Vĩnh Long cần ưu tiên phát triển hệ thống giao thông, mở ra không gian phát triển

Cơ hội và thách thức

Phát biểu đề dẫn hội thảo, ông Lữ Quang Ngời, Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long nhận định, tỉnh Vĩnh Long mới (sáp nhập từ 3 tỉnh Vĩnh Long, Bến Tre, Trà Vinh) sở hữu bốn trụ cột phát triển chính, gồm: Kinh tế biển và năng lượng tái tạo; nông nghiệp sinh thái, công nghệ cao; hạ tầng kết nối và dịch vụ logistics; di sản văn hóa và nguồn nhân lực.

Ông Lữ Quang Ngời, Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long đánh giá: các tham luận và ý kiến phát biểu của các chuyên gia, nhà khoa học đã giúp Vĩnh Long nhận diện rõ thời cơ, vận hội mới trong phát triển.

Ông Ngời cho rằng, bên cạnh những thuận lợi, tỉnh cũng đang đối mặt với nhiều thách thức, ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và nước biển dâng, phân mảnh không gian phát triển, hạ tầng kết nối nội vùng còn kém…

Ông gợi ý các chuyên gia, nhà nghiên cứu đánh giá một cách toàn diện các tiềm năng, thế mạnh nhận diện các bất lợi thế, rào cản, điểm nghẽn và thách thức của tỉnh sau hợp nhất.

Từ đó định hướng không gian phát triển theo ngành, lĩnh vực, các đô thị động lực, tạo tiền đề hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao và bền vững, dựa trên nền tảng thực thi các Nghị quyết chiến lược của Trung ương.

Tại hội thảo các chuyên gia, nhà khoa học, đã phân tích các tiềm năng, lợi thế và đề xuất, hiến kế các định hướng, mục tiêu, giải pháp quan trọng để phát triển tỉnh Vĩnh Long trong giai đoạn 2025 - 2030, định hướng đến năm 2050.

Có hệ thống nhiều tuyến quốc lộ, đường cao tốc, các công trình cầu vượt sông lớn... là những lợi thế của tỉnh Vĩnh Long mới.

Lợi thế hiếm có

Theo TS Lê Anh Đức, Trưởng Ban Quy hoạch và phát triển vùng, Viện Chiến lược và chính sách kinh tế - tài chính, sự kết hợp giữa dải ven biển dài 130km của Bến Tre, Trà Vinh trước đây, với mạng lưới giao thông thủy bộ huyết mạch của Vĩnh Long mới sẽ tạo ra một siêu hành lang kinh tế biển và logistics, có tiềm năng trở thành một trong những cửa ngõ xuất khẩu chính của toàn vùng ĐBSCL.

TS Lê Anh Đức phân tích, Trà Vinh trước đây có khu kinh tế Định An với quy mô 39.020ha và luồng cho tàu biển trọng tải lớn vào sông Hậu, cho phép tiếp nhận tàu có trọng tải lên đến 50.000 tấn. Đây là một lợi thế hạ tầng biển hiếm có trong khu vực.

Còn Bến Tre (cũ) với định hướng phát triển mạnh về hướng Đông, bổ sung vào đó một hệ thống cảng biển được quy hoạch và các khu công nghiệp ven biển.

Định hướng không gian phát triển mới cho tỉnh Vĩnh Long, TS Lê Anh Đức gợi ý theo cấu trúc "một trục - hai cánh - ba động lực".

Vĩnh Long cần ưu tiên nguồn lực đầu tư các công trình cầu xóa điểm nghẽn phà.

Cụ thể, "một trục" đó là phát triển dọc theo hành lang cao tốc Bắc - Nam phía Đông đoạn Mỹ Thuận - Cần Thơ và QL1. Đây là xương sống logistics, trung tâm công nghiệp chế biến, công nghệ cao và dịch vụ cấp vùng của toàn tỉnh. Trục này đóng vai trò thu gom, xử lý và phân phối hàng hóa nông sản và cung cấp dịch vụ, nhân lực, công nghiệp phụ trợ cho kinh tế biển. Nơi đây sẽ tập trung phát triển các trung tâm logistics đa phương thức kết nối đường bộ - đường thủy, các khu công nghiệp - đô thị - dịch vụ hiện đại, và các trung tâm nghiên cứu, đào tạo, y tế chất lượng cao của tỉnh.

"Hai cánh" là phát triển hành lang kinh tế biển bao trùm toàn bộ dải ven biển và vùng cửa sông của hai tỉnh Bến Tre và Trà Vinh, được kết nối trực tiếp bởi tuyến đường bộ ven biển và cao tốc. Đây là mặt tiền kinh tế đối ngoại, là động lực tăng trưởng đột phá của tỉnh, tập trung vào bốn lĩnh vực trụ cột gồm năng lượng sạch; kinh tế cảng biển và logistics; công nghiệp ven biển và du lịch biển - sinh thái cao cấp.

