Vụ quảng cáo sữa lúa mạch Nestlé Milo: Sẽ sớm rõ có 'lừa dối' khách hàng không?

.t1 { text-align: justify; }

Vừa qua, lùm xùm của Công ty TNHH Nestlé Việt Nam liên quan thông tin quảng cáo trên sản phẩm sữa lúa mạch Nestlé Milo đang khiến dư luận có nhiều băn khoăn.

Cụ thể, liên quan thông tin quảng cáo trên sản phẩm sữa lúa mạch Nestlé Milo, Sở Y tế tỉnh Đồng Nai nhận định “có dấu hiệu lừa dối người tiêu dùng”, nên kiến nghị chuyển hồ sơ vụ việc cho cơ quan cảnh sát điều tra. [1]

Ảnh minh họa: Trung Dũng.

Trong khi đó, đây là sản phẩm có mặt trong khá nhiều trường học và có thể được rất nhiều học sinh sử dụng vì những ưu điểm nêu trong quảng cáo. Chính điều đó khiến không ít phụ huynh bức xúc và cảm thấy bị lừa dối. Từ đó cũng đặt ra việc sản phẩm thực phẩm bổ sung vào trường học với số lượng lớn cần có quy định, tiêu chuẩn cụ thể.

Các quy định về thông tin quảng cáo sản phẩm đang có nhiều “kẽ hở”

Bày tỏ quan điểm về vấn đề này, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Quý Đức - nguyên Phó Viện trưởng Viện Văn hóa và Phát triển, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh cho rằng, việc nhà sản xuất đưa thông tin quảng cáo phóng đại về sản phẩm hay nhắc đến các đơn vị khoa học để lấy niềm tin của người dùng trong khi đó sự thực không hẳn như vậy là thiếu đạo đức kinh doanh.

“Hiện tại, việc Công ty TNHH Nestlé Việt Nam có “lừa dối” người tiêu dùng hay không, khi đưa ra các thông tin quảng cáo như vậy, cần chờ kết luận chính thức của cơ quan chức năng.

Tuy nhiên, việc làm này cho thấy, nhà sản xuất đã bỏ qua sự tin tưởng của người tiêu dùng.

Rõ ràng, khi người tiêu dùng tìm đến sản phẩm và bỏ ra một số tiền nhất định là khi ấy họ mong muốn sản phẩm đó phải đáp ứng kỳ vọng mà họ hướng tới. Đi kèm với sự kỳ vọng là niềm tin vào một thương hiệu đã có mặt tại Việt Nam từ rất lâu", Phó Giáo sư Lê Quý Đức nhìn nhận.

Cũng theo vị nguyên Phó Viện trưởng Viện Văn hóa và Phát triển, việc cơ quan chức năng của tỉnh Đồng Nai chuyển hồ sơ vụ việc và bàn giao toàn bộ tài liệu liên quan cho cơ quan cảnh sát điều tra, để xác minh làm rõ là một việc làm kịp thời lúc này. Ngoài ra, điều này cũng cho thấy các quy định về thông tin quảng cáo sản phẩm đang có nhiều “kẽ hở”.

Theo Phó Giáo sư Lê Quý Đức, chính việc này có thể tạo điều kiện để một số doanh nghiệp lợi dụng để đưa các thông tin gây nhầm lẫn, đánh vào niềm tin và túi tiền của người tiêu dùng. Từ đó, tạo sự cạnh tranh không lành mạnh giữa các thương hiệu cùng bán một mặt hàng giống nhau ở trong nước.

Qua đó, Phó Giáo sư Lê Quý Đức nhận định: “Thời gian tới, cơ quan quản lý cũng nên có những biện pháp để siết chặt quy định trong quảng cáo sản phẩm, nhằm đảm bảo tính cạnh tranh công bằng của các nhãn hàng.

Đồng thời, cần xử lý nghiêm những doanh nghiệp có hành vi vi phạm quy định về quảng cáo hoặc quảng cáo quá phóng đại về công dụng của sản phẩm. Thậm chí là yêu cầu thu hồi sản phẩm đó trên thị trường nếu có kết luận về việc quảng cáo sai sự thật.

