Vụ nước sạch sông Đà là bài học cho điện mặt trời nổi

Nhà máy điện mặt trời nổi trên hồ Đa Mi. Ảnh: Kiều Oanh.

Trình bày ý kiến tại Hội thảo “Điện mặt trời tại hồ chứa thủy lợi” do Bộ NN&PTNT tổ chức ngày 23/10, GS.TSKH Phạm Hồng Giang nhấn mạnh những ý nghĩa cần thiết của loại năng lượng mới này đối với phát triển kinh tế. Tuy nhiên, việc phát triển điện mặt trời nổi, cụ thể là trên các hồ chứa thủy lợi, vẫn còn rất nhiều điều cần được quan tâm, đánh giá trong quá trình triển khai thực hiện.

Dẫn chứng trường hợp nguồn nước sạch sông Đà bị đầu độc ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của khoảng 250.000 hộ dân thuộc nhiều quận, huyện của Hà Nội, GS.TSKH Phạm Hồng Giang cho rằng, sẽ rất nguy hiểm nếu các hồ chứa thủy lợi phục vụ cấp nước sinh hoạt cho người dân bị ô nhiễm do tác nhân từ vật liệu tạo ra điện mặt trời (bao gồm thành phần là pin, than chì). Đây là những chất độc hại, nếu không kiểm soát tốt, khi xảy ra thiên tai hoặc sự cố mà bị phân tán vào nguồn nước hồ chứa thủy lợi thì sẽ rất nguy hiểm.

GS.TSKH Phạm Hồng Giang tiếp tục dẫn chứng vụ việc nước sạch sông Đà và cho rằng, chỉ có 10m3 dầu thải bị phát tán vào hồ chứa nước mà đến nay, các cơ quan chức năng vẫn chưa thể làm rõ trách nhiệm của các đơn vị để xử lý. Nếu hàng trăm hồ chứa tiến hành làm điện mặt trời nổi thì khi không may nguồn nước bị suy giảm, sẽ quy trách nhiệm cho ai? Đây là vấn đề cần được làm rõ.

Nguyên Thứ trưởng Bộ NN&PTNT cũng bày tỏ băn khoăn về việc một số doanh nghiệp cho biết, có thể thau rửa pin mặt trời bằng nước sạch, đồng thời cho rằng, thực tế phải dùng hóa chất mới có thể làm sạch được. Hóa chất này theo một số ý kiến bao gồm cả axit. Và điều này có thể khiến nguồn nước hồ chứa thủy lợi bị ảnh hưởng, tác động xấu đến môi sinh, cũng như các mục tiêu cấp nước sản xuất, sinh hoạt.

Theo đó, GS.TSKH Phạm Hồng Giang khuyến nghị, trước mắt, các bộ ngành, địa phương cần kiểm soát chặt chẽ các dự án điện mặt trời tại hồ chứa thủy lợi. Mỗi dự án cần được đánh giá chi tiết nhiều yếu tố có thể tác động trên cơ sở ý kiến tham góp của nhiều bộ, bna ngành có liên quan và UBND tỉnh, TP.

Trước mắt, GS.TSKH Phạm Hồng Giang đề nghị Bộ NN&PTNT sớm ban hành khuyến nghị, hướng dẫn, tiến tới là quy chuẩn, tiêu chuẩn, làm cơ sở để phát triển các dự án năng lượng điện mặt trời nổi bền vững.

Lâm Nguyễn