Việt Nam nhập 10 tỷ USD nguyên liệu thức ăn chăn nuôi

Kính thưa chủ tọa kỳ họp,

Kính thưa Quốc hội,

Qua phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các vị đại biểu Quốc hội đã thể hiện sự quan tâm sâu sắc tới ngành nông nghiệp.

Thay mặt lãnh đạo Chính phủ, tôi xin được báo cáo một số nội dung được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm.

Thực tiễn hơn 30 năm thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, ngành nông nghiệp đã có nhiều đột phá để phát triển và có những bước tiến vượt bậc trên các lĩnh vực, đạt được nhiều thành tựu quan trọng, góp phần cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Kế thừa thành tựu quan trọng đó, trong 5 tháng đầu năm 2022 trong điều kiện còn nhiều khó khăn và thách thức, nhất là thiên tai, dịch bệnh diễn biến phức tạp, khó lường, ngành nông nghiệp tiếp tục đạt được những kết quả rất tích cực, các lĩnh vực đều có tăng trưởng khá cao so với cùng kỳ.

Trong đó nổi bật nhất là xuất khẩu nông sản năm tháng đầu năm 2022 đạt 23,2 tỷ USD tăng 16,8%. Các mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực tiếp tục duy trì được vị trí thương hiệu trên thị trường quốc tế, như xuất khẩu hồ tiêu đứng đầu thế giới tăng 25,7%, xuất khẩu cà phê đứng thứ hai thế giới, đạt gần 2 tỷ USD, tăng 54%, xuất khẩu gạo đạt gần 3 triệu tấn, tăng 10,3%, xuất khẩu rau quả đạt 1,4 tỷ USD, xuất khẩu thủy sản đạt 4,79 tỷ USD tăng 46,3%, xuất khẩu sản phẩm gỗ đạt 7,2 tỷ USD, tăng 6,9%. Đây là những kết quả rất đáng khích lệ, tiếp tục khẳng định nông nghiệp luôn là trụ đỡ của nền kinh tế.

Kính thưa Quốc hội, bên cạnh những thành tựu đạt được, ngành nông nghiệp cũng còn tồn tại nhiều hạn chế. Nền nông nghiệp nước ta có đặc thù là sản phẩm rất đa dạng, phong phú, như: Lúa gạo, trái cây, sản phẩm chăn nuôi thủy, hải sản, nhưng việc xuất khẩu gặp rất nhiều khó khăn, nhất là tại các thị trường lớn, thị trường đòi hỏi chất lượng cao. Nguyên nhân chủ yếu là chưa có nhiều vùng sản xuất nông nghiệp tập trung với quy mô lớn, công nghệ cao, đáp ứng các tiêu chuẩn và điều kiện của thị trường, còn nhiều sản phẩm nông nghiệp chất lượng thấp do sản xuất còn manh mún và tự phát. Là một nước nông nghiệp nhưng chúng ta chưa chủ động được các yếu tố đầu vào quan trọng cho sản xuất nông nghiệp, như: Giống cây trồng, vật nuôi, nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi, phân bón, vật tư, đã ảnh hưởng lớn tới chi phí sản xuất; năng suất lao động của ngành nông nghiệp còn rất thấp, chỉ bằng 50-60% của các nước tiên tiến trong khu vực.

Qua số liệu thống kê, nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi phải nhập khẩu 60%, năm 2021 nhập khẩu 22,3 triệu tấn nguyên liệu thức ăn chăn nuôi với giá trị nhập khẩu là 10 tỷ đôla Mỹ, trong đó có hơn 10 triệu tấn ngô, 5 triệu tấn khô dầu đậu tương; phân bón nhập khẩu tới 42%, năm 2021 nhập khẩu khoảng 1,54 triệu tấn với giá trị là 1,45 tỷ đôla; giống cây trồng, vật nuôi nhập khẩu là chủ yếu. Các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực chế biến sâu của sản phẩm nông nghiệp còn nhiều hạn chế. Nông sản của ta, nhất là rau quả vẫn chủ yếu được xuất khẩu sang Trung Quốc bằng đường tiểu ngạch. Tình trạng được mùa, mất giá, ùn ứ nông sản xuất khẩu tại các cửa khẩu biên giới phía Bắc xảy ra thường xuyên hàng năm, gây nhiều thiệt hại về kinh tế và xã hội.

