Theo báo cáo, một số công ty - đặc biệt là những công ty muốn tiết kiệm chi phí hậu cần và vận chuyển đối với hàng tiêu dùng lớn hơn, cồng kềnh hơn, có giá trị tương đối thấp - đang chuyển hoàn toàn ra khỏi châu Á để đến Mexico và Mỹ. Ví dụ, báo cáo trích dẫn việc lắp ráp đồ nội thất, ngày càng được thực hiện ở Mexico. Các nhà sản xuất Trung Quốc đang thúc đẩy xu hướng này khi các khu công nghiệp tập trung ở Trung Quốc bắt đầu xuất hiện ở thành phố Monterrey của Mexico và các thành phố khác gần biên giới.

Báo cáo cho biết thêm rằng hơn 80% các công ty được khảo sát trong hầu hết các ngành công nghiệp cho biết họ có kế hoạch chuyển ít nhất một phần hoạt động sản xuất trở lại Mỹ trong ba năm tới. Một số công ty này hoạt động trong các ngành đang được khuyến khích bởi Đạo luật giảm lạm phát của chính phủ Hoa Kỳ và Đạo luật CHIPS, mục tiêu là nhắm vào ngành xe điện và ngành bán dẫn.

Tuy nhiên, báo cáo cho biết các công ty hóa chất, đặc biệt là những công ty liên quan đến hóa chất cơ bản, có thể gặp khó khăn khi đưa hoạt động sản xuất trở lại các nước phương Tây do những lo ngại về môi trường và chi phí. Ngành công nghiệp hóa chất cơ bản, vốn đã dịch chuyển ra khỏi Trung Quốc và Hồng Kông trong đại dịch COVID-19, có thể ngày càng trở nên phụ thuộc vào quốc gia châu Á này một lần nữa.

Thành An (Theo Nikkei)