Hơn hết, chính các doanh nghiệp cũng cần có tự trọng và đạo đức trong kinh doanh. Không nên chạy đua theo lợi nhuận mà quảng cáo bất chấp, không đúng công dụng của sản phẩm. Điều này không chỉ làm mất lòng tin của người tiêu dùng, mà khi họ phát hiện ra bản chất sự thật chính họ là những người đầu tiên quay lưng với sản phẩm”.

Quảng cáo “thổi phồng” không chỉ vi phạm pháp luật, mà còn cho thấy sự lệch chuẩn trong đạo đức kinh doanh

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội cho biết: “Thời gian gần đây, tình hình vệ sinh an toàn thực phẩm, cùng những vụ việc liên quan đến hàng giả, hàng kém chất lượng, gây ảnh hưởng đến người tiêu dùng, thiệt hại kinh tế, đặc biệt gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người... đang là một vấn đề rất lớn. Trước tình hình đó, tinh thần vào cuộc của các cơ quan báo chí, truyền thông để đưa tin kịp thời, đúng lúc, phản ánh những vấn đề bức xúc là động thái rất đáng hoan nghênh.

Tôi cho rằng, trong việc quảng cáo, quảng bá sản phẩm, nhất là các sản phẩm ảnh hưởng trực tiếp đến vấn đề sức khỏe người tiêu dùng, trong đó có lứa tuổi học sinh, sinh viên…, trách nhiệm của doanh nghiệp là rất lớn, cần phải mang tính khách quan, trung thực, thể hiện đạo đức kinh doanh, đạo đức doanh nghiệp. Làm sao để khi người tiêu dùng tiêu thụ sản phẩm, phải được sử dụng đúng sản phẩm như đã đăng ký với cơ quan chức năng cũng như những công dụng, tính năng, hiệu quả như đã được quảng cáo.

Quan điểm hiện nay là tăng cường hậu kiểm, nên khi doanh nghiệp đăng ký các sản phẩm, sẽ theo đúng tinh thần làm nhanh, làm gọn, giảm tải thủ tục phiền hà cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, khi doanh nghiệp đã đăng ký, trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước là phải kiểm tra, thẩm định chất lượng, đặc biệt, khi có phản ánh của người dân. Trong đó, điều cốt lõi nhất vẫn nằm ở vai trò của doanh nghiệp, phải đăng ký sản phẩm và quảng cáo sản phẩm đúng, trúng nhất với sản phẩm thực tế của doanh nghiệp”.

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội. Ảnh: quochoi.vn.

Vị đại biểu cũng cho rằng, câu chuyện trên cũng là một bài học lớn cho các doanh nghiệp về kiểm soát chất lượng hàng hóa khi đưa ra thị trường tiêu thụ và quảng bá hình ảnh sản phẩm. Đồng thời, điều đó cũng sẽ đảm bảo sự cạnh tranh công bằng giữa các doanh nghiệp cũng sản xuất và cung cấp chung một loại mặt hàng.

Chia sẻ trên góc độ pháp lý, Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng - Trưởng Văn phòng Luật sư Kết Nối (Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội) cho rằng: “Quảng cáo là hình thức thể hiện hình ảnh, giá trị cốt lõi, văn hóa của doanh nghiệp đến cộng đồng. Một chiến dịch quảng cáo mang đậm nét văn hóa doanh nghiệp sẽ phản ánh các giá trị như trung thực, sáng tạo, tôn trọng khách hàng, trách nhiệm xã hội, góp phần xây dựng hình ảnh tích cực, uy tín của doanh nghiệp trong xã hội.

Quảng cáo phải tuân thủ các nguyên tắc đạo đức như trung thực, không gây hiểu nhầm, không lừa dối khách hàng, không sử dụng các hình thức quảng cáo phản cảm, gây tổn hại đến đạo đức xã hội hoặc gây ảnh hưởng tiêu cực. Doanh nghiệp cần thể hiện đạo đức kinh doanh qua việc đảm bảo thông tin chính xác, minh bạch, không sử dụng các thủ đoạn cạnh tranh không lành mạnh.