Về một số giải pháp trong thời gian tới. Trước hết là các cấp, các ngành từ trung ương tới địa phương cần tập trung cao và thực hiện thật tốt các nghị quyết mà Hội nghị Trung ương 5 khóa XIII đã thông qua: về nông nghiệp, nông dân, nông thôn; về đổi mới, nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể, hợp tác xã; về hoàn thiện thể chế, chính sách quản lý và sử dụng đất đai. Đây là những chủ trương, định hướng lớn để khắc phục các tồn tại, hạn chế nêu trên và tạo động lực mới cho phát triển của ngành nông nghiệp. Trên cơ sở các nghị quyết của Đảng và Quốc hội, định hướng lớn trong chiến lược phát triển nông nghiệp giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn tới năm 2050 và tình hình thực tiễn của đất nước chúng ta, Chính phủ sẽ tập trung chỉ đạo thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau đây:

Thứ nhất là, đổi mới tổ chức sản xuất, kinh doanh trong nông nghiệp từ khâu đầu tư, nghiên cứu chọn tạo giống đến quy hoạch, xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn, hình thành các vùng sản xuất nông nghiệp có quy mô lớn, đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ để sản phẩm nông nghiệp sạch, chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và đặc biệt là đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế để phục vụ cho xuất khẩu ngày càng tốt hơn.

Thứ hai là, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, đàm phán các điều kiện về hàng rào kỹ thuật, về hàng rào thương mại để các sản phẩm nông nghiệp chưa có thị trường sớm được xuất khẩu chính ngạch sang các thị trường lớn, có giá trị như thị trường châu Âu, Mỹ và Trung Quốc, với phương châm là đa dạng hóa sản phẩm, đa dạng hóa thị trường góp phần từng bước giảm xuất khẩu tiểu ngạch qua biên giới phía Bắc, hạn chế tình trạng ùn ứ hàng hóa diễn ra tại khu vực cửa khẩu như giai đoạn hiện nay.

Thứ ba là, có cơ chế mạnh mẽ hơn nữa để hỗ trợ tín dụng, miễn giảm các loại phí, thuế để thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất vật tư nông nghiệp, phân bón, nhất là khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào công nghiệp chế biến sản phẩm nông nghiệp, khắc phục tình trạng dư thừa sản phẩm nông nghiệp theo mùa vụ nhằm hỗ trợ tiêu thụ, gia tăng giá trị sản phẩm cho người nông dân.

Thứ tư là, rà soát, đánh giá tổng thể nhu cầu về nguyên liệu chế biến thức ăn gia súc, thức ăn chăn nuôi. Từ đó quy hoạch xây dựng các vùng sản xuất phục vụ ngành công nghiệp thức ăn chăn nuôi. Từng bước tự chủ nguồn cung, giảm nhập khẩu để không bị phụ thuộc quá nhiều vào thị trường thế giới, góp phần ổn định và giảm chi phí đầu vào cho sản xuất nông nghiệp.

Thứ năm là, tập trung chỉ đạo, tổng kết đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai, xây dựng cơ chế, chính sách, phát huy nguồn lực đất đai, tạo điều kiện hỗ trợ nông dân khai thác, sử dụng hiệu quả đất đai phục vụ sản xuất nông nghiệp, khắc phục tình trạng người dân bỏ ruộng tại một số địa phương. Đẩy nhanh tiến độ thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia theo quy định của Quốc hội.
Xin trân trọng cảm ơn Quốc hội.