Vĩnh Long xác định 4 trụ cột tăng trưởng mới, trong đó có kinh tế biển và năng lượng tái tạo
Sau hợp nhất, tỉnh Vĩnh Long xác định bốn trụ cột tăng trưởng: kinh tế biển và năng lượng tái tạo; nông nghiệp sinh thái công nghệ cao; hạ tầng kết nối và logistics; di sản văn hóa và nguồn nhân lực.
Ngày 15-9, UBND tỉnh Vĩnh Long tổ chức hội thảo “Nhận diện tiềm năng, lợi thế và định hướng phát triển tỉnh Vĩnh Long giai đoạn 2025–2030, định hướng đến năm 2050”.
Phát biểu khai mạc, bà Hồ Thị Hoàng Yến, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Vĩnh Long, nhấn mạnh việc hợp nhất ba tỉnh Vĩnh Long, Bến Tre và Trà Vinh thành một đơn vị hành chính – kinh tế không chỉ là tổ chức lại địa giới, mà là quyết sách đột phá mở ra không gian phát triển mới, đồng bộ và hiệu quả.
Theo đề án, tỉnh Vĩnh Long mới có vị trí “ba mặt giáp sông, một mặt giáp biển”, bờ biển dài hơn 130 km, hệ thống giao thông đồng bộ cùng thế mạnh về nông nghiệp, kinh tế biển, năng lượng tái tạo và du lịch. Đây là cơ sở để tỉnh phát triển toàn diện trong giai đoạn tới.
Bà Hồ Thị Hoàng Yến, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Vĩnh Long.
Chủ tịch UBND tỉnh Lữ Quang Ngời cho biết tỉnh xác định 4 trụ cột tăng trưởng gồm: kinh tế biển và năng lượng tái tạo; nông nghiệp sinh thái – công nghệ cao; hạ tầng kết nối và logistics; di sản văn hóa và nguồn nhân lực.
Chủ tịch UBND tỉnh Lữ Quang Ngời cho biết hội thảo lần này mang ý nghĩa đặt nền móng cho giai đoạn phát triển mới sau hợp nhất. Trên nền tảng đó, tỉnh xác định bốn trụ cột tăng trưởng chính: kinh tế biển và năng lượng tái tạo; nông nghiệp sinh thái – công nghệ cao; hạ tầng kết nối và logistics; di sản văn hóa và nguồn nhân lực.
Hội thảo tập trung thảo luận sáu nhóm nội dung: đánh giá tiềm năng và thách thức; định hướng không gian phát triển; xác định động lực tăng trưởng; đề xuất cơ chế, chính sách đặc thù; kiến nghị giải pháp đột phá với Trung ương; và góp ý xây dựng chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2025–2030.
UBND tỉnh kỳ vọng, các ý kiến đóng góp sẽ giúp tỉnh hoạch định chiến lược phát triển phù hợp, khả thi, hướng tới mục tiêu đến năm 2050 trở thành trung tâm năng lượng tái tạo, kinh tế biển và nông nghiệp xanh của vùng ĐBSCL.
Công nghiệp mũi nhọn và năng lượng sạch
PGS.TS Trần Đình Thiên, Ủy viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Thủ tướng Chính phủ, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, nhận định sau hợp nhất, Vĩnh Long bước vào giai đoạn phát triển mới với “thực lực mới – ba cây chụm lại”, là sự tích hợp và cộng hưởng cả tiềm năng, lợi thế lẫn điểm yếu của ba tỉnh trước đây.
Ông Thiên cho rằng, sứ mệnh mới của Vĩnh Long không chỉ dừng lại ở an ninh lương thực, mà còn gắn với an ninh nguồn nước, an ninh lãnh thổ quốc gia. Đây cũng là sứ mệnh bảo vệ Tổ quốc từ tài nguyên và lãnh thổ.
Để đạt mục tiêu tăng trưởng hai chữ số, tỉnh cần chuyển đổi cơ cấu kinh tế theo hướng “thoát nông, sang xanh, sang số”. Nghĩa là rời bỏ mô hình nông nghiệp truyền thống, phát triển kinh tế xanh, kinh tế số, mở rộng không gian số, thúc đẩy chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo (AI) và số hóa toàn diện.
Năng lượng sạch được định hướng là ngành mũi nhọn của Vĩnh Long.
Với nông nghiệp, ông Thiên nhấn mạnh: “Muốn phát triển bền vững và bảo vệ lãnh thổ, Vĩnh Long phải chặn ‘biển tiến’ bằng cách tiến ra biển” – nghĩa là khai thác tiềm năng ven biển, phát triển kinh tế biển để ứng phó biến đổi khí hậu.
Ông Arnaud Ginolin, Thành viên Ban Giám đốc Công ty BCG Việt Nam, đánh giá sau sáp nhập Vĩnh Long có điều kiện để bứt phá nếu định vị đúng các ngành công nghiệp mũi nhọn.
