Vũ khí đổi khoáng sản: Liệu Ukraine có thành công trong cuộc đàm phán với Mỹ?

Theo ABC News, một trong những đề xuất quan trọng nhất là việc sử dụng tài nguyên khoáng sản của Ukraine như một đòn bẩy để đảm bảo nguồn hỗ trợ từ Washington.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã đề xuất một thỏa thuận với Mỹ nhằm phát triển ngành công nghiệp khoáng sản của Ukraine để đổi lấy việc duy trì viện trợ quân sự. Ý tưởng này không chỉ có lợi cho Kyiv mà còn phù hợp với lợi ích địa chiến lược của Washington trong việc giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc trong lĩnh vực khoáng sản chiến lược.

Ukraine đề xuất thỏa thuận khoáng sản với Mỹ để duy trì viện trợ quân sự, tận dụng tài nguyên đất hiếm nhằm củng cố quan hệ song phương - Ảnh: Ukrainian World Congress

Khoáng sản dồi dào của Ukraine

Khoáng sản đóng vai trò then chốt trong nền kinh tế toàn cầu, đặc biệt là các nguyên tố đất hiếm và kim loại chiến lược như lithium, titan và uranium. Những nguyên tố này là thành phần quan trọng trong sản xuất công nghệ cao, bao gồm điện thoại thông minh, xe điện, hệ thống vũ khí và công nghệ hàng không vũ trụ.

Theo Andrii Yermak, Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine, quốc gia này có trữ lượng lớn các khoáng sản quan trọng trong khu vực mà họ vẫn kiểm soát. "Chúng tôi có tiềm năng rất lớn và muốn hợp tác với các đối tác, đặc biệt là Mỹ", Yermak nhấn mạnh trong một cuộc phỏng vấn với truyền thông Mỹ.

Điều này đồng nghĩa với việc Ukraine có thể trở thành một nhà cung cấp chiến lược, thay thế Trung Quốc trong chuỗi cung ứng khoáng sản quan trọng mà phương Tây đang phụ thuộc. Trong khi chưa rõ Mỹ quan tâm đến loại khoáng sản nào cụ thể, nhiều chuyên gia tin rằng lithium (sản xuất pin, đặc biệt là trong ngành công nghiệp xe điện và năng lượng tái tạo), titan (sử dụng trong ngành hàng không vũ trụ, y tế và công nghiệp quốc phòng) và uranium (sản xuất năng lượng hạt nhân) là những lựa chọn tiềm năng nhất.

Hiện nay, Trung Quốc đang là quốc gia dẫn đầu trong việc sản xuất và chế biến các nguyên tố đất hiếm. Điều này khiến Mỹ và châu Âu ngày càng muốn tìm kiếm các nguồn cung thay thế nhằm giảm sự phụ thuộc vào Bắc Kinh.

Mặc dù sở hữu trữ lượng khoáng sản dồi dào, ngành công nghiệp khai khoáng của Ukraine vẫn chưa phát triển mạnh do nhiều yếu tố, bao gồm chiến tranh, cơ sở hạ tầng hạn chế và các chính sách quản lý chưa hoàn thiện. Theo các chuyên gia, dữ liệu địa chất của Ukraine vẫn còn thiếu sót và cần có những nghiên cứu chi tiết hơn để đánh giá đầy đủ tiềm năng khai thác.

Trước khi cuộc chiến với Nga nổ ra, Ukraine đã có một nền công nghiệp khai thác khoáng sản tương đối mạnh, chiếm khoảng 6,1% GDP và 30% kim ngạch xuất khẩu vào năm 2021. Tuy nhiên, theo số liệu từ We Build Ukraine, một tổ chức nghiên cứu tại Kyiv, khoảng 40% trữ lượng khoáng sản kim loại của Ukraine hiện nằm dưới sự kiểm soát của Nga. Điều này đặt ra một tình huống cấp bách: Ukraine cần nhanh chóng khai thác các nguồn tài nguyên còn lại trước khi rủi ro mất thêm lãnh thổ vào tay Moscow.

Ngoài ra, Ủy ban Châu Âu cũng đã xác định Ukraine là một nhà cung cấp tiềm năng cho hơn 20 loại nguyên liệu thô quan trọng, đồng thời cho rằng việc Ukraine gia nhập EU có thể củng cố đáng kể nền kinh tế châu Âu. Điều này có thể tạo thêm động lực để Mỹ hợp tác chặt chẽ hơn với Ukraine trong lĩnh vực khai khoáng, đặc biệt là trong bối cảnh cạnh tranh kinh tế và công nghệ ngày càng gia tăng giữa Washington và Bắc Kinh.

Thỏa thuận khai thác khoáng sản: Giải pháp cho viện trợ quân sự?

Việc trao đổi khoáng sản lấy viện trợ quân sự là một chiến lược táo bạo của Ukraine, nhằm đảm bảo rằng Mỹ tiếp tục cung cấp hỗ trợ quốc phòng cho Kyiv trong cuộc chiến chống lại Nga. Một thỏa thuận như vậy không chỉ giúp Ukraine duy trì nguồn cung vũ khí mà còn tạo cơ hội phát triển nền kinh tế khai khoáng trong dài hạn.

Về phía Mỹ, Tổng thống Donald Trump đã nhiều lần nhấn mạnh mong muốn có một thỏa thuận tương tự để khai thác tài nguyên khoáng sản của Ukraine. Điều này không chỉ có lợi về mặt kinh tế mà còn giúp Mỹ đảm bảo một nguồn cung khoáng sản ổn định, giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc và củng cố vị thế địa chính trị tại khu vực.

Các công ty Mỹ cũng đã thể hiện sự quan tâm đến việc đầu tư vào ngành khai thác khoáng sản của Ukraine. Tuy nhiên, để hiện thực hóa thỏa thuận này, cần phải giải quyết một số vấn đề quan trọng. Chẳng hạn, các công ty khai thác sẽ cần những bảo đảm an toàn để hoạt động tại Ukraine, đặc biệt trong bối cảnh chiến sự vẫn tiếp diễn. Ngoài ra, cần có các nghiên cứu kỹ lưỡng để đánh giá tiềm năng khai thác và xác định khu vực phù hợp. Chính phủ Ukraine cũng cần ban hành các chính sách rõ ràng nhằm thu hút đầu tư nước ngoài và đảm bảo lợi ích cho cả hai bên.

Trong bối cảnh này, Washington có thể hỗ trợ Kyiv thông qua các khoản đầu tư vào công nghệ khai thác và chế biến khoáng sản, giúp Ukraine không chỉ khai thác tài nguyên mà còn tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Với việc Tổng thống Zelensky và Tổng thống Trump có thể sẽ thảo luận sâu hơn về vấn đề này trong các cuộc gặp sắp tới, tương lai của ngành công nghiệp khoáng sản Ukraine có thể có những bước tiến đáng kể. Nếu một thỏa thuận được ký kết, nó không chỉ giúp Ukraine duy trì viện trợ quân sự mà còn tạo nền tảng cho sự hợp tác kinh tế dài hạn giữa hai nước.

Mặc dù còn nhiều thách thức, nhưng rõ ràng rằng tài nguyên khoáng sản của Ukraine có thể đóng vai trò quan trọng trong việc định hình chiến lược đối ngoại của nước này. Trong khi Ukraine tìm kiếm sự hỗ trợ từ Mỹ để bảo vệ lãnh thổ, Mỹ cũng đang tìm kiếm các nguồn cung khoáng sản chiến lược để bảo vệ lợi ích của mình trong cuộc cạnh tranh địa chính trị với Trung Quốc.

Hoàng Vũ