Vụ 26 con mèo bị bắt trộm: Chủ nuôi cần làm gì để nhận lại?

Như PLO đã thông tin, Công an xã Phước Dinh (tỉnh Khánh Hòa) phát hiện 26 con mèo bị nhốt trong lồng sắt và bao tải ở một căn nhà cho thuê để chuẩn bị bán cho nhà hàng, quán ăn. Hiện toàn bộ số mèo đã được tạm giữ; cơ quan công an đã phát thông báo tìm chủ sở hữu.

Từ sự việc này, nhiều bạn đọc cho biết họ đã từng mất chó, mèo nhưng chưa biết phải làm thế nào để được nhận lại thú cưng, phải chuẩn bị chứng cứ để chứng minh là chủ sở hữu ra sao...

Số mèo đang được công an tạm giữ. Ảnh: CA

Chứng minh quyền sở hữu

Trao đổi với PLO, luật sư Phùng Thị Huyền (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho biết để nhận lại tài sản, chủ nuôi cần liên hệ trực tiếp Công an xã, sau đó đến nhận diện tang vật, mang theo giấy tờ tùy thân và thực hiện khai báo theo hướng dẫn.

Theo luật sư Huyền, bước quan trọng nhất là chứng minh quyền sở hữu tài sản. Căn cứ Điều 166 Bộ luật Dân sự 2015, chủ sở hữu có quyền đòi lại tài sản từ người chiếm hữu bất hợp pháp, nhưng phải có bằng chứng chứng minh quyền sở hữu.

Để nhận lại vật nuôi, đầu tiên, chủ sở hữu cần viết đơn gửi cơ quan đang thụ lý vụ án (trong trường hợp này là cơ quan công an) đề nghị nhận lại vật chứng. Trong đơn cần nêu rõ lý do như vật nuôi cần được chăm sóc đặc biệt, dễ bị bệnh nếu để lâu...

Bước hai, vì chó, mèo không phải đăng ký quyền sở hữu như xe cộ hay nhà đất nên chủ sở hữu cần cung cấp các bằng chứng như hình ảnh, video chăm sóc, nuôi dưỡng thú cưng; sổ tiêm phòng, sổ theo dõi sức khỏe, khám bệnh định kỳ có ghi tên chủ và đặc điểm của thú cưng; dữ liệu camera an ninh; vật dụng đi kèm như vòng cổ, bảng tên; giấy tờ mua bán, hóa đơn hoặc giấy tờ chứng nhận giống (nếu có); lời khai của nhân chứng; đặc điểm nhận dạng riêng biệt như vết sẹo, mảng màu lông đặc biệt, hoặc thú cưng phản ứng khi gọi tên.

Bước ba, khi cơ quan có thẩm quyền ra Quyết định xử lý vật chứng, chủ sở hữu sẽ đến địa điểm đang tạm giữ vật nuôi để nhận bàn giao.

Chủ sở hữu phải cam kết giữ nguyên trạng đặc điểm nhận dạng (màu lông, chủng loại, kích thước). Khi cơ quan chức năng cần nhận dạng, xét xử, chủ sở hữu sẽ đưa vật nuôi đến theo yêu cầu. Việc này hiệu quả hơn nhiều so với việc để vật nuôi trong kho vì nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe vật chứng, khi đó vật chứng sẽ mất giá trị xem xét trực tiếp.

Chó, mèo là thực thể sống nên chúng cần chế độ chăm sóc, ăn uống và điều kiện vệ sinh phù hợp. Ảnh minh họa: TRẦN MINH

Khi nào được nhận lại thú cưng?

Chó, mèo là thực thể sống nên chúng cần chế độ chăm sóc, ăn uống và điều kiện vệ sinh phù hợp. Ngoài ra, kho vật chứng thông thường không có hệ thống xử lý chất thải động vật. Do đó, nếu nuôi nhốt chó, mèo thì dễ gây ô nhiễm môi trường và mất vệ sinh an toàn dịch bệnh. Hơn nữa, người quản lý kho vật chứng phải làm thêm nhiệm vụ chăm sóc chó mèo là không đúng chức năng, nhiệm vụ.

Từ những lý do trên có thể xem chó, mèo là vật chứng "khó bảo quản" được quy định tại điểm c khoản 3 Điều 106 BLTTHS.

Theo điểm d khoản 2 Điều 15 Nghị định 142/2024 thì vật chứng khó bảo quản phải được chuyển cho cơ quan chức năng để xử lý theo quy định.

Thông thường, chủ sở hữu có thể nhận lại chó, mèo trong các giai đoạn sau: trong giai đoạn điều tra, nếu cơ quan điều tra xác định việc trả lại vật nuôi không gây trở ngại cho việc xác minh sự thật khách quan của vụ án; khi có quyết định không khởi tố hoặc đình chỉ điều tra vụ án; sau khi có bản án, nếu đó không phải là vật cấm lưu hành hoặc công cụ dùng vào việc phạm tội.

"Ở vụ trộm 26 con mèo này, cơ quan chức năng sau khi điều tra xác minh, nếu xét thấy việc cho chủ sở hữu nhận vật nuôi về không làm mất đi giá trị chứng minh của vật chứng thì căn cứ Điều 106 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 hoặc Điều 126 Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 sửa đổi, bổ sung năm 2025 (nếu xét thấy chưa đủ yếu tố để xử lý hình sự), cơ quan công an sẽ trả lại cho chủ sở hữu. Việc xử lý loại vật chứng đặc biệt này cần linh hoạt để vừa đảm bảo hoạt động điều tra, vừa bảo vệ tài sản của công dân.

Nếu không tìm được chủ sở hữu và việc nuôi giữ tốn kém, khó khăn thì cơ quan chức năng có thể bán đấu giá hoặc bàn giao cho cơ sở chăm sóc động vật (số tiền bán được sẽ tạm giữ để xử lý sau)", Luật sư Huyền nhận định.

Trình báo là thủ tục quan trọng để có thể nhận lại thú cưng

Người dân nên làm đơn trình báo hoặc tố giác tội phạm, nêu rõ thời gian, địa điểm mất mèo và đặc điểm nhận dạng vật nuôi. Cơ quan điều tra sẽ căn cứ vào giá trị tài sản và nhân thân người vi phạm để xác định hướng xử lý.

TRẦN MINH