"Ba động lực" là trên cơ sở mô hình không gian mới, hệ thống đô thị Vĩnh Long mới tích hợp sẽ được tổ chức lại theo một cấu trúc phân cấp, đa trung tâm. Trong đó, TP Vĩnh Long sẽ đóng vai trò là trung tâm hành chính, kinh tế tổng hợp và logistics của toàn tỉnh.

TP Bến Tre là trung tâm văn hóa, dịch vụ, du lịch và là cửa ngõ kết nối của tỉnh với vùng kinh tế trọng điểm phía Nam; TP Trà Vinh là trung tâm văn hóa, giáo dục đặc thù, hạt nhân bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa Khmer.

Công trình thi công cầu Đại Ngãi 1 nối TP Cần Thơ và tỉnh Vĩnh Long.

Cạnh đó, TS Lê Anh Đức cũng đề nghị Vĩnh Long ưu tiên hàng đầu hoàn thành đồng bộ các tuyến cao tốc đã được quy hoạch, tạo thành một bộ khung xương sống vững chắc.

Đồng thời, hoàn thành toàn bộ tuyến đường bộ ven biển đi qua địa phận Bến Tre và Trà Vinh, nâng cấp đạt tiêu chuẩn. Tuyến đường này không chỉ phục vụ quốc phòng - an ninh mà còn là trục động lực chính cho hành lang kinh tế biển, kết nối các khu công nghiệp, đô thị, khu du lịch ven biển và các nhà máy điện gió.

Song song đó đẩy nhanh tiến độ xây dựng cầu Đại Ngãi, Đình Khao… Các công trình này có ý nghĩa chiến lược trong việc xóa bỏ hoàn toàn các điểm nghẽn phà, hiện thực hóa sự kết nối vật lý liên tục trên toàn lãnh thổ tỉnh.

Phát triển mang tính kế thừa

Nêu ý kiến tại hội thảo, TS Hà Huy Ngọc, Giám đốc Trung tâm Chiến lược chính sách Kinh tế địa phương và lãnh thổ, Viện Kinh tế Việt Nam và thế giới cho rằng, Vĩnh Long cần nghiên cứu đề xuất cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội để khai thác các tiềm năng, thế mạnh và hoán chuyển các bất lợi thế thành lợi thế, nguồn lực cho tăng trưởng nhanh, bền vững.

Trong đó, phân cấp cho UBND tỉnh thực hiện phê duyệt điều chỉnh các quy hoạch kinh tế xã hội và quy hoạch chung đã được Thủ tướng phê duyệt đảm bảo nguyên tắc nội dung điều chỉnh không làm thay đổi mục tiêu, nhiệm vụ, tính chất quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Đối với một số dự án đầu tư công có tính chất đặc biệt: phòng chống thiên tai mang tính liên vùng, phát triển khu kinh tế biển… của địa phương, đề nghị Trung ương có cơ chế hỗ trợ ngân sách Trung ương để đầu tư, triển khai thực hiện ngoài phần vốn ngân sách Trung ương hỗ trợ theo định mức, tiêu chí chung…

Việc sáp nhập ba tỉnh Vĩnh Long, Bến Tre, Trà Vinh mở ra một không gian phát triển mới.

Kết luận tại hội thảo, ông Lữ Quang Ngời, Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long đánh giá, các tham luận và ý kiến phát biểu đã giúp Vĩnh Long nhận diện rõ thời cơ, vận hội mới của Vĩnh Long mới. Mỗi tỉnh cũ có một tiềm năng, lợi thế riêng, khi hợp nhất lại thì các tiềm năng ấy vừa bổ sung, bổ trợ cho nhau, vừa mở ra một cơ hội phát triển mới, đây là dấu mốc quan trọng, phải kịp thời nắm bắt, tận dụng để phát triển nhanh cùng cả nước.

Cạnh đó, việc định vị, xác định đúng tiềm năng, tọa độ đột phá và ngành nghề phát triển của tỉnh trong giai đoạn mới là vấn đề có tính hệ trọng, vừa cấp bách vừa lâu dài, góp phần khai thác hiệu quả, bền vững nguồn lực nội tại, tạo động lực, nguồn lực cho sự phát triển trong tương lai của tỉnh.

"Vĩnh Long đã bước đầu có câu trả lời, định hướng cho sự phát triển của tỉnh. Đó là sự kế thừa thành tựu của ba tỉnh trong thời gian qua và xác định sáu nhiệm vụ trọng tâm, ba nhiệm vụ đột phá trong Văn kiện Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XII, nhiệm kỳ 2025 - 2030 sắp diễn ra vào khoảng đầu tháng 10 năm 2025", Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long nói.

Lê An