Ngược lại, nếu quảng cáo sử dụng thông tin gây hiểu nhầm, “thổi phồng” tác dụng sản phẩm, lợi dụng lòng tin của người tiêu dùng…, thì đó không chỉ là vi phạm pháp luật, mà còn cho thấy sự lệch chuẩn trong đạo đức kinh doanh. Một doanh nghiệp có đạo đức không chỉ hỏi “được phép làm gì” mà còn cân nhắc “nên làm gì cho đúng”. Đó là sự cam kết lâu dài - không phải chỉ để bán được hàng, mà để xây dựng niềm tin bền vững với xã hội”.

Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng - Trưởng Văn phòng Luật sư Kết Nối (Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội). Ảnh: NVCC.

Theo đó, vị luật sư nhấn mạnh, các doanh nghiệp phải đảm bảo rằng, nội dung quảng cáo trung thực, chính xác, không gây hiểu nhầm, không lừa dối khách hàng hoặc gây thiệt hại về mặt pháp lý, đạo đức. Nội dung phải phản ánh đúng tính chất, công dụng, chất lượng của sản phẩm, dịch vụ.

“Các doanh nghiệp phải tuân thủ các quy định của Luật Quảng cáo, các nghị định, thông tư hướng dẫn về nội dung, hình thức, thời điểm, địa điểm quảng cáo, đặc biệt là các quy định về quảng cáo đối với sản phẩm, dịch vụ liên quan đến sức khỏe, thực phẩm, trẻ em, tài chính, bảo hiểm...

Trong trường hợp quảng cáo gây hiểu lầm, thiệt hại cho người tiêu dùng hoặc vi phạm pháp luật, doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm bồi thường, xử lý theo quy định của pháp luật bao gồm cả xử phạt hành chính hoặc xử lý hình sự nếu có hành vi vi phạm nghiêm trọng", vị luật sư phân tích thêm.

Đưa sản phẩm vào trường học, cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định và quy chuẩn đạo đức

Bên cạnh đó, Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng cũng chỉ ra một số lưu ý đối với các sản phẩm được giới thiệu và sử dụng trong môi trường trường học: “Việc đưa sản phẩm vào môi trường học đường - đặc biệt là những sản phẩm liên quan đến dinh dưỡng, sức khỏe - cần phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của pháp luật và quy chuẩn đạo đức nhằm bảo vệ đối tượng dễ bị tổn thương là trẻ em.

Các sản phẩm đưa vào trường học phải đảm bảo đáp ứng các tiêu chuẩn về vệ sinh an toàn thực phẩm theo quy định của Luật An toàn thực phẩm 2010 và các nghị định hướng dẫn. Các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm phải có giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm, hệ thống quản lý chất lượng như HACCP hoặc ISO 22000 và phải thực hiện kiểm tra, kiểm soát định kỳ theo quy định.

Các cơ quan liên quan cần xây dựng các chính sách rõ ràng về chế độ dinh dưỡng trong trường học, bao gồm việc kiểm soát thực phẩm cung cấp, xây dựng thực đơn phù hợp, đồng thời có cơ chế giám sát, kiểm tra thường xuyên nhằm đảm bảo chất lượng và an toàn. Mọi hình thức quảng cáo trong học đường cần được kiểm duyệt bởi cơ quan quản lý để đảm bảo không có nội dung sai lệch, gây hiểu nhầm hoặc đánh vào tâm lý lôi kéo trẻ em. Mọi hoạt động tiếp cận, tương tác với trẻ em cần đảm bảo nguyên tắc bảo vệ quyền và lợi ích tốt nhất cho trẻ em”.

Ngoài ra, Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa cũng nhấn mạnh: “Vừa qua, cũng có nhiều lùm xùm liên quan đến việc người nổi tiếng quảng cáo các sản phẩm không đảm bảo chất lượng, “thổi phồng” công dụng. Theo tôi, một khi đã nhận quảng bá sản phẩm, thì phải tìm hiểu thật kỹ, không thể nói không có liên đới khi cơ quan bảo vệ pháp luật vào cuộc xử lý. Bởi vậy, bất kỳ ai nhận quảng cáo, cũng cần phải thận trọng, khách quan, không vì đồng tiền mà đánh mất lương tri, lý trí cũng như đạo đức nghề nghiệp của mình”.

Tài liệu tham khảo:

[1] https://giaoduc.net.vn/lum-xum-quang-cao-sua-lua-mach-nestle-milo-phu-huynh-cam-thay-bi-lua-doi-post251680.gd

Trung Dũng - Mộc Trà