Vụ Ethanol Phú Thọ: Nói không có trách nhiệm biết nhà thầu là… vô trách nhiệm

Theo đại diện Viện kiểm sát, quá trình điều tra và tại tòa, bị cáo Đinh La Thăng (cựu Chủ tịch Tập đoàn Dầu khí Việt Nam – PVN) cho rằng Công ty CP Hóa dầu và Nhiên liệu sinh học dầu khí (PVB) là chủ đầu tư nên có quyền; bị cáo chỉ có chủ trương, việc chỉ định thầu là PVB quyết định, bị cáo không có trách nhiêm.

Với vai trò lãnh đạo cao nhất, bị cáo không phải có trách nhiệm biết Tổng công ty Xây lắp dầu khí Việt Nam (PVC) có năng lực hay không. Các chỉ đạo, bút phê của bị cáo là đúng không sai, không đồng phạm, không có nhóm lợi ích. PVN không trực tiếp làm chủ đầu tư dự án, mà giao cho các đơn vị thành viên. PVB độc lập trong việc xem xét, đánh giá nhà thầu. Bị cáo vẫn yêu cầu PVB, PVC làm theo quy định pháp luật…

Các bị cáo trong vụ Ethanol Phú Thọ bị đưa ra xét xử tại phiên tòa.

Một số bị cáo cũng có quan điểm tương tự bị cáo Thăng là thẩm quyền chỉ định thầu do PVB nên không vi phạm quy định theo Luật Xây dựng. Một số luật sư cho rằng, PVC chỉ là nhà thầu thì không thể phạm tội vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng. Bởi PVC không phải là chủ đầu tự nên không chỉ định thầu trái quy định.

“Viện kiểm sát khẳng định, quan điểm trên không là có căn cứ” - đại diện cơ quan công tố phản bác và đi vào đối đáp cụ thể. Theo đó, Viện kiểm sát cho rằng việc triển khai thực hiện các dự án nhiên liệu sinh học, trong đó có Ethanol Phú Thọ là nhiệm vụ của Chính phủ, Bộ Công thương giao cho PVN.

Quá trình thực hiện, PVN đã ban hành nghị quyết, chỉ đạo các đơn vị thuộc tập đoàn này chuẩn bị cho việc triển khai thực hiện dự án. Là chủ tịch, bị cáo Đinh La Thăng giao cho PVC nhận chỉ định thầu tại dự án Ethanol Phú Thọ. Bị cáo Thăng vừa chỉ đạo trực tiếp PVN, vừa chỉ đạo các đơn vị có phần góp vốn của PVN, trong đó có PVB là chủ đầu tư dự án.

Theo đại diện Viện kiểm sát, PVB thành lập theo chủ trương chung của tập đoàn. PVB là “con đẻ” của các công ty con thuộc PVN như bị cáo thừa nhận tại phiên tòa. “Theo luật doanh nghiệp Nhà nước, đó là doanh nghiệp nhà nước”, Viện kiểm sát khẳng định.

Đối đáp, Viện kiểm sát nhìn nhận, PVB trên thực tế từ khi thành lập đến khi chỉ định PVC liên doanh nhà thầu, chủ yếu dựa trên góp vốn thực tế của 3 cổ đông sáng lập, thuộc PVN. Điều đó nói lên 3 cổ đông của PVN nắm giữ quyền chi phối hoạt động của PVB.

Tại thời điểm PVB thực hiện các thủ tục chỉ định thầu cho PVC, có 4 người, ủy viên đại diện các cổ động thuộc tập toàn PVN (trong đó có Pvoil). PVB ra đời theo chủ trương của PVN. Thành viên đại diện của PVB đều là thuộc PVN. Như vậy có đủ cơ sở pháp lý, thực tiễn để thấy các cá nhân, bị cáo ở PVB, PVC chịu tiếp nhận ý chí chung của bị cáo Đinh La Thăng. Do đó nói, các cá nhân ở PVC không phải là chủ thể tội phạm là không có căn cứ.

Với vai trò Chủ tịch PVN, Trưởng Ban chỉ đạo dự án, bị cáo Thăng nói không có trách nhiệm biết nhà thầu có năng lực hay không, Viện kiểm sát thấy đó là vô trách nhiệm, bất chấp quy định của pháp luật về chỉ định thầu, đi ngược lại chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Bị cáo biết rõ PVC hoàn toàn chưa thực hiện dự án nào về Ethanol.

“Chúng tôi không nói ngay từ đầu thực hiện chủ trương là sai. Song, quá trình triển khai, tổ chức thực hiện đã cố tình làm sai các quy định của pháp luật về chỉ định thầu. Như vậy mới là sai” - Viện kiểm sát lập luận.

Tình hình tài chính PVC đang có khó khăn, nhưng bị cáo chủ trương và chỉ đạo giao thầu cho PVC. Khi chủ trì hợp các đơn vị PVC, ban quản lý các dự án, bị cáo Thăng đã kết luận: Cho phép từ nay đến năm 2009, ưu tiên chỉ định thầu cho PVC; Tập đoàn cho phép chỉ định thầu 1 số dự án của tập đoàn cho PVC, trong đó có dự án Athanol Phú Thọ… Việc giao này là chủ quan.

Như vậy bị cáo Thăng đã giao cho PVC khi chủ đầu tư chưa xem xét, chỉ định PVC có thực hiện được dự án này hay không. Cũng trong năm 2008, PVB đã sơ tuyển các nhà thầu, bị cáo Trịnh Xuân Thanh có công văn xin gia hạn thời hạn nộp hồ sơ tham gia sơ tuyển, đồng thời đề nghị hạ một số tiêu chí năng lực tài chính, năng lực lực nhà thầu. Điều này phản ánh, PVC không đáp ứng được 1 số tiêu chí của chủ đầu tư.

Ngày 9-10-2008, liên danh nhà thầu nộp hồ sơ, tại thời điểm này có 6 nhà thầu tham dự. Kết quả chấm sơ tuyển, liên danh nhà thầu chưa đạt năng lực thiết kế, kỹ thuật, xây dựng… Ngoài ra báo cáo tài chính thể hiện, PVC còn thua lỗ. Khi PVC có công văn, Đinh La Thăng còn có các văn bản chỉ đạo.

Liên quan đến lập luận “lợi ích nhóm” mà bị cáo Đinh La Thăng đặt ra tại phần tự bào chữa, theo Viện kiểm sát, trong vụ án này thể hiện giữa các bị cáo có sự thống nhất, câu kết với nhau thực hiện hành vi tội phạm. Đây là vấn đề lợi ích nhóm tiêu cực, câu kết với nhau, thực hiện việc làm trái pháp luật.

Minh Long