Trước hết, tỉnh cần khai thác thế mạnh nông nghiệp để phát triển nông nghiệp công nghệ cao, chế biến giá trị gia tăng, hình thành trung tâm cung ứng trái cây, thủy sản và sản phẩm chế biến chất lượng cao cho thị trường trong nước và xuất khẩu.
Song song đó, việc hình thành các cụm sản xuất chiến lược như thiết bị nông nghiệp, dược phẩm, thiết bị y tế sẽ giúp tỉnh tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Đặc biệt, với lợi thế bờ biển mới, Vĩnh Long có thể phát triển trung tâm năng lượng sạch tích hợp từ điện gió, mặt trời, sinh khối đến LNG và hydro xanh, vừa cung ứng điện, vừa trở thành trung tâm dịch vụ năng lượng cho vùng Nam Bộ.
Ngoài ra, du lịch sinh thái – văn hóa cũng được xem là ngành công nghiệp mềm, khai thác lợi thế sông nước, biển và di sản Khmer để tạo bản sắc, thu hút du khách.
TS. Trần Du Lịch, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM, cho rằng mục tiêu tăng trưởng kinh tế 10%/năm trong 10 năm tới của Vĩnh Long là thách thức lớn, bởi 5 năm gần đây tỉnh chỉ đạt dưới 6%.
Theo ông, để đạt mục tiêu này, Vĩnh Long cần xác định rõ tăng trưởng dựa trên những trụ cột cụ thể và lượng hóa tỉ trọng đóng góp của từng trụ cột. Trong đó:
Trụ cột số 1 là năng lượng tái tạo. Đây là lĩnh vực có tiềm năng cực lớn, nếu tỉnh kiến nghị Trung ương cần ưu tiên cho Vĩnh Long phát triển thành trung tâm năng lượng tái tạo, bổ sung vào Quy hoạch điện VIII, coi đây như một “cú đột phá”.
Định vị “một trục – hai cánh – ba động lực” để bứt phá
Ông Lê Anh Đức, Trưởng Ban Quy hoạch và phát triển vùng, Viện Chiến lược và chính sách kinh tế - tài chính, phân tích: sau sáp nhập, Vĩnh Long sở hữu quy mô kinh tế, dân số và không gian phát triển lớn nhưng vẫn đối diện nhiều điểm nghẽn cố hữu như phụ thuộc nông nghiệp, thu hút FDI hạn chế, chất lượng nhân lực chưa cao.
Để trở thành cực tăng trưởng mới của ĐBSCL, tỉnh cần định hình cấu trúc phát triển theo mô hình “Một trục – Hai cánh – Ba động lực”.
Một trục trung tâm: Hành lang logistics Bắc – Nam dọc tuyến cao tốc Mỹ Thuận – Cần Thơ và Quốc lộ 1, giữ vai trò “xương sống” kết nối sản xuất, chế biến và dịch vụ toàn tỉnh. Ông Đức nhấn mạnh hệ thống cao tốc có ý nghĩa quyết định. Ngoài tuyến Bắc – Nam phía Đông, cần sớm triển khai cao tốc Hồng Ngự – Trà Vinh (CT.36) cùng tuyến đường ven biển đã được phê duyệt. Đây là hạ tầng then chốt để mở rộng không gian phát triển, kết nối vùng và quốc tế.
Hành lang logistics Bắc – Nam dọc tuyến cao tốc Mỹ Thuận – Cần Thơ và Quốc lộ 1 được đánh giá giữ vai trò “xương sống” kết nối sản xuất, chế biến và dịch vụ toàn tỉnh.
Hai cánh kinh tế: Cánh phía Đông, hành lang kinh tế biển, tập trung phát triển năng lượng sạch, cảng biển – logistics, công nghiệp ven biển và du lịch sinh thái biển. Cánh phía Tây, hành lang nông nghiệp – sinh thái sông Tiền, sông Hậu, phát triển nông nghiệp công nghệ cao, công nghiệp chế biến nông sản và du lịch miệt vườn.
Ba đô thị động lực: TP Vĩnh Long, TP Bến Tre và TP Trà Vinh – mỗi đô thị định vị một chức năng riêng, tạo thành mạng lưới trung tâm phát triển của tỉnh.
Ông Đức cho rằng nếu tận dụng được cơ hội từ hạ tầng quốc gia và lợi thế hợp nhất, Vĩnh Long hoàn toàn có thể trở thành cực tăng trưởng kinh tế biển, nông nghiệp thông minh và trung tâm logistics của ĐBSCL đến năm 2050.
Tại hội thảo, các chuyên gia thống nhất rằng, để đạt mục tiêu dài hạn, tỉnh cần ưu tiên xây dựng hạ tầng chiến lược, phát triển các ngành công nghiệp mới, nâng cao chất lượng nhân lực và có cơ chế đặc thù để thu hút nhà đầu tư lớn.
Trên nền tảng hợp nhất, với tầm nhìn và chiến lược mới, Vĩnh Long được kỳ vọng sẽ trở thành tỉnh năng động, bản sắc, có sức cạnh tranh cao và phát triển bền vững, đóng vai trò trung tâm kết nối của cả Đồng bằng sông Cửu Long.
