Vụ tranh chấp đất ở huyện Dầu Tiếng, Bình Dương: Hủy bản án sơ thẩm

Trong vụ tranh chấp này, nguyên đơn là bà Nguyễn Thị Bọt (SN 1942, ngụ xã Long Hòa, huyện Dầu Tiếng, Bình Dương) ủy quyền cho ông Thái Thanh Hải (SN 1979, ngụ thị xã Tân Uyên, Bình Dương) khởi kiện, bị đơn là bà Nguyễn Tần Khanh (SN 1938, ngụ phường Phú Cường, TP.Thủ Dầu Một, Bình Dương).

Nội dung khởi kiện của nguyên đơn thể hiện, khu đất 12.500m2 tại Cầu Đen, ấp 2B, xã Long Hòa, huyện Bến Cát (nay thuộc thửa đất số 3, tờ bản đồ số 67 tại ấp Dáng Hương, xã Định Hiệp, huyện Dầu Tiếng), vào năm 1976 vợ chồng ông Đặng Văn Đức (SN 1934 đã chết) và bà Nguyễn Thị Bọt (SN 1942) khai phá, canh tác. Gia đình tiến hành kê khai theo Chỉ thị 299 thể hiện tại đơn xin đăng ký ruộng đất và quyền sử dụng đất, được UBND xã Long Hòa xác nhận vào ngày 1/8/1988. Gia đình bà Bọt quản lý, đóng thuế và sử dụng cho đến nay.

Những người đến dự phiên tòa phúc thẩm

Năm 1987, gia đình bà Bọt có cho vợ chồng bà Nguyễn Tần Khanh (SN 1938) và ông Thân Đức Cường (SN 1924, làm nghề thuốc Nam, đã chết) ở trên một phần của khu đất này, làm một căn nhà tạm có diện tích khoảng 100m2 để bốc thuốc chữa bệnh cho bà con trong vùng. Khoảng năm 1990, gia đình bà Khanh chuyển về Thủ Dầu Một sinh sống.

Trong quá trình quản lý sử dụng phần đất trên, gia đình bà Bọt nhiều lần làm hồ sơ đề nghị cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ), nhưng vào thời điểm này Nhà nước chưa có chủ trương xét duyệt loại đất bán ngập nước nên gia đình chưa được cấp sổ đỏ.

Cuối năm 2018, gia đình bà Bọt tiếp tục đăng ký xin cấp sổ đỏ cho khu đất thì "té ngửa" khi biết UBND huyện Dầu Tiếng đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số CH01393 vào ngày 15/2/2012 trên khu đất 12.500m2 do gia đình bà Bọt sinh sống, canh tác cho vợ chồng bà Nguyễn Tần Khanh với diện tích 8.856 m2.

Vì cho rằng UBND huyện Dầu Tiếng cấp sổ đỏ không đúng đối tượng, không đúng quy định của pháp luật nên bà Bọt làm đơn cứu xét. Gia đình bà Bọt đã cung cấp và đối chiếu các bản chính giấy tờ gồm: Đơn xin đăng ký ruộng đất và quyền sử dụng đất diện tích 12.500m2 ngày 1/8/1988 của bà Nguyễn Thị Bọt cùng các thông báo thuế nông nghiệp phải nộp từ năm 1989 đến 1992, biên lai nộp thuế để chứng minh gia đình bà là người trực tiếp canh tác, sử dụng và quản lý đất... Nhưng phúc đáp của cơ quan chức năng địa phương cho rằng hồ sơ lưu trữ liên quan khu đất của bà Bọt đã bị thất lạc, không có dữ liệu cơ sở để đối chiếu và không thể xác định vị trí đất hiện tại tọa lạc ở chỗ nào trên bản đồ địa giới hành chính (?!).

Không còn cách nào khác, bà Bọt khởi kiện ra tòa án. Thụ lý vụ án tháng 3/2019, TAND huyện Dầu Tiếng đã tiến hành thu thập tài liệu, chứng cứ. Trong văn bản trả lời số 1458/UBND- BTCD ngày 21/11/2019 của UBND huyện, nêu: Quy trình cấp quyền sử dụng đất cho bà Nguyễn Tần Khanh cơ quan chuyên môn không tiến hành xem xét, xác minh nguồn gốc đất. UBND huyện cũng đề nghị tòa căn cứ kết quả thẩm tra, xác minh thực tế để xử lý và xin vắng mặt tại phiên xử.

Khu đất 12.500 mét vuông xảy ra tranh chấp

Tại các biên bản làm việc và tại tòa một số người làm chứng là cán bộ, lãnh đạo xã Long Hòa từ những năm 1975 đến 1992 đều trình bày nguồn gốc đất tranh chấp là do gia đình bà Nguyễn Thị Bọt khai phá và khẳng định đơn xin đăng ký ruộng đất và các thông báo thuế mà gia đình bà Bọt đóng là đúng với diện tích đất hiện nay đang tranh chấp với bà Khanh.

Đáng lưu ý, trong hồ sơ cấp sổ đỏ cho bà Khanh có biên bản “họp lấy ý kiến khu dân cư” ngày 1/12/2011 để xác định nguồn gốc đất của bà Khanh. Tuy nhiên, một số người ký tên trong biên bản “phiếu lấy ý kiến khu dân cư” cho biết họ không tham gia phiên họp xác nhận nguồn gốc đất này, họ đã gửi đơn yêu cầu làm rõ chữ ký trên biên bản đến cơ quan chức năng.

Dù vậy, HĐXX sơ thẩm của TAND huyện Dầu Tiếng vẫn tuyên bác yêu cầu khởi kiện của bà Nguyễn Thị Bọt.

Không đồng ý với phán quyết của tòa sơ thẩm, bà Bọt kháng án. Tại phiên tòa phúc thẩm ngày 5/4/2022, sau quá trình xét xử và thẩm vấn những nhân chứng là các cựu cán bộ ở địa phương trực tiếp làm việc, ký hồ sơ liên quan khu đất đang tranh chấp, những người dân có chữ ký trong biên bản "lấy ý kiến khu dân cư’’, cũng như các chứng cứ, tài liệu có trong hồ sơ, đại diện VKS cấp phúc thẩm cho rằng quá trình thu thập chứng cứ không đúng quy định, vi phạm tố tụng và đề nghị HĐXX hủy án sơ thẩm, trả hồ sơ.

Sau quá trình nghị án, HĐXX phúc thẩm đồng quan điểm với VKS, đã tuyên hủy án sơ thẩm vì cấp tòa sơ thẩm đã vi phạm tố tụng nghiêm trọng, trả hồ sơ về lại TAND huyện Dầu Tiếng để thu thập chứng cứ, tài liệu theo đúng trình tự, quy định và xét xử lại.

Sau phiên tòa phúc thẩm, đại diện nguyên đơn thở phào, và mong mỏi rằng tới đây các cơ quan chức năng huyện Dầu Tiếng sẽ tổ chức thu thập hồ sơ, tài liệu, chứng cứ theo đúng quy định của pháp luật, xét xử một cách công bằng, đúng pháp luật, đúng với bản chất của vụ việc, để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng cho người dân.

Hà An