Vụ cổ vật tại 'Thiên đường Tây Nguyên-Gia Lai' bị đánh cắp: Việc tốt bị đánh tráo

Lẽ ra, cơ quan chức năng cần tập trung điều tra làm sáng tỏ vụ việc và tăng cường quản lý bảo vệ hiện vật còn lại, thì không hiểu vì sao lại cung cấp cho báo chí việc test thử công tác bảo vệ từ mấy tháng trước, gắn với nghi ngờ. Người đóng góp công sức bảo vệ hiện vật ở “Thiên đường Tây Nguyên-Gia Lai” bỗng trở thành kẻ tình nghi trộm cổ vật, có video, hình ảnh xác thực. Vậy, sự thật đằng sau là gì?

Không gian trưng bày “Thiên đường Tây Nguyên-Gia Lai” nhìn từ trên cao. Ảnh: Bi Ly

Không gian trưng bày “Thiên đường Tây Nguyên-Gia Lai” do UBND tỉnh phối hợp với Công ty TNHH Việt Mốt và nhà nghiên cứu Đặng Minh Tâm (trú tại tỉnh Lâm Đồng) tổ chức thực hiện. Tại đây trưng bày hàng ngàn hiện vật, cổ vật gắn với đời sống các dân tộc thiểu số Tây Nguyên. Đây được ví như một “bảo tàng mở” phục vụ hoàn toàn miễn phí người dân và du khách trong vòng 1 năm (từ ngày 5-12-2023 đến 31-12-2024). Công tác quản lý được giao cho Bảo tàng tỉnh Gia Lai (thuộc Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch); Công ty cổ phần Thương mại dịch vụ bảo vệ Thiên Ưng được hợp đồng bảo vệ toàn bộ khu vực trưng bày.

Bộ cườm cổ bằng đá quý, thạch anh được sưu tầm cách đây hơn 20 năm, đây là hiện vật được tìm thấy tại vùng An Khê. Ảnh: Hoàng Ngọc

Cảm kích nghĩa cử của nhà sưu tầm Đặng Minh Tâm và cộng sự đã không quản khó khăn, khoảng cách địa lý đưa hàng ngàn hiện vật từ tỉnh Lâm Đồng về Gia Lai phục vụ người dân không vì mục tiêu lợi nhuận, nhiều tổ chức, cá nhân, trong đó có ông Nguyễn Hồng Phương-cán bộ Ngân hàng Nhà nước-Chi nhánh tỉnh Gia Lai đã tự nguyện hỗ trợ với tư cách cá nhân. Ông Phương đã đề xuất nhiều phần việc để bảo vệ tốt nhất hiện vật trưng bày. Ông cũng tự bỏ tiền túi trang bị hệ thống 6 camera (trị giá gần 10 triệu đồng), trong đó có 5 camera 360 độ, 1 camera tĩnh để phục vụ công tác an ninh, giám sát. Ông Phương còn mua và tự tay lắp thêm 19 bóng đèn led cao áp (trị giá 8,5 triệu đồng) chiếu sáng 54 trụ đá-biểu trưng cho tình đoàn kết của 54 dân tộc anh em; xin gỗ và đẽo 4 chiếc cầu thang cho nhà rông Bahnar và nhà sàn Jrai. Ngoài ra, ông còn hỗ trợ nhà sưu tầm Đặng Minh Tâm sắp xếp, bố trí các hiện vật trưng bày; cho mượn bình chữa cháy CO2 và nhiều phần việc khác. Nhờ có camera giám sát, Công an TP. Pleiku đã nhanh chóng điều tra, xác minh nhóm đối tượng trộm cổ vật tại khu vực trưng bày vào tối 27-3 vừa qua.

Vậy, tại sao ông Nguyễn Hồng Phương lại là nhân vật trong thông tin nghi vấn trộm cổ vật mang trả tại “Thiên đường Tây Nguyên-Gia Lai”? Đâu là sự thật của vấn đề này? Kể lại sự việc, ông Phương cho biết: “Đây là một khu trưng bày ngoài trời có số lượng hiện vật lớn. Thời gian đầu đi vào hoạt động không thể tránh khỏi những hạn chế, đặc biệt là vấn đề bảo vệ an toàn cho các hiện vật của nhà sưu tầm Đặng Minh Tâm. Tôi đã nhiều lần góp ý với lực lượng bảo vệ, lưu ý những lỗ hổng cần khắc phục, nhất là các vị trí trọng yếu như nhà dài Ê Đê-nơi trưng bày các hiện vật quan trọng, nhưng tình hình không được cải thiện. Sau đó, tôi xin phép nhà sưu tầm Đặng Minh Tâm lấy thử 3 hiện vật là 1 chiếc gùi, trống đồng nhỏ và chuỗi vòng tay hổ phách tại khu vực nhà dài để kiểm tra công tác bảo vệ, sau đó đặt về chỗ cũ. Mọi diễn biến sự việc, từ trước khi lấy các hiện vật và ra khỏi “Thiên đường Tây Nguyên-Gia Lai” cho đến khi hoàn trả về vị trí cũ, tôi đều báo cáo, xin ý kiến chủ nhân bộ sưu tập, đồng thời quay phim, chụp hình gửi cho nhóm để sau đó chỉ ra lỗ hổng cần khắc phục cho lực lượng bảo vệ rút kinh nghiệm. Sau lần đó, công tác bảo vệ được tăng cường đáng kể, đặc biệt là khu vực nhà dài Ê Đê-nơi có các hiện vật quan trọng của nhà sưu tầm”.

Một góc không gian trưng bày. Ảnh: Hoàng Ngọc

Từ Lâm Đồng, trao đổi với P.V qua điện thoại, nhà sưu tầm Đặng Minh Tâm khẳng định, toàn bộ sự việc đều được ông Phương trao đổi với không chỉ cá nhân ông mà toàn bộ nhóm cộng sự thực hiện chương trình này. Nhà sưu tầm Đặng Minh Tâm cho biết: “Cá nhân anh Phương là người rất nhiệt tình, ủng hộ chúng tôi rất nhiều suốt quá trình thực hiện công tác trưng bày. Từ những ngày đầu bắt tay thực hiện “Thiên đường Tây Nguyên-Gia Lai”, anh cùng chúng tôi lo liệu mọi việc, bỏ tiền túi lắp camera, điện chiếu sáng, hỗ trợ từng cái đinh, sợi kẽm làm hàng rào, thậm chí lo nước uống, mời chúng tôi từng bữa cơm. Không có anh Phương góp sức, làm sao chúng tôi bảo vệ được tài sản, hoàn thành nhiệm vụ. Chúng tôi rất cảm kích trước một tấm lòng như anh”.

Nhà sưu tầm Đặng Minh Tâm cho biết thêm, ông đánh giá cao công tác phối hợp, bảo vệ cổ vật của các đơn vị liên quan. “Vừa rồi xảy ra vụ mất trộm 4 hiện vật tại không gian trưng bày, Công an TP. Pleiku nhanh chóng vào cuộc, liên lạc với tôi để điều tra, xác minh đối tượng. Các bên liên quan đã làm việc rất trách nhiệm, điều đó khiến tôi hoàn toàn yên tâm khi giao bộ sưu tập quý giá và tâm huyết của mình tiếp tục phục vụ công chúng tại Quảng trường Đại Đoàn Kết, TP. Pleiku”-Nhà sưu tầm Đặng Minh Tâm nói.

Về sự việc trên, trao đổi với phóng viên sáng 11-4, ông Nguyễn Thanh Tuấn-Giám đốc Bảo tàng tỉnh Gia Lai-cho rằng, không có việc ông cung cấp thông tin cho báo chí về việc cơ quan chức năng đang điều tra ông Nguyễn Hồng Phương; đây là việc nội bộ của các bên liên quan nhằm rút kinh nghiệm trong công tác bảo vệ với mục tiêu cao nhất là bảo vệ tốt không gian trưng bày “Thiên đường Tây Nguyên-Gia Lai”. “Chúng tôi chỉ làm văn bản báo cáo Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch, đồng thời trình báo sự việc lên Công an TP. Pleiku và Công an phường Tây Sơn đề nghị điều tra, truy tìm thủ phạm trong vụ mất trộm 4 hiện vật (gồm 3 lao thú kim loại, 1 ché sành nhỏ) mất trộm hôm 27-3 vừa qua”-Giám đốc Bảo tàng tỉnh Gia Lai thông tin.

Nhà sưu tầm Đặng Minh Tâm cho biết nhiều nhà nghiên cứu, nhà văn hóa cả nước đã đến thăm quan bảo tàng tư nhân của ông tại Lâm Đồng. Ảnh: Hoàng Ngọc

Về vấn đề này, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thị Thanh Lịch khẳng định: “Không gian trưng bày “Thiên đường Tây Nguyên-Gia Lai” là sự giúp đỡ không lợi nhuận, không điều kiện từ cá nhân nhà sưu tầm Đặng Minh Tâm, nhà thiết kế Minh Hạnh và anh Huỳnh Tấn Phước-Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Vietnam Silk House. Anh Nguyễn Hồng Phương hỗ trợ hệ thống camera an ninh cho anh Tâm để quản lý khu vực “Thiên đường Tây Nguyên-Gia Lai”. Khi cài đặt hệ thống camera, anh Phương test camera, test hệ thống vận hành và test luôn đội bảo vệ trước khi bàn giao quyền admin cho Bảo tàng tỉnh. Do đó, anh Phương thực hiện lấy thử các hiện vật trên; qua việc test để anh Tâm an tâm là cổ vật của mình được quản lý vận hành an toàn trước khi mình bàn giao. Tôi khi đó được đưa vào nhóm vận hành với tư cách cá nhân. Tôi chứng kiến vụ việc trên”.

Nhà sưu tầm Đặng Minh Tâm trao đổi với phóng viên về vụ việc.

Vì sao sau khi mất trộm 4 hiện vật vừa xảy ra ở không gian trưng bày “Thiên đường Tây Nguyên-Gia Lai” lại quàng việc ông Phương mang cổ vật đi để test công tác bảo vệ ở đây đã diễn ra từ ngày 11-2-2024, cung cấp bất hợp pháp hình ảnh cá nhân ông Phương cho báo chí, đặt các câu hỏi nghi vấn khiến hành động tốt bỗng dưng méo mó? Thiển nghĩ, câu trả lời chỉ có những người trong cuộc mới rõ động